 |
Өнөөдөр манай улс төдийгүй дэлхийн олон улс оронд ахмадын баярын өдөр тохиож байна. Эх орныхоо хөгжил дэвшил, хойч үеийнхээ ирээдүйн сайн сайхны төлөө цуцалтгүй хөдөлмөрлөж, уйгагүй зүтгэж ирсэн үе үеийн ахмад буурлууддаа олон улсын ахмадын баярын мэндийг өргөн дэвшүүлж байна. Энэ өдрийг тохиолдуулан Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-ийн Ахмадын нэгдсэн зөвлөлийн дарга Д.Байгалтай ярилцлаа. Түүнтэй энэ үйлдвэрийн алтан түүх болсон ахмадуудынхаа тухай хууч хөөрсөн юм.
- Ахмадуудын маань байр өнгө засч, гэгээлэг, тохитой болжээ. Компаниас төсөвлөсөн хөрөнгө хүрэлцээгүй учраас дотоод хуримтлалаасаа засвараа дуусгасан гэсэн. Та бүхэн дотоод хуримтлалаа яаж бүрдүүлдэг вэ?
- Баярлалаа. Засвар хийсэн байрандаа ахмадууд маань сэтгэл хангалуун байгаа. Манай ахмадууд сард 1000 төгрөг, жилдээ 12 мянган төгрөгийг дотоод хуримтлалдаа оруулдаг. Энэ хуримтлалаар цехүүдийн ахмадын салбар зөвлөлүүдийн соёл спортын, зохион байгуулалтын болон утасны зардлаа энэ хөрөнгөөр зохицуулна. Мөн Ахмадын нэгдсэн зөвлөлийн менежерийг цалинжуулж, ариутгал цэвэрлэгээний материалаа авдаг гээд бидэнд маш их хэрэг болдог. Хуримтлалаа цуглуулах ажил бүтэн жилжингээ үргэлжилж 70 орчим хувийг нь л цуглуулдаг байсныг үйлдвэрийн захиргаа бидний хүсэлтээр картанд шилжүүлдэг нэмэлт тэтгэврээс сүүлийн 2 жил нэгдсэн журмаар суутгаж өгдөг болсон явдалд бид баярлаж байгаа. Түүний ачаар бид байрны засвартаа хөрөнгө гаргаж чадсан нь тэр. Зөвхөн хөрөнгөө гаргаад хараад суугаагүй өөрсдөө оролцож байрныхаа засвар тохижилтод тусалцгаасан. Ямар ч дуудлага урилгагүйгээр ирж гар бие оролцон цаг зав, сэтгэлээ зориулсан ахмадууддаа энэ ялдамд талархал илэрхийлж байна. Чанар хяналтын хэлтсийн А.Алтанцаг, Орон сууцны Да.Нямсүрэн, Дэ.Нямсүрэн, Амралтын баазын Ю.Тэрбиш, Спорт ордны Г.Загдаа, Дулааны цахилгаан станцын Г.Хаянхярваа, Сувиллын Д.Хасаа, Захиргаа аж ахуйн цехийн Г.Чулуунцэцэг, Засвар механикийн заводын Ж.Оюунчимэг, Онцгой байдлын албаны С.Пүрэвдорж нартаа нийт ахмадуудынхаа өмнөөс баярласнаа илэрхийлье.
- Энэ жил танай ахмадын байгууллагын хувьд ямар онцлогтой жил байв, юу юу хийж амжуулав?
