Hap – хур тэгширсэн дэлгэр цагт төрийн ээлжит сонгуулийн ажил өрнөж, цаг төр халуунтай байгаа энэ цаг үед Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч Ц.Элбэгдорж
“Эх орноо хамгаалах гэдэг ойлголт иргэнээ бэлтгэхээс эхэлдэг, эрх чөлөөтэй, бие даасан байна гэдэг бол өөрийгөө хамгаалах чадвартай байна гэсэн үг шүү” гэж цэрэг, хүчний байгууллагынханд хандан тодорхой хэлэв. Энэ бол Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагчийн хувьд хэлэх ёстой үг, биелүүлэх ёстой үүрэг билээ.
Ерөнхийлөгчийн хэлсэн үг, цэргийн болон аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүдэд нэгийг бодогдуулсан нь лавтай. “Чадавх, боломж хоёрыг үнэлнэ гэдэг тулааны тавин хувь” гэдэг үг бий. Бүгдээрээ ярьдаг, санаа зовдог боловч шийдлийг дэмжихэд л саад гардаг нь заримдаа хачирхалтай, тийм юм бүү болоосой гэж эхний ээлжинд бодогдсон.
Улс нь иргэнээ, эцэг, эх нь хүүхдээ хүн болгож бэлтгэдэг эрхэм үүрэг бол аав, ээж, ах дүү, хамаатан садан, сургууль, төр, засаг гээд бүх хүний, бүх бодлогын оролцоотойгоор бий болж, зогсолтгүй эргэлдэж байдаг хугацаагүй хөтөлбөр юм.
Нэг сайн иргэн бэлтгэхэд дундажаар 25 жил зарцуулдаг зогсолтгүй эргэдэг хүрдтэй хөтөлбөрийг ард түмний зан үйлийн горим, ахуй соёл, нөмөр нөөлөг, хууль эрх зүйн болон бусад хөшүүргийн аргаар хэрэгжүүлдэг ба багцлаад залуу хойч үеэ бэлтгэх гэж нэрлэдэг.
Бидний улс маань 1,5 сая ам км цэлгэр том газар нутагтай, 3,0 сая орчим хүн амтай, уламжлалт зан үйлийн горим дээр нэмээд Үндсэн хуульт төртэй, хүн ард нь эрх чөлөөтэй, зах зээлийн эдийн засагтай, 60 гаруй сая малтай, байгалийн баялаг арвин ихтэй, элдэв гай гамшиг харьцангуй бага, дайн самуунаас хол тун тайван орон билээ.
Магадгүй бид олон аюулыг мэдрэхгүй өнгөрдөг нэг бодлын азтай хүмүүс. Монголчуудын амьдралын ийм хэв маяг, орчинд атаархдаг хүмүүс энэ дэлхий дээр олон. Энэ бүхэн суу авьяастай, дэлхийн их түүхийг бүтээсэн өвөг дээдсийн минь гавьяа, бидэнд үлдээсэн их өв юм.
Бид дэлхийн даяаршлаас сугарч үлдэхгүй, дэлхийтэй нэг хүрдэнд хамт эргэх тийм нөхцөл бүрдсэн орны нэг. Монгол Улсад удахгүй дэлхийн улс төрийн олимп гэгдэх АСЕМ-ын дээд хэмжээний чуулга уулзалт болж, дараа нь Монголын тамирчид олимпийн наадамд оролцоно.
Ерөнхийлөгч төрийн цэргийн байгууллагуудын удирдах бүрэлдэхүүнд хандаж хэлэхдээ
“Орчин маш хурдан өөрчлөгдөж, албан бус аюул заналууд бий болж байна. Төр, армийн бүтцээс гадна төрийн бус бүтцүүд бий болж тухайн улс орны тусгаар тогтнол, аюулгүй байдал, улс үндэстэн оршин тогтноход хүртэл аюул занал учруулах боллоо. Жишээ нь, ISIS буюу Исламын улс бүлэглэл байна.
