Бэлчээрийн малын мах, дотор мах нь эрдэс, шим тэжээлээр баялаг хүнс юм. Ялангуяа дотор махыг боловсруулж хүнсэнд ашигласнаар махны нөөц нэмэгдэх, халдварт бус өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлдэг байна.
Өнөөдөр ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн судлаач, эрдэмтэн, багш нарын монголчуудын хооллолт, эрүүл мэнд дэх нөлөөллийн талаарх сургалт, уулзалт болов.
Энэ үеэр ШУТИС-ийн Биотехнологи, шим судлалын салбарын эрхлэгч, доктор, дэд профессор Б.Майзул “Малын дайвар бүтээгдэхүүний шим тэжээллэг чанар”сэдвээр илтгэл тавилаа.
МАЛЫН ДЭЛҮҮ ЭЛЭГНЭЭС ИЛҮҮ ИХ ТӨМӨР АГУУЛДАГ
Тэрбээр “Бэлчээрийн малын дайвар бүтээгдэхүүнийг махтай харьцуулбал уургийн агууламж бараг адилхан байдаг. Зарим эрдэс бодис шимт нэгдлүүдийн өндөр агууламжтай. Жишээ нь таван цул нь 15-16 хувийн уурагтай бол мах 18-20 хувийн уураг агуулдаг. Бид дотор мах, таван цулыг өдөр тутам хэрэглэвэл цус багадалтаас сэргийлж чадна. Мөн үслэг түүхий эд болох толгой шийр нь коллаген уургийн эх үүсвэр. 25-аас дээш настай хүн хоол хүнсэндээ нэмэлтээр коллаген хэрэглэх шаардлага бий.
Бид өдөр бүр мах хэрэглэдэгтэй адил малын дайвар бүтээгдэхүүнийг хэрэглэж болно. Гэхдээ хамгийн гол нь боловсруулж идэхдээ л анхаарах хэрэгтэй. Малаа төхөөрөх үед шууд дотор махаа хэрэглээд дараагаар нь махаа ашиглах нь зүйтэй. Учир нь дотор мах нь чийг их хэмжээгээр агуулдаг тул удаан хугацаанд хадгалахад тохиромжгүй.
Амьтны гаралтай төмөр нь хүний биед сайн шимэгддэг.
Үйлдвэрийн аргаар бэлтгэсэн, хадгалалтын горимыг маш сайн баримталсан бүтээгдэхүүнийг өдөр бүр хэрэглэх боломжтой. Харин дотор махыг сайн гэнэ лээ гээд хэтрүүлж идэж болохгүй. Манай улс хатаасан мах буюу гэдэсний борцыг хэрэглэж ирсэн уламжлалттай. Өнөөгийн завгүй нийгэмд иргэд дотор махыг бэлдэн хатаах завгүй болсон. Иймд манай эрдэмтэн судлаачид дотор махыг боловсруулан бэлэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх туршилтыг олон жил хийсэн. Хатаасан, хатаагаагүй дайвар бүтээгдэхүүний шим тэжээл буурдаггүй.
Түүнчлэн таван цулын дэлүү элэгнээс илүү төмрийн агууламж өндөртэй. Гэтэл дэлүүг хүмүүс шууд л хаячихдаг. Амьтны гаралтай төмөр нь хүний биед сайн шимэгддэг. Тухайлбал гэдэс дотор идсэний дараа өтгөн хар өнгөтэй гардаг. Энэ нь төмөр гадагшилж байгаа хэлбэр юм. Мөн бэлчээрийн монгол малын мах дотор мах нь төгс, олдоц ихтэй, үнэ хямд хүнс юм” гэв.
Халдварт бус өвчлөлийн 70-80 хувь нь буруу хооллолтоос шалтгаалдаг. Иймд бид зөв зохистой, эрүүл дотор мах, таван цулыг идэх хэрэгтэйг онцолсон юм. Тус хуралд ШУТИС-ийн эрдэмтэн, судлаачид, сэтгүүлчдийн 20 гаруй төлөөлөл оролцов.