- Өнөөдөр үйлдвэрийн ахмадын тоо 1571 болж хамгийн том цехийн хүний тооноос ч өнөр болчихлоо. Хүний тоо нэмэгдэхийн хирээр тэдний оролцоог хангасан үйл ажиллагаа явуулахад хүндрэл учирдаг. Манай ахмадын байр 35 хүний багтаамжтай. Тэхээр Баяжуулах фабрикийн 300 ахмадыг зохион байгуулж буй ажилдаа хэрхэн хамруулах ёстой юм. Хэсэг хэсгээр нь хувааж цагийн хуваарь хийх хэрэгтэй болж байна. Энэ байранд урьд нь цехүүд өөрийн хуваарьт өдрөө хагас дутуу цуглардаг, зохион байгуулдаг ажлын хэлбэр явцуу, халуун савтай цай, буузаа бариад ирцгээдэг, ширээ засаад хууч хөөрч сууцгаадаг, уулзсандаа хөөрч мөнгөө цуглуулж дэлгүүр явдаг асуудал ч байсан. Харин одоо нарийн график төлөвлөгөөний дагуу ахмад бүрт хүрсэн үйл ажиллагаа зохион байгуулна. Бид цаашдаа ахмадын байрыг эрүүл, урт наслах арга ухаанд сургах сургалтын байр болгоно. Ахмадын эмч, сэтгэл зүйч, зөв хооллолтын сургагчид, буддын шашны гүн ухааны багш, бясалгалын багш, хийн дасгал, чийрэгжүүлэх техник хэрэгслийн дасгалжуулагч нарыг сонгон геронтологийн сургалтуудыг явуулахаар төлөвлөж байна. Багш нартай сургалтын хөтөлбөрөө нарийн тохирч 10-р сарын 1-нээс сургалтаа эхлүүлнэ. Энэ жилийн тухайд бид нийт ахмадуудынхаа харилцах утас, гэрийн хаяг, хаана юу хийж байгааг нарийн тусгасан судалгаатай боллоо. Өдөр бүр нягталж байхгүй бол утсаа сольчихно, хэлж ярилгүйгээр өөр аймаг, хөдөө сум, бусад хотууд, гадаадад гараад явчихна. Нэг л мэдэхэд хүнээ олохоо болино. Энэ хавар нийт ахмадууддаа нэр хаягаар нь санал асуулгын хуудсыг захиа болгон илгээсэн. Уг захидлаар хөдөлгөөний хомсдолд орохгүй байх, явган алхалт, хийн дасгал, йог, нийтийн бүжгээр хичээллэж сэтгэлийн түгшүүр дарамтаас өөрийгөө чөлөөлж, давс, чихрийн хэрэглээгээ системтэйгээр багасгах, ахмадын зөвлөлөөс зохион байгуулж байгаа ажилд илүү идэвхитэй байхыг уриалсан юм. Хүргүүлсэн хуудасны 87% буюу 953 хуудас эргэж ирсэн нь бидний хувьд магадлал өндөртэй сайн судлагаа болсон гэж үзэж байгаа. Энэхүү санал асуулгаар цехийн ахмадын зөвлөлийн болон ахмадын нэгдсэн зөвлөлийн ажилд үнэлэлт дүгнэлт өгүүлсний дээр цаашид ажиллах чиг хандлагын талаар санал авсан. Үйлдвэрийн захиргаанд хандаж тавих санал, хүсэлтийг ч оруулсан. Санал асуулгаар гарсан судлагааныхаа дүнг 5-р сард 1000 ахмадын чуулга уулзалтаар үйлдвэрийн захиргаа болон нийт ахмадууддаа танилцуулж тайлагнаад тодорхой оновчтой шийдвэрүүдийг хамтарч гаргасан. Ахмадуудын 97,1% нь өөрийн цехийн ахмадын зөвлөлийн ажилд сэтгэл хангалуун байдаг юм билээ. Харин ахмадын Нэгдсэн зөвлөлийн хувьд энэ үзүүлэлт 94,3%- тай байгаа. Цаашид оролцооны хувьд аль болох хүртээмжтэй ажлыг зохион байгуулахад түлхүү анхаарах шаардлагатай гэсэн үг. 1000 ахмадын чуулга уулзалтаас гаргасан шийдвэрийн дагуу үйлдвэрийн ахмадын эрүүл мэндийн түвшин тогтоох үзлэгийг 9-р сарын 14-нөөс эхлүүлсэн. Энэхүү үзлэгт манай ахмад нэг бүрийг ороосой гэж урьж залж байгаа. Энэ үзлэгийн дүнгээс хамаарч эмч нар тухайн ахмадад заавал биелүүлэх даалгавар өгөх юм. Мэдээж эм уух, тариулах, гадаад дотоодод явж эмчлүүлэх тухай биш, тодорхой дасгал хийх, явган алхах, хийн дасгал, бясалгал хийх, зөв хооллох сургалтанд суух, стресс дарамтаас өөрийгөө чөлөөлөх арга замд суралцах, буруу дадал зуршлаас гарах алхмуудыг хэвшүүлэх мэтийн даалгавар байна. Даалгаварын биелэлтийг дараа жилийн үзлэгээр шалгаад өөрийнхөө эрүүл мэндийн төлөө тууштай ажилласан ахмадыг үйлдвэрийн хэмжээнд шалгаруулж шагнаж урамшуулна.
