Улаанбаатар хотын ус хангамжийн асуудал аюулын харанга дэлдэж байна. 2018 оны байдлаар улаанбаатарчуудын нэг жилийн усны хэрэгцээ 77 сая метр куб байсан бөгөөд сар, жилээр өсөн нэмэгдэж буй хүн ам, үйлдвэр, аж ахуйн хэрэгцээг нийслэлийн хэмжээнд одоо байгаа нөөцөөр хангах боломжгүй гэдгийг салбарынхан онцолдог. Ус сувгийн удирдах газрын хийсэн судалгаагаар Улаанбаатар хотын орон сууцанд амьдардаг нэг хүн хоногт дунджаар 140 литр ус хэрэглэдэг гэсэн тооцоо бий. Харин гэр хороололд амьдарч буй хүний усны хэрэглээ 2000 оны үед хоногт зургаан литр орчим байсан бол өдгөө 7.8 литр болж нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байна. Усны хэрэглээ ийн улам өсөн нэмэгдэж, тэлж буй учраас усны нөөцөө нэмэгдүүлж, усны менежментийн бодлогоо сайжруулахгүй бол удахгүй улаанбаатарчууд усны хэрэглээний хязгаарлалтад орно гэсэн үг. Улмаар иргэдийн дунд усны зохистой хэрэглээний талаарх ойлголт, мэдлэгийг сайжруулах, гүний усны нөөцийг хамгаалах, хэрэглээг бууруулах шаардлага жилээс жилд нэмэгдэж байна. Ундны уснаас бусад хэрэглээнд гадаргын ус, цэвэршүүлсэн усыг ашиглах, усны зарцуулалт багатай техник технологийг нэвтрүүлэх шаардлага бодитоор тулгарч буй.
Тэгвэл Нийслэлийн Монгол Ардын Намын хорооноос нийслэлийн бодлого тодорхойлох түвшинд Улаанбаатар хотыг усны нөөцийн хомсдолоос сэргийлж, усны ухамсартай хэрэглээг төлөвшүүлж, хуримтлал, хангамжийг сайжруулахыг зорьж, мөрийн хөтөлбөртөө тусгажээ.
Улаанбаатар хотын ус хангамжийн Баруун шинэ эх үүсвэрийг Сонгинохайрхан уулын бэлд шинээр барьж, ашиглалтад оруулахаар юуны өмнө Нийслэлийн ИТХ-ын 2020 оны сонгуульд дэвшүүлэн оролцож буй мөрийн хөтөлбөртөө Нийслэлийн Монгол Ардын Намын хороо онцолжээ. Усны шинэ нөөц боломжийг дагаж Улаанбаатар хотыг баруун тийш тэлэх боломж бүрдэнэ гэсэн үг. Тэрчлэн гадаргуугийн усыг ахуйн төдийгүй ундны зориулалтаар ашиглахыг дэмжиж, “Туул усан цогцолбор” төслийг эрчимжүүлэхээр төлөвлөсөн байна.
Хаягдал усыг цэвэршүүлэх замаар саарал ус гарган авч, түүнийг дулааны цахилгаан станцад ашиглах боломжтой талаар мэргэжлийнхэн сануулдаг. Тэгвэл олон жилийн хугацаанд яригдахаас хэтрээгүй энэ асуудлыг бодлого болгон хэрэгжүүлэхийг Нийслэлийн МАН-ын хороо зорьж байна. “Цэвэрлэх байгууламжаас байгальд хаягдах усыг дахин боловсруулж, дулааны станцын технологийн хэрэгцээнд ашиглах замаар ундны цэвэр усыг үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглах явдлыг хязгаарлах үйл ажиллагааг үе шаттай хэрэгжүүлнэ” хэмээн мөрийн хөтөлбөртөө онцолсон байна. Улмаар саарал усыг ахуйн болон үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглах боломжийг нэмэгдүүлэхээр Улаанбаатар хотод 250 мянган метр куб бохир ус цэвэршүүлэх цэвэрлэх байгууламж шинээр барих ажлыг дуусгаж, ашиглалтад оруулахаар төлөвлөжээ. Нийслэлийн баруун бүсийнхний бухимдлыг төрүүлж, амьдрах орчинд нь бодитоор эрсдэл учруулж буй арьс шир, өлөн, ноос ноолуурын бохир усыг цэвэрлэх Урьдчилан цэвэрлэх байгууламж Харгиаг Улаанбаатар хотоос үе шаттай гаргах бодлого мөрийн хөтөлбөрт нь мөн туссан байна. Тэрчлэн усыг үр ашиггүй зарцуулж буй байдлыг багасгаж, үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглаж байгаа усны үнийг нэмэгдүүлж, үнийг бодит түвшинд барьж ажиллана хэмээн нийслэлийн Монгол Ардын Намын хороо мөрийн хөтөлбөртөө онцлоод байна.
