Сентерра гоулд компанийн эзэмшиж буй  Гацууртын ордыг ашиглуулах  эсэх талаар иргэд хоёр гурав талцан маргалдаж байна. Зарим судлаачид, Уул уурхайн яамныхан нь болохоор алт олборлох тус компанийн 303 га талбайд Хүннүгийн эртний булш байхгүй гээд байгаа. Харин олборлолтын талбайгаас нь 5.8 км зайд тэрхүү эртний булш бунхан бүхий Ноён уул бий. Ноён уул нь хойд,  урд гэсэн хоёр хэсэгт оршдог. Хойд Ноён уул нь нутгийнхны тахиж шүтдэг уул. Тиймээс орон нутаг нь тусгай хэрэгцээндээ аваад удаж байна. Нөгөө Ноён уулд нь Хүннүгийн булш байдаг гэсэн судалгааны дүн гарсан байна лээ. Эндээс Гацууртын орд хүртэл 6 км хүрэхгүй хашуу зайтай.

Одоогоор Ноён уулын орчимд нийтдээ ашиглалт, хайгуулын  23 тусгай зөвшөөрөлтэй гэж байгаа. Үүний 17 нь ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл. Гацууртын ордын алтны геологийн нөөц нь ойролцоогоор 76 тонн. Эндээс техник эдийн засгийн үндэслэлээр 50 тонныг нь ухаж авна. Алтны нийт борлуулалт 1.7 тэрбум доллар гэсэн тооцоотой. Үүнээс  200 сая ам.долларын цэвэр ашигтай ажиллах юм билээ. Татвараар манай улсад 380 шахам ам.доллар төлөгдөнө. Ингээд бодохоор яамнынхны зөв гэлтэй. Гэвч өнөөдрийн  өөхнөөс маргаашийн уушиг дээр гэдэг л дээ. Алт яахав, ухаад л дуусчихдаг металл. Үүний төлөө дэлхий дахин олон зууны турш  хоорондоо алалцсан гашуун түүхтэй. Тиймээс өнөөгийн алтны сайхныг хараад баярлаж суух уу, маргаашийн уушиг бодоод тэвчиж үлдэх үү. Бодох л асуудал.

Маргаашийн уушиг хэмээн  гошгоноод байгаа  нь нэн ховор эмийн  ургамал элбэгтэй энэ газар  нутгийг дархалж үлдээх санаа юм шүү дээ. Ноён ууланд өдгөө 380 орчим төрөл зүйлийн эмийн ургамал ургаж буй талаар Уул уурхайн яамныхан ярих дургүй байна. Харин нэн ховордож байгаа эмийн ургамал бидэнд алтнаас үнэтэй эд. Хэнтийн нурууны бараг бүх  төрлийн эмийн ургамал Ноён ууланд байгаа талаар Ботаникийн хүрээлэнгийн судлаачид хэлж байна. Тэд зарим дарга нар шиг худлаа хэлэхгүй нь лавтай. Солонгосчууд хүн орхоодойг  эм, бэлдмэлийнхээ  үйлдвэрлэлийн брэнд болгож чадсан нь тэдний алсаа бодсон ухааны ур болов уу. Одоо бүр тарималжуулаад ашиглаж байна.  Тэгвэл бид яагаад Ноён уулаас  бүх төрлийн эм бэлдмэлийнхээ түүхий эдийг авч болохгүй гэж.

Хэрвээ Ноён уулын орчимд алт олборлолт явуулаад эхэлбэл наад зах нь тоосжилт ихсэж, тэдгээр эмийн ургамлууд сүйрэх аюул нүүрлэх нь тодорхой  байна.  Дарга нар ядаж энүүнийг нэг бодоод үзээсэй. Монголчууд шиг өвчлөлт ихэссэн улс оронд эмийн ургамалаа  юун алттай зүйрлэх, ёстой хуцваа гэх биз.

Б.Отгонбаяр

Эх сурвалж: Tumen.mn