- Спортын олон уралдаан тэмцээн явуулдаг. Тэдгээрийгээ явуулж байна биз дээ?
- Ахмадуудын дунд зохион байгуулдаг уламжлалт уралдаан тэмцээнүүд зохион байгуулагдана. Тэхдээ Ерөнхий захирлын А/291 тоот тушаалын дагуу спортын уралдаан тэмцээн зохион байгуулах ажлыг Спортын ордонд, соёл урлагийн үйл ажиллагаа зохион байгуулах ажлыг Соёлын ордонд мэргэжлийн дагуу төвлөрүүлж явуулахаар зааж удирдлагуудыг нь үүрэгжүүлсэн байгаа. Холбогдох зардал хөрөнгө нь ч манай зардлаас хасагдсан. Харин багаараа оролцож хамгийн олон ахмад хамрагддаг “Ахмадын буухиа тэмцээн”, “Ахмадын үүргэвчтэй аялал” гэсэн хоёр тэмцээнийг Ахмадын нэгдсэн зөвлөл зохион байгуулж явуулна.
- Өнөөдөр ахмадын баярын өдөр. Нууц биш бол ямар ажил төлөвлөж байгаа вэ?
- Үйлдвэрийн маань санхүүгийн байдалд зэс, молибдений ханшийн уналтаас шалтгаалсан ихээхэн хүндрэл учраад байгаа энэ үед ахмадад олгодог нэмэгдэл тэтгэврийн хэмжээг бууруулахгүйгээр цаг хугацаанд нь олгож байгаа нь бидний баяр мөн. Энэ удаа ахмадуудад баяраа тэмдэглэхэд нь зориулж уламжлал ёсоор 45 мянган төгрөгийг картаар нь олгоно. Манай үйлдвэрийн ахмадууд үйлдвэртээ баярлаж талархаж, уулаа шүтэж, төрөлх үйлдвэрийнхээ өнөө, ирээдүйн төлөө санаа тавьж, сэтгэлээ чилээж явдаг, тулхтай, нүнжигтэй сайхан хүмүүс шүү дээ. Нэхэх, шаардах зан манайханд байхгүй ээ.
- Ажиллаж байсан цехүүд нь хүндэтгэл үзүүлэх байх?
- Цех бүр хэмнэлтийн хатуу горимд ажиллаж байгаа. Мөнгөтэй үед байсан шиг конверттой мөнгө тарааж яавч дийлэхгүй нь ойлгомжтой. Би ч гэсэн цех, албаны даргаар 27 жил ажилласан юм байна. Үйлдвэрээс зардал мөнгө гаргаж өгөхгүй тохиолдолд хүндрэлтэй байдаг ч хамт олон зорих юм бол гарц олдог. Ахмадууд нас ахих тусмаа нялх хүүхэд шиг анхаарал халамж горьдож, бага юманд их гомдож, их баярладаг болдог. Тэднийгээ мартаагүй гэдгээ л үзүүлж, шинэ залуу ажилтнуудтайгаа уулзуулж, захиа даалгаварыг нь анхааралтай сонсож, ажиллаж байсан ажлын байр нь өнөөдөр ямар болсныг харуулж, аяга цайгаар дайлаад, чихэр амсуулаад гаргахад л баярлана шүү дээ. Тухайн цехийн залуучуудын сэтгэл, сүүхээний л асуудал болохоор би тэдний өмнөөс юу хэлэхэв. Нэг л мэдэхэд тэд нар бидний байрыг эзлээд залуучууд руугаа хараад сууж л байх болно.
- Ахмадууддаа баярын мэндчилгээ дэвшүүлнэ үү?