Мэдээллийн эрин бүхнийг өөрчиллөө. Бид 20-иодхон жилийн өмнө мэдээллээ яаж авдаг байсныг та бүхэн мэднэ. Одоо бол мэдээллээр дамжуулаад бидний амьдарч байгаа орчин бүрэн өөрчлөгдлөө. Өнөөдөр дэлхийн хаана юу болж байна вэ гэдэг мэдээллийг манай гарагийн оршин суугч 7 тэрбум хүн маш хурдан авдаг болсон.
Хэдхэн жилийн өмнө бол энэ тухай мэдэхгүй өнгөрдөг байсан. Мэдээлэл их байгаа учраас ард иргэд, олон түмний зүгээс цэргийн албанд тавих шаардлага өндөр болж байна” гэж тодотгосон.
“Дэлхийн тийм улсад дайны голомт сүүмэлзэж байна. Тэр орон тэгж дайн самуунд бэлтгэж байна” гэх мэтээр айдас түгшүүр дагуулсан үг хэллэг хэрэглэх, түмэн олныг мэдээллийн хэрэгслээр айлгах нөхцөл манайд улсад алга. Учир нь хүн бүр хүссэн мэдээллээ олоод авчихдаг, харьцуулж боддог тийм боловсрол өндөртэй иргэнтэй болсон улс бол Монгол.
“Мэдээлэл их байгаа учраас ард иргэд, олон түмний зүгээс цэргийн албанд тавих шаардлага өндөр болж байна.” гэж Ерөнхий командлагч хэлсэн.
Ард түмний санаа сэтгэл үймэрсэн, дайн самууны хөлд нэрвэгдсэн хүнд хэцүү цагийг солонгосчууд хүчээ нийлүүлж, урт хугацааны ухаалаг бодлого хэрэгжүүлснээр үгээгүй ядуурсан улсаа 50-хан жилийн дотор дэлхийн 10 дахь том эдийн засаг болгож чадсан юм.
Тэгэхлээр төр, засаг нь тогтворгүй, дунд болон урт хугацааны ямар ч бодлогоо барьж хэрэгжүүлж чаддаггүй, засаглалын чанар, чадвар нь сул, дээрээс нь иргэд нь эх оронч үзлээр сул, бие бялдар сэтгэл зүйн бэлтгэлжилт хангалтгүй болчихоор улс оршин тогтноно гэдэг хэцүү.
Монгол хүн орчноо үнэлж, хамтарч ажиллахгүй, бусдынхаа төлөө санаа тавихгүйгээр, дундын хариуцлага хүлээхгүйгээр иргэншиж нийгэмшихгүй. Иргэнээ хүн шиг хүн болгож бэлтгэхгүйгээр эх орон маань тогтвортой хөгжихгүй, хямралаас хямралын хооронд арга ядан тогтсон үлбэгэр улс болно.
Урд хөршид сүүлийн 70 жилд хийгээгүй гэж хэлж болох цэргийн салбарын шинэчлэл эхэллээ. Шинэчлэлийн зорилгыг Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч Си Зиньпин Хятадын Үндэсний чөлөөлөх армийн Төв зөвлөлийн хуралдаан дээр “2020 он гэхэд Үндэсний чөлөөлөх арми хилийн чанадад байлдааны ажиллагаа явуулахад бэлтгэх” гэж тодорхойлсон.
Өөрөөр хэлбэл, энхийг сахиулах ч гэдэг юм уу гадаад ажиллагааны чадвартай болох нь. Бидний эргэн тойрондох улс орон цэрэг, аюулгүй байдлын талаар зүгээр суухаа байлаа.
Хойд хөршийн тухайд энд бичих нь бараг илүүц биз. Тус улсад хийж буй цэрэг, техникийн өөрчлөлтийн талаарх мэдээллийг хангалттай авч байгаа. Орос оронд орон нутгийн хамгаалалт, иргэний хамгаалалт, иргэнээ бэлтгэх ажил тун эрчтэй өрнөж, хөгжиж байна. Иргэний их, дээд сургуулийн оюутнуудын дунд эхс оронч үзэл нэг жилд 68,9 орчим хувиар өссөн гэсэн тоо байна.
