Монголын улс төрд хүн болгон толгой хоргодож болдог гэх нэг ойлголт сүүлийн жилүүдэд ихээхэн хөгжиж байна. Энэ нь бизнесменүүд төрд орж ирж тухалснаас үүдэлтэйгээр энд тэндгүй соёолон ургаж буй үзэлдэл болов уу. Бизнесменүүд ч яахав төрд татвараа төлдгөөрөө төлж, төр нь ч олигтой түшиглэж чадахгүй хагас эрх зүйтэй орчин болж, бизнесийн орчинд таагүй байдал үүрлэснээс үүдэж Төр лүү төлөөллүүдээ оруулж эхэлсэн. Харин гэмт этгээдүүд нийгэмших явцдаа нэгэн мэргэн арга бодож олсон нь бизнесмен гэдэг шошго зүүцгээх аян дайнд мордоцгоосон явдал юм. Тэдний олсон хураасан нь эхлээд шууд утгаараа дээрмийн аргаар хуримтлагдаж байсан бол одоо хөгжсөөр түрүүчээсээ арай өөр төвшинд очицгоосон. Энэ замаараа хөгжөөд явах нь нэг хэрэг. Хүний хүсэл хязгааргүй болохоор өнөөдүүл маань Төрийн түшээ болж өөр нэгэн шошгоор түүхээ цэвэрлэх аянд гарцгаалаа. Нэгэнт Үндсэн хуулиар олгогдсон нэг ижилхэн эрх дарх бидэнд бий.  Тэр бол хүн болгон сонгох, сонгогдох эрх. Энэ эрхийг малгайндаа хавчуулж аваад манай атамнууд шинэ зорилгынхоо төлөө давхицгааж байна. Манайд шинэ үеийн атаманууд гэж байхгүй. Одоо өвөө болсон хэдэн хөгшин бий. Тэдний зарим нь УИХ-д ч нэр дэвших юм, Иргэдийн хуралд ч нэр дэвшиж байна. Аймаг орны асуудлуудыг шийдвэрлэх сайн дурын эрх дарх өөрсөддөө олцгоож, аймгийн хурлыг бүхэлд нь шийднэ гээд давхиж яваа нь ч байна. Аймгийн намын хороон дарга болчихоод ард түмэн рүү салаавч гаргаад орилж байгаа нь ч бас байна. Морь, бөхийн асуудлыг тойроод алхацгааж байдаг төвшиндөө байгаа нь ч бий. Уг нь тэр нь илүү гоё баймаар.

Өнгөрсөн жил Дархан-Уул аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн ээлжит хурал болж өнгөрсөн. Тус хуралдаанаар аймгийн засаг дарга гэгдэж байсан А.Энхболд, ИТХ-ын дарга П.Эрдэнэбат нарыг Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын 29 төлөөлөгчийн олонхи буюу 51,7 хувийн саналаар албан тушаалаас нь огцруулсан. Энэ үеэр төлөөлөгчид хоорондоо муудалцаж, шившгээ дэлгэсэн хэрүүл хараал болсон нь улс орон даяар цацагдсан билээ. Дархан-Уул аймгийн Ардчилсан намын дарга гэгдэх Н.Мөнхдаш нь ёс зүйгүй авирлаж, “салаавч” гарган хашгичиж, ИТХ-ын төлөөлөгчдийг дарамталж буй тэрхүү бичлэг одоо ч цахим ертөнцөөр нисч явна.

Дархан-Уул аймгийн Ардчилсан нам ах дүү Дашууд гэж эдгээр нөхдүүдийн гарт атиран дагжих болсоор олон жил болж байна. Сүүлийн хоёр жил бол Дарханы Ардчилсан нам гэж ямархуу айл болчихоод байгааг бидэнд дурайтал үзүүлсэн жилүүд болов. Сүүлийн 10 жилд Дарханы АН байнга ялагдал хүлээж ирсэн. Үүний шалтгаан нь намын удирдлагууд гэх нэг айлаас л болж байсан байх юм. Залуучууд намд орж ирэхээр хааж боодог, айлгадаг, сүрдүүлдэг. Баримтыг хаанаас ч гаргаад та бүхэн үзэж болно. Дарханы АН-ыг шинэчлэх хөдөлгөөнийхөн өнгөрсөн жил тав хоног өлсгөлөн зарласны үндсэн дээр намын дотоод сонгуулийг шударгаар явуулж, анхан шатны үүрүүд дээр Дархан-Уул аймгийн намын хорооны 99 гишүүнийг сонгох сонгууль болсон. Залуус нь өлсөж тэмцэж хүтэл үйлээ үзлээ. Гэвч энэ шийдвэрийг Н.Мөнхдаштан хамсаатнуудтайгаа будилаантуулсан. Ингэхдээ Дархан-Уул аймгийн намын хорооны 99 гишүүний 75-ыг сонгоход  Дархан сумын намыг хуурамчаар бүртгүүлж, тамга, тэмдгийг нь Цагдаагийн байгууллагын оролцоогоор хүчингүй болгуулж будилуулсан ноцтой үйлдэл хийсэн. Чингээд ч зогсохгүй зөвшөөрөлгүйгээр тамга хуурамчаар хийлгэж, тэр хуурамч тамгаараа Дархан сумын намын зөвлөл байгуулж, шударга бусаар, дүрмээс гадуур өөрсдийгөө сонгосон гэж байгаа юм.