- Эрдэнэт үйлдвэр, Эрдэнэт хотынхоо суурийг тавилцахаас эхлээд цэцэглэн хөгжих үйл явцад нь залуу нас, эрч хүч, мэдлэг чадвараа хоёргүй сэтгэлээр зориулсан нийт ахмадууддаа ахмадын баярын мэндийг хүргэж, эрүүл, сэтгэлийн жаргалтай, аз хийморьтой урт наслахыг ерөөе.
- Ахмадуудын маань байр өнгө засч, гэгээлэг, тохитой болжээ. Компаниас төсөвлөсөн хөрөнгө хүрэлцээгүй учраас дотоод хуримтлалаасаа засвараа дуусгасан гэсэн. Та бүхэн дотоод хуримтлалаа яаж бүрдүүлдэг вэ?
- Баярлалаа. Засвар хийсэн байрандаа ахмадууд маань сэтгэл хангалуун байгаа. Манай ахмадууд сард 1000 төгрөг, жилдээ 12 мянган төгрөгийг дотоод хуримтлалдаа оруулдаг. Энэ хуримтлалаар цехүүдийн ахмадын салбар зөвлөлүүдийн соёл спортын, зохион байгуулалтын болон утасны зардлаа энэ хөрөнгөөр зохицуулна. Мөн Ахмадын нэгдсэн зөвлөлийн менежерийг цалинжуулж, ариутгал цэвэрлэгээний материалаа авдаг гээд бидэнд маш их хэрэг болдог. Хуримтлалаа цуглуулах ажил бүтэн жилжингээ үргэлжилж 70 орчим хувийг нь л цуглуулдаг байсныг үйлдвэрийн захиргаа бидний хүсэлтээр картанд шилжүүлдэг нэмэлт тэтгэврээс сүүлийн 2 жил нэгдсэн журмаар суутгаж өгдөг болсон явдалд бид баярлаж байгаа. Түүний ачаар бид байрны засвартаа хөрөнгө гаргаж чадсан нь тэр. Зөвхөн хөрөнгөө гаргаад хараад суугаагүй өөрсдөө оролцож байрныхаа засвар тохижилтод тусалцгаасан. Ямар ч дуудлага урилгагүйгээр ирж гар бие оролцон цаг зав, сэтгэлээ зориулсан ахмадууддаа энэ ялдамд талархал илэрхийлж байна. Чанар хяналтын хэлтсийн А.Алтанцаг, Орон сууцны Да.Нямсүрэн, Дэ.Нямсүрэн, Амралтын баазын Ю.Тэрбиш, Спорт ордны Г.Загдаа, Дулааны цахилгаан станцын Г.Хаянхярваа, Сувиллын Д.Хасаа, Захиргаа аж ахуйн цехийн Г.Чулуунцэцэг, Засвар механикийн заводын Ж.Оюунчимэг, Онцгой байдлын албаны С.Пүрэвдорж нартаа нийт ахмадуудынхаа өмнөөс баярласнаа илэрхийлье.
- Энэ жил танай ахмадын байгууллагын хувьд ямар онцлогтой жил байв, юу юу хийж амжуулав?