Тэгвэл манайд энэ ажил аль хэр өсөлттэй байгааг судалгааныхан харж байдаг байх. Харин манай Зэвсэгт хүчнийхэн нэлээд хатуу хэвшмэл байдалтай байгаа. Үүнийг өөрчлөх хэрэгтэй. Шаардлага тохиолдоогүй үед цэргийн анги, байгууллагууд дээр та бүхэн юунд суралцах, яаж бэлтгэх, боловсрох, чанаржих талаар бодох хэрэгтэй.
Цагийг дэмий үрэх хэрэггүй, цэргийн албан хаагч тэр хэдэн жилийг цоо шинэ агуулгаар баяжуулах хэрэгтэй. Монгол Улсын иргэн бүр эх орноо батлан хамгаалах үүрэгтэй, үүний тулд цэргийн хэрэгт суралцах шаардлагатай, энэ ажлыг Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч хуулиар тогтоосон бүрэн эрхийн хүрээнд шийдэх гээд байна.
Цэргийн алба хаасан гэдгийг хуулиар биш, Ерөнхийлөгчийн зарлигаар тогтоож, нэлээд чөлөөтэй, боломжтой болгож, иргэнд бололцоог нээж өгөх гээд байна. Бид цэргийнхэн, биднээс бусад нь цэрэг-аюулгүй байдлын талаар юу мэдэх вэ гэдэг ойлголт цаг үеэс өөр болоод байна.
Түүхээс харахад Бүх цэргийн жанжин Данзан, Цэргийн явдлын яамны сайд Магсаржав нарын 1924 оны тавдугаар сарын 30-ны өдрийн “Залуучуудыг цэргийн хэрэгт боловсруулах тухай” тушаалд .”..улс төрөө хамгаалах дор туйлын чухал болох тул энхтайван цагт цэргийн хороо, ангид цэргүүдийг сайн боловсруулж, мөн нэгэн адил олон түмнийг цэргийн эрдэм дор боловсруулбал зохимой..” /Бүр цэргийн баримтын эмхэтгэл-1921-1934 тал 57-58/ гэснээс харахад манай ард түмэн эх орноо хамгаалах иргэдийг ямарч цаг үед тасралтгүй бэлтгэдэг, төрийн бодлогоор зохицуулж ирсэн уламжлалтай юм.
Манай цэрэг арми эх орноо батлан хамгаалахад бэлтгэх үндсэн үүргээс гадна эх орноо хамгаалахад иргэдээ бэлтгэх гэдэг давхар үүрэг хэрэгжүүлж ирсэн, харин сүүлийн үед олон хүчин зүйлээс шалтгаалаад иргэдийг эх орноо хамгаалахад бэлтгэх ажил хязгаартай болоод байгаа нь үнэн.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч Ц.Элбэгдоржийн “Эх орноо хамгаалах гэдэг ойлголт иргэнээ бэлтгэхээс эхэлдэг, эрх чөлөөтэй, бие даасан байна гэдэг бол өөрийгөө хамгаалах чадвартай байна гэсэн үг шүү” гэсэн энэ санал санаачилгыг баяжуулан хөгжүүлж чадваас манай цэргийн анги, байгууллагууд сургалт, үйлчилгээ, үйлдвэрлэлийн бааз, төв болох боломж нээгдэхээр харагдаж байна. Гагцхүү санах санаачлах, хамтрах л чухал юм.
“Сайн цэрэг гэдэг бол тавигдсан үүргийг гүйцэтгэхэд байнга бэлэн байдаг цэргийг л хэлнэ. Сайн иргэн гэдэг бол иргэнийхээ үүргийг биелүүлэх чадвар эзэмшсэн хүнийг хэлнэ” гэж Ерөнхийлөгч анхааруулсан. Хүний хамгийн нандин юм бол эх орон, эх орноо хамгаалахын тулд иргэн бид бэлтгэгдсэн байх хэрэгтэй. Бэлтгэл бүх юманд бэлэн байх, хүрэх боломж билээ.
Ж.Амгалан
Судлаач