Баримт:

Өөр нэг бохир явдал анхаарал татдаг. Энэ нь намын тамга тэмдэг хуурамчаар үйлдсэн асуудалд Дарханы цагдаагийнхан өөрсдөө оролцсон байдаг. Нөгөө хүнд гарууд аймгийнхаа цагдааг ч атгадаг гэсэн үг энэ мөн үү.

Атгадаг ч учраас намын тамгыг гээгдсэн гэх хуурамч асуудал зохиож байгаад хуурамчаар тамга хийлгэж, хуурамч сонгуулийн хэсгийн хороо байгуулан Н.Мөнхдаш өөрийгөө сонгосон. Тэгэхээр энэ нөхөр хуурамч дарга гэсэн үг. Ийм нөхөр их хуралд дэвшчихээд тууж явна даа.

Ингэхэд Н.Мөнхдаш гэж хэн бэ.

“Центрпойнтын зодоон” хэмээх дуулиант хэргийн нэг баатар шүү дээ. Центрпойнт дахь “Казинос” бааранд болсон тэр үеийн зодооныг одоо хүмүүс бараг мартаа биз.

“Центрпойнтын зодоон”-ны үймээнд олон нөхдүүд “Ганц худаг”-т хоригдож, зарим нь ял эдэлж байв.  Тухайн үед олны дунд рецедив гэж нэрлэгдэж, хууль бус орлогоор хөлжиж, бизнесийн орчинд айдас хүйдэс хургуулж байсан эрүүгийнхэн Центрпойнтын “Казинос” бааранд орой болгон цуглаж уулздаг байж.

Тиймээс тус баарыг түрээслэн ажиллуулж байсан иргэн Баяраа цагдаагийнхны шахалтаар төрсөн өдрөө тэмдэглэх нэрийдлээр хүмүүсийг цуглуулж, улмаар наргиан наадам зохион байгуулснаар  зодоон үүссэн. Уг зодооны үеэр хутга мэсэндээ тулж нэг хүн хүндээр шархадсан.  Эх сурвалжууд энэ талаар өгүүлэхдээ “Уг нь бол Чимэдийн Энхтайваныг хутгалах даалгавартай байсан ч “Монзуй″ Нямдорж маш их согтсон байсан учраас хаа хамаагүй хүнтэй сөргөлдсөн” гэж тайлбарладаг. Ч.Энхтайван мэдээж хамт явсан найзыгаа хутгалуулчихаад зүгээр суугаагүй нь лавтай. “Монзуй” Нямдоржийг юу юугүй хутга бариад давхиад ирэхээр нь “Улаан” Төмөрөө гэгч Ч.Энхтайваныг хамгаалахаар дундуур нь гүйж ороод гуя, хэвлий, цээжиндээ таван удаа хутгалуулан хүнд гэмтэл авч байсан гэдэг. Тэр үед Ц.Нямдорж  Хууль зүйн сайд байсан. Энэ хүн шийдэмгий тэмцэж зохих байр байранд нь тавьж байсан.

Н.Мөнхдаш гэгч этгээд 1998 оны 12 дугаар сардгаалиар 16 чингэлэг орчим ундаа оруулж иржээ. Гэвч шалгалтаар нөгөөх нь гадуураа ундаагаар халхалсан цэвэр спирт байсан нэг хэрэг байдаг. Нэгэнт хууль хяналтынханд баригдсан  энэ хэрэг нь илэрмэгц  өөрийнхөө төрсөн ах M-г өөрийнхөө оронд шоронд явуулж байсан түүхийг нь эрүүгийнхэн ч шагшин ярьдаг. Хөөрхий ах нь түүний оронд хэцүү нэртэд 3,6 жилийн ял эдлээд гарсан гэх. Энэ мэт түүний тухай өдий төдий бохир түүх сонсогддог. Оршуулгын газар аваачиж хүн зодсон гэх зэрэг хэрэг бол түүний хувьд юу ч биш.

Нөгөөтэйгүүр Монгол түмэн хэзээнээс л архи, тамхины бохир бизнесийг таашааж байгаагүй. Ард иргэдийг архиар угжиж хордуулж байгаа Мөнхдаш мэтийн нөхдүүд УИХ-д суух нь ёс зүйл нийцэхгүй. Японд парламентын гишүүн өөрийгөө ёс зүйтэй гэдгийг харуулахын тулд архи тамхины үйдвэрлэл гэх мэт эрхэлж байсан бизнесээ зараад тэр мөнгөө нийгмийн сайн сайхны тусын тулд зарцуулж байсан жишээ ч байдаг.

Хүний залуу насанд юу ч байж болно. Алдаж онодог залуу нас. Гэхдээ одоогийн байгаа байдал нь түүнийг бидэнд засрах битгий хэл Төрд ойртуулж ч болохгүй этгээд гэдгийг нь хангалттай нотлоод байх юм. Монгол Төрд ийм этгээдүүдийг илгээж суугаа Ардчилсан намын дарга З.Энхболдыг намынхан нь ч гайхаад барахгүй байна. Эсвэл Дарханчуудыг үл хүндэтгэж, тэднийг хэнээр ч төлөөлүүлсэн яадаг юм гэж аархаж байгаа үйлдэл юм уу. Үнэхээр хэвийн түвшинд ойлгоход бэрх ийм явдал Дархан-Уул аймагт болоод байна. Сонгогчдын мэргэн мэлмий л шийдэж дээ.