- Өнөөдөр үйлдвэрийн ахмадын тоо 1571 болж хамгийн том цехийн хүний тооноос ч өнөр болчихлоо. Хүний тоо нэмэгдэхийн хирээр тэдний оролцоог хангасан үйл ажиллагаа явуулахад хүндрэл учирдаг. Манай ахмадын байр 35 хүний багтаамжтай. Тэхээр Баяжуулах фабрикийн 300 ахмадыг зохион байгуулж буй ажилдаа хэрхэн хамруулах ёстой юм. Хэсэг хэсгээр нь хувааж цагийн хуваарь хийх хэрэгтэй болж байна. Энэ байранд урьд нь цехүүд өөрийн хуваарьт өдрөө хагас дутуу цуглардаг, зохион байгуулдаг ажлын хэлбэр явцуу, халуун савтай цай, буузаа бариад ирцгээдэг, ширээ засаад хууч хөөрч сууцгаадаг, уулзсандаа хөөрч мөнгөө цуглуулж дэлгүүр явдаг асуудал ч байсан. Харин одоо нарийн график төлөвлөгөөний дагуу ахмад бүрт хүрсэн үйл ажиллагаа зохион байгуулна. Бид цаашдаа ахмадын байрыг эрүүл, урт наслах арга ухаанд сургах сургалтын байр болгоно. Ахмадын эмч, сэтгэл зүйч, зөв хооллолтын сургагчид, буддын шашны гүн ухааны багш, бясалгалын багш, хийн дасгал, чийрэгжүүлэх техник хэрэгслийн дасгалжуулагч нарыг сонгон геронтологийн сургалтуудыг явуулахаар төлөвлөж байна. Багш нартай сургалтын хөтөлбөрөө нарийн тохирч 10-р сарын 1-нээс сургалтаа эхлүүлнэ. Энэ жилийн тухайд бид нийт ахмадуудынхаа харилцах утас, гэрийн хаяг, хаана юу хийж байгааг нарийн тусгасан судалгаатай боллоо. Өдөр бүр нягталж байхгүй бол утсаа сольчихно, хэлж ярилгүйгээр өөр аймаг, хөдөө сум, бусад хотууд, гадаадад гараад явчихна. Нэг л мэдэхэд хүнээ олохоо болино. Энэ хавар нийт ахмадууддаа нэр хаягаар нь санал асуулгын хуудсыг захиа болгон илгээсэн. Уг захидлаар хөдөлгөөний хомсдолд орохгүй байх, явган алхалт, хийн дасгал, йог, нийтийн бүжгээр хичээллэж сэтгэлийн түгшүүр дарамтаас өөрийгөө чөлөөлж, давс, чихрийн хэрэглээгээ системтэйгээр багасгах, ахмадын зөвлөлөөс зохион байгуулж байгаа ажилд илүү идэвхитэй байхыг уриалсан юм. Хүргүүлсэн хуудасны 87% буюу 953 хуудас эргэж ирсэн нь бидний хувьд магадлал өндөртэй сайн судлагаа болсон гэж үзэж байгаа. Энэхүү санал асуулгаар цехийн ахмадын зөвлөлийн болон ахмадын нэгдсэн зөвлөлийн ажилд үнэлэлт дүгнэлт өгүүлсний дээр цаашид ажиллах чиг хандлагын талаар санал авсан. Үйлдвэрийн захиргаанд хандаж тавих санал, хүсэлтийг ч оруулсан. Санал асуулгаар гарсан судлагааныхаа дүнг 5-р сард 1000 ахмадын чуулга уулзалтаар үйлдвэрийн захиргаа болон нийт ахмадууддаа танилцуулж тайлагнаад тодорхой оновчтой шийдвэрүүдийг хамтарч гаргасан. Ахмадуудын 97,1% нь өөрийн цехийн ахмадын зөвлөлийн ажилд сэтгэл хангалуун байдаг юм билээ. Харин ахмадын Нэгдсэн зөвлөлийн хувьд энэ үзүүлэлт 94,3%- тай байгаа. Цаашид оролцооны хувьд аль болох хүртээмжтэй ажлыг зохион байгуулахад түлхүү анхаарах шаардлагатай гэсэн үг. 1000 ахмадын чуулга уулзалтаас гаргасан шийдвэрийн дагуу үйлдвэрийн ахмадын эрүүл мэндийн түвшин тогтоох үзлэгийг 9-р сарын 14-нөөс эхлүүлсэн. Энэхүү үзлэгт манай ахмад нэг бүрийг ороосой гэж урьж залж байгаа. Энэ үзлэгийн дүнгээс хамаарч эмч нар тухайн ахмадад заавал биелүүлэх даалгавар өгөх юм. Мэдээж эм уух, тариулах, гадаад дотоодод явж эмчлүүлэх тухай биш, тодорхой дасгал хийх, явган алхах, хийн дасгал, бясалгал хийх, зөв хооллох сургалтанд суух, стресс дарамтаас өөрийгөө чөлөөлөх арга замд суралцах, буруу дадал зуршлаас гарах алхмуудыг хэвшүүлэх мэтийн даалгавар байна. Даалгаварын биелэлтийг дараа жилийн үзлэгээр шалгаад өөрийнхөө эрүүл мэндийн төлөө тууштай ажилласан ахмадыг үйлдвэрийн хэмжээнд шалгаруулж шагнаж урамшуулна.
