Өртэй хүн өөдөлдөггүй, өттэй мал талгалдаггүй гэдэг. Улс орны өр зээл нэмэгдэх тусам хөгжилд чөдөр тушаа болно. Өрх гэр ч мөн ялгаагүй. Өрөө төлж дийлэхгүй бол барьцаалсан хамаг юмаа тавиад туучихна. Ингээд модоо барихаас аргагүй болно. Өдгөө эдийн засгийн хүнд нөхцөлд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 49 хувьтай тэнцчихээд байгаа өрийг нэмэгдүүлнэ, нэмэгдүүлэхгүй гэсэн маргаан УИХ-д суудалтай намын бүлгүүдийн дунд хүчтэй өрнөж байна. Өчигдөр Төсвийн байнгын хороон дээр ч үл ойлголцох байдал үүсэв. Тус байнгын хороогоор хэлэлцүүлэхээр оруулсан 2015 оны төсвийн тодотголд өрийн таазыг 70 хувьд хүргэх заалт орсон нь маргаан дагууллаа. Байнгын хорооны дарга Б.Болорыг хурлынхаа бэлтгэлийг хангасангүй гэж Д.Ганхуяг нарын гишүүд шүүмжилцгээв. МАН-ын бүлгийн хүрээнд ч 2015 оны төсвийн тодотголтой холбогдуулан өрийн талаар ярилцсан боловч үндсэндээ тодорхой шийдэлд хүрч чадсангүй. Харин Ардчилсан намын бүлгээс УИХ-ын гишүүн М.Зоригт нарын нөхөд “Эдийн засгийг улам тэлэх хэрэгтэй. Өр яахав, 200 хувь нэмэгдсэн ч болохгүй юм үгүй” хэмээн мугуйдалж байна. Гадаадаас 2.5 их наядын зээл авбал өрийн таазыг нэмэгдүүлж, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 70 орчим хувьтай тэнцэх аж. Хэрвээ иймдээ тулах юм бол манай үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлөх ноцтой асуудал үүснэ гэж жийрхэх, болгоомжлох эдийн засагч олон байна. Сангийн сайд асан Ч.Улаан “Намууд Засгийн газарт орж ажиллах талаар зөвшилцөхдөө өрийн таазыг нэмэхгүй гэж тохирсон. Гэтэл энэ тохиролцооноос ухарч байгаа бол чиг чигээ хараад хоёр гурван тийшээ салах хэрэгтэй” гэлээ. Тэгвэл М.Батчимэг гишүүн “Өрийн хэмжээг нэмэх тухай ярихаасаа өмнө эхлээд Өрийн удирдлагын тухай хуулиа яаравчлан батлах хэрэгтэй” гэсэн юм. Өөрөөр хэлбэл, өрийн асуудлыг тодорхой хуульчлахгүйгээр хамаагүй нэмэх нь осолтой, сүүлдээ жолоо алдарч баларна гэсэн үг. Өргүй бол баян, өвчингүй бол жаргал гэсэн зүйр цэцэн үг бий. Өнөөгийн бидний өр хоолойд тээглэсэн яс шиг хөндүүрлүүлж, амьсгаа давчдуулж байна. Гэтэл зарим улс төрчид өр нэмэхгүй л бол сүйрнэ ухаан юм ярих нь даанч хорлонтой сонсогдоод байгаа юм.
Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг 2015 оны төсвийн тодотголыг УИХ-аар хэлэлцүүлэх үеэр тодорхой санал санаачлага гаргаж буй нь сайн хэрэг. Тэрбээр юун түрүүнд эмнэлэгийн үйлчилгээ, түүний хүртээмж, чанарыг сайжруулахын тулд батлан хамгаалах зардлаасаа хасна гэлээ. Ер нь эрүүл мэндийн салбарын төсвийг нэлээд танаж хаясан нь эмч мэргэжилтнүүдийн эсэргүүцэлтэй тулгарч, яалт ч үгүй ийнхүү цэрэг зэвсгийн зардал, батлах хамгаалах үйл хэрэг зориулдаг мөнгөнөөс тийш нь шилжүүлэх болж байна. Оросоос байлдааны нисэх онгоц авахаар яригдаж байсан юм. Гэвч энэ нь түр саатах бололтой. Өөр танаж хасах салбар олдвол төсвийг нь хасаад л эрүүл мэнд, боловсрол руугаа хийгээд байхад яагаад болохгүй гэж.
2015 оны төсвийн багцуудаас харвал Ерөнхий сайд 74.8 тэрбум, Шадар сайд 100.6 тэрбум, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга 16.9 тэрбум төгрөгтэй байгаа бол сайд нараас хамгийн бага төсөвтэй нь Уул уурхайн сайд 18.2 тэрбум төгрөг, хамгийн их нь Сангийн сайд 3 их наяд төгрөг зарцуулахаар тусгагдсан байна.
Б.Отгонбаяр
Эх сурвалж: tumen.mn
