“Бид Монголдоо хайртай 2015 түншлэл” төслийн багийнхан өнөөдөр Дорнод аймагт ажиллаж байна. Түүхэндээ домог болсон олон сайхан газрууд дурсгалтай эл аймгийг хүмүүс Мэнэн, Тамсагийн тал, цэнгэг усны нөөц болсон Буйр нуур, Ононгийн шугуй, Хяданы туур, Хэрлэн барс хотын туурь зэрэг байгалийн үзэсгэлэнт газруудаас гадна 1939 оны түүхэн Халх голын дайны их талбараар нь андашгүй мэднэ.
Түүнээс гадна эл аймгийн түүхэнд тод томруун дурсагдах баатар, генералууд олонтой аймаг юм. Тухайлбал, ХХ зууны хувьсгалчдын манлайлагч Хорлоогийн Чойбалсан, Ж.Дамдинсүрэн, 1990 оны нэрт улс төрч С.Зориг гэх мэт түүхэн улс төрчид төрөн гарчээ. Мөн эрдэмтэн зохиолч Ц.Дамдинсүрэнг мэдэхгүй хүн үгүй биз ээ. Тус аймгийн хувьд Ардын Засгийн 1931 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн тогтоолоор Дорнод аймгийг байгуулсан. Засаг захиргааны хувьд 14 сум, 66 багт хуваагддаг бөгөөд 55 хувь нь өдгөө аймгийн төвдөө амьдарч байгаа ажээ.
Мэнэнгийн тал, Матадын өргөн талуудаас гадна, Дорнод талын үзэсгэлэн болсон Буйр нуур, Хөх нуур зэрэг томоохон нуур цөөрмүүд, Онон Балжийн байгалийн дурсгалт газруудтай, мөн археологийн ховор олдворууд олонтой юм. Дорнод аймаг үйлдвэрлэл хөгжсөн бүсийн зүүн тулгуур төв болон өргөжиж байна. 14 сум нь төвлөрсөн эрчим хүчинд бүрэн холбогдсон, төмөр замын Баян түмэн тасгаас ОХУ-ын өвөр байгалийн хязгаараас гадна Хятадын Манжуур хотоор дамжин Европын орнуудаар харилцаа холбоо тогтоох бүрэн боломжтой болсон гэнэ. ОХУ- тай байнгын холбоотой хилийн хоёр боомт ажиллаж байна. Түүнээс гадна хойд хөршийнхөө Чиат муж, Агын буриадын үндэсний тойрог, БНХАУ-ын Өвөрмонголын Хөлөнбуйр хот, Хянган аймагтай, нийгэм соёл, эдийн засаг, худалдааны шууд бус харилцаатай. Мөн түүнчлэн аймгийн түүх дурсгалт газрууд, байгалийн өвөрмөц тогтоцоороо алдартайгаас гадна Халх голын хөвөөнд Японы 1000 гаруй байлдагчийн булш байдаг гэсэн тоо баримт бий.
Тус аймгийн онцлог бүтээгдэхүүнүүдээс нь онцгойлон нэрлэвэл газрын тос, нефть, малчдын эрхлэн гаргадаг гар аргаар бүтээсэн цагаан идээ, нутгийн иргэдийн хийдэг гар урлал, дарханы бүтээлүүдээрээ алдартай ажээ. Матад сумын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Петро Чайна Дачин Тамсаг” компани газрын тосыг гарган авч дэлхийн зах зээлд нийлүүлдэг нь эрэлтэд тулгуурласан хэрэгцээт бүтээгдэхүүн юм. Цаашид ч шавхагдашгүй газрын баялаг, газрын тосны нөөцөөрөө аймгаа алдаршуулах төлөвлөгөөтэй бололтой. Мөн “Анчир” компанийн зүгээс байгалийн цэвэр жимсээр дарс, виски хийж зах зээлд гарган экспортолдгоос гадна “Ононгийн шугуй” гэсэн цагаан архиараа алдартай аймаг болж чаджээ. Гаднаас ирсэн зочид гийчид дээрх архинд нь дуртай байдаг гэнэ шүү. Мөн “БД” ХХК “Дорнод” гэсэн нэртэй цэвэр уснаас гадна долоон нэр төрлийн жимсээр ундаа үйлдвэрлэж гаргадагтай төслийн багийнхан танилцсан юм.
Ингээд Дорнод аймаг хойд талаараа ОХУ, зүүн талаараа БНХАУ-ын Хөлөн буйр, Хянган аймаг, баруун урд талдаа Сүхбаатар, Хэнтий аймагтай хиллэдэг Зүүн бүсийн тулгуур төв бөгөөд хөгжил цэцэглэлт бүтээн байгуулалт арвинтай аймаг ажээ. Монгол Улсад өөрийн гэсэн өнгө төрхийг гаргаж хөгжиж байгаа аймаг бөгөөд зүүн бүсийн аймгууд дундаа бүтээн байгуулалт өрнүүн байгаа төдийгүй төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдсан сурууль соёл, хувийн орон сууц, үйлчилгээний газрууд олныг барьсан харагдана билээ.
Эх сурвалж www.wikimon.mn