- Спортын олон уралдаан тэмцээн явуулдаг. Тэдгээрийгээ явуулж байна биз дээ?
- Ахмадуудын дунд зохион байгуулдаг уламжлалт уралдаан тэмцээнүүд зохион байгуулагдана. Тэхдээ Ерөнхий захирлын А/291 тоот тушаалын дагуу спортын уралдаан тэмцээн зохион байгуулах ажлыг Спортын ордонд, соёл урлагийн үйл ажиллагаа зохион байгуулах ажлыг Соёлын ордонд мэргэжлийн дагуу төвлөрүүлж явуулахаар зааж удирдлагуудыг нь үүрэгжүүлсэн байгаа. Холбогдох зардал хөрөнгө нь ч манай зардлаас хасагдсан. Харин багаараа оролцож хамгийн олон ахмад хамрагддаг “Ахмадын буухиа тэмцээн”, “Ахмадын үүргэвчтэй аялал” гэсэн хоёр тэмцээнийг Ахмадын нэгдсэн зөвлөл зохион байгуулж явуулна.
- Өнөөдөр ахмадын баярын өдөр. Нууц биш бол ямар ажил төлөвлөж байгаа вэ?
- Үйлдвэрийн маань санхүүгийн байдалд зэс, молибдений ханшийн уналтаас шалтгаалсан ихээхэн хүндрэл учраад байгаа энэ үед ахмадад олгодог нэмэгдэл тэтгэврийн хэмжээг бууруулахгүйгээр цаг хугацаанд нь олгож байгаа нь бидний баяр мөн. Энэ удаа ахмадуудад баяраа тэмдэглэхэд нь зориулж уламжлал ёсоор 45 мянган төгрөгийг картаар нь олгоно. Манай үйлдвэрийн ахмадууд үйлдвэртээ баярлаж талархаж, уулаа шүтэж, төрөлх үйлдвэрийнхээ өнөө, ирээдүйн төлөө санаа тавьж, сэтгэлээ чилээж явдаг, тулхтай, нүнжигтэй сайхан хүмүүс шүү дээ. Нэхэх, шаардах зан манайханд байхгүй ээ.
- Ажиллаж байсан цехүүд нь хүндэтгэл үзүүлэх байх?
- Цех бүр хэмнэлтийн хатуу горимд ажиллаж байгаа. Мөнгөтэй үед байсан шиг конверттой мөнгө тарааж яавч дийлэхгүй нь ойлгомжтой. Би ч гэсэн цех, албаны даргаар 27 жил ажилласан юм байна. Үйлдвэрээс зардал мөнгө гаргаж өгөхгүй тохиолдолд хүндрэлтэй байдаг ч хамт олон зорих юм бол гарц олдог. Ахмадууд нас ахих тусмаа нялх хүүхэд шиг анхаарал халамж горьдож, бага юманд их гомдож, их баярладаг болдог. Тэднийгээ мартаагүй гэдгээ л үзүүлж, шинэ залуу ажилтнуудтайгаа уулзуулж, захиа даалгаварыг нь анхааралтай сонсож, ажиллаж байсан ажлын байр нь өнөөдөр ямар болсныг харуулж, аяга цайгаар дайлаад, чихэр амсуулаад гаргахад л баярлана шүү дээ. Тухайн цехийн залуучуудын сэтгэл, сүүхээний л асуудал болохоор би тэдний өмнөөс юу хэлэхэв. Нэг л мэдэхэд тэд нар бидний байрыг эзлээд залуучууд руугаа хараад сууж л байх болно.
- Ахмадууддаа баярын мэндчилгээ дэвшүүлнэ үү?
- Эрдэнэт үйлдвэр, Эрдэнэт хотынхоо суурийг тавилцахаас эхлээд цэцэглэн хөгжих үйл явцад нь залуу нас, эрч хүч, мэдлэг чадвараа хоёргүй сэтгэлээр зориулсан нийт ахмадууддаа ахмадын баярын мэндийг хүргэж, эрүүл, сэтгэлийн жаргалтай, аз хийморьтой урт наслахыг ерөөе.
У.Цэрэнбат
Эх сурвалж http://www.info.mn
