Төрд бугшсан, илүү хөдөлж хэл ам үүсгэхээс эмээдэг ахмадуудыг адлах гэсэнгүй. Гагцхүү энэ төрд шударга, зарчимч залуусын орон зай үгүйлэгдсээр байгааг бид дандаа биш ч хаа нэг харж, сонсож байна.

Тэгвэл мэдлэг, чадвартай залуу хүнийг өндөр албанд дэвшүүлээд алдахаасаа оносон нь олон байдгийн нэгэн тод жишээг Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд А.Ариунзаяа харууллаа. Манайханд байдаг нэг түгээмэл дутагдал бол төрд удаан ажилласан, УИХ-д олон сонгогдсон хүмүүсийг сайн гэж үздэг. Төрийн албаны туршлага, зангарагтай гэдэг талаас нь ч хардаг байх. Харин залуу хүн бол өөр нүдээр харна. Жишээ нь, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд А.Ариунзаяа тун сонирхолтой мэдэгдэл хийсэн нь төрийн бүхий л албанд бугшаад байсан зүйлийг тас цохиж, шударга залуусын орон зай хэрэгтэйг дахин санууллаа. Залуу сайдын шийдвэр төрд жишиг, залууст үлгэр дуурайл болсон.

Тодруулбал, Хүнс тэжээлийн дэмжлэг олгох журамд нэмэлт, өөрчлөлт оруулчихжээ. Ингэхдээ хувьдаа хаустай, хоёроос дээш тээврийн хэрэгсэлтэй, 200-гаас дээш малтай, хоёроос дээш орон сууцтай иргэд хүнс тэжээлийн дэмжлэгээс хасагдаж байгаа аж. Түүгээр барахгүй хүнсний талон авч буй тухайн өрх хоёр жилийн хугацаанд хөдөлмөр эрхлэхээс татгалзвал эрхийг нь хасахаар болсон байна. Маш зөв зүйтэй журам. Хэн ч хийж зүрхлээгүй юм.

Түүний шийдвэрийг сонссон хүмүүс цочирдон “Надаас баян хүн авч байсан байна”, “Намд сонгуулиар ажилласан хүнд өгсөн үү”, “Үнэхээр боломж муутай, хүнс хоол шаардлагатай айлдаа өгөхгүй байна” гэх зэргээр цахим орчинд бичжээ. Зөв л дөө. Төрөөс олгодог их, бага халамжийг ялгавартай хүртэж байгаа явдал бол бий. Халамж очих ёстой хүмүүсийнхээ 60 хувьд очлоо гэхэд үлдсэн 40 хувийг нь үзэмжээрээ тараачих гээд байдаг хандлага тогтоод удсан. Улс төрийн сонгуулиар намуудад сум, хорооны Засаг дарга, хэсгийн ахлагч нар шиг хэрэгтэй хүнгүй болдог нь нууц биш.

Тэд нь өөрийнхөө аминчлан үздэг хүмүүст бас бага сагахан юм өгөх эрх эдлэх гэсэн завхралаас л энэ эхлэлтэй. Тийм болохоор л А.Ариунзаяа сайдын шийдвэрт эгэл жирийн иргэд буюу халамж хүртэх ёстой иргэд машид баярлаж сууна. Учир нь тэр зөвхөн гажуудсан халамжийн нэг төрлийг цэгцэлж байгаагаас гадна нам, жалга довоор хуваан хардаг шударга бус байдалтай ч тэмцэж байна гэсэн үг. Магадгүй өдийд өөрийнхөө журмын нөхдөд ил, далд зэмлүүлж байж ч мэднэ. Ингэж “Хүнс тэжээлийн дэмжлэг олгох журам”-д өөрчлөлт оруулснаар 200-аас дээш малтай болон байр, хаус, хоёроос дээш тээврийн хэрэгсэлтэй 898 өрхийн нийт 5525 хүн хүнсний талоноос хасагдах юм байна. Эдгээр хүмүүст сар бүр өгч байсан 68.9 сая төгрөгийн тэтгэмжийг болиулахад жилд 826.8 сая төгрөг хэмнэх тооцоо гарчээ.

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд А.Ариунзаяа хэлэхдээ “Өрхийн орлогыг орлуулан тооцох судалгаанд үндэслэж, уг журмын дагуу хүнс тэжээлийн дэмжлэг олгож байсан. Хүнс тэжээлийн журамд өөрчлөлт оруулснаар зөвхөн энэ судалгаанд үндэслэхгүйгээр төр өөрт байгаа мэдээллийг ашигладаг болсон. Тэгээд л амьдралын боломжтой хүмүүс хүнсний талон авдаг байсан нь тогтоогдсон. Авто тээврийн үндэсний төвд тухайн иргэний тээврийн хэрэгслийн бүртгэл байдаг. Тиймээс регистрийн дугаарыг нь шүүхэд тухайн өрхийн тээврийн хэрэгслүүдийн мэдээллийг харах боломжтой. Хоёрдугаарт, Үндэсний статистикийн хорооноос жил бүр мал тооллогын бүртгэлийг гаргадаг. Мал тооллогод тухайн өрхийн малчныг регистрийн дугаараар шүүхэд малын тоо нь гарна. Мөн хүн ам орон сууцны тооллогоор иргэдийг ямар сууцын төрөлд амьдардаг нь тодорхой харагдана. Энэ мэтчилэн төрд буй мэдээллийн сангуудыг ашиглаж, зохицуулалт хийх ёстой. Иймд бид системийн хяналтаар тухайн өрхүүдийг автоматаар хасах ажлыг эхлүүлээд байна” хэмээсэн.

Энэ удаагийн журамд өөрчлөлт оруулсан байдал, бусад тогтоол шийдвэрээс үүдэж, залуу хүний зоримог шийдвэрүүд төрд хэрэгтэй байна гэдгийг олон нийт хэлж байна. Төрийн албыг зөвхөн зориг зүрхээр шийдэхгүй. Тэгвэл А.Ариунзаяа сайдад өндөр боловсрол, төрд ажилласан туршлагааараа илүүрхэнэ үү гэхээс дутахгүй. Тухайлбал тэрээр ХБНГУ-ын Халле коллеж, ХБНГУ-ын Ханновэр их сургууль, Удирдлагын академи, Эдийн засгийн Үндэсний дээд сургуулийг тус тус төгссөн гэхээр аргагүй илүүрхэж харагдана.

Ажилласан туршлага ч сайдын албыг залгуулахад чамгүй түшиц болж байгаа. Тухайлбал, “Монгол Даатгал” ХХК-д хүний нөөц, сургалтын менежер, ерөнхий менежер, тэргүүлэх менежер, МАН-ын Намын байгуулалт, стратеги төлөвлөлтийн газар болон нийгэм, эдийн засгийн бодлогын газрын дарга, Үндэсний Статистикийн хорооны даргаар тус ажилласнаас харж болно.

Tumen.mn