Малын генетик нөөцийн тухай хуулийн төсөл-ийг хэлэлцэхийг дэмжих эсэх асуудлыг УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар хэлэлцлээ. Энэхүү хуулийг баталснаар мал аж ахуйн үр шим ашгийг хүртэх боломж нэмэгдэнэ гэдгийг хууль санаачлагч Хүнс хөдөө аж ахуйн сайд Р.Бурмаа онцолсон юм. Мөн Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны хуралдаанаар тус хуулийг хэлэлцэхийг гишүүдийн олонх нь дэмжсэн гэдгийг мэдэгдлээ. “Үндсэн хуульд мал сүрэг төрийн хамгаалалтад байх учиртай гээд заасан. Гэтэл малын үүлдэр угсааг сайжруулахад төрөөс мөнгө гарахгүй байгаа. Иргэд энэхүү асуудалд анхаарал хандуулах гэхээр харъяа яамнаас багагүй тээг болоод байгаа юм. Үүнийг зохицуулах боломжгүй юу” гэж УИХ-ын Д.Сарангэрэл асуулаа. 

Энэхүү асуултад Хүнс хөдөө аж ахуйн сайд Р.Бурмаа “Энэ асуудлыг хуулинд нилээн нарийн зааж өгсөн” гээд дэлгэрэнгүй хариулт өгсөнгүй.

Асуудлыг хэлэлцэх үед УИХ-ын гишүүд дараах саналуудыг хэлж байлаа.

УИХ-ын гишүүд А.Бакей “Манай бог, бод мал аль аль давжаарах төлөвтэй байгаа. Энэ нь генетик нөөц дутмаг байгаа юм. Хуулийн нэр зохимжтой эсэхийг мэдэхгүй байна. Агуулгын хувьд ч гэсэн генетик нөөцийг бүртгэх ашиглах хадгалах гэж заасан ч хэрхэн ашиглах, хадгалах тухайн нарийн тусгаж өгөөгүй байна. Хувийн өмч буюу мал маллаж байгаа иргэдийг малынхаа тодорхой хувийг хээлтүүлэгчээр байлгана гэж заах нь зөв үү үгүй юу. Хэлэлцүүлгийн шатанд энэ асуудлыг нарийвчлан ярилцах зүйтэй” гэсэн юм.

УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан “Малын удмын сан эрүүл мэндийн хуулийг анх гаргаж байсан юм. Одоо бол хоёр хуваагаад явж байна. Генийн санг удмын сан гээд хэрэглэж болно шүү дээ. Мал үржлийн асуудлыг маш нарийн хийхгүй бол зудад тэсвэргүй, дархлаагүй мал өсгөх болно шүү” гэх саналыг гаргасан юм.

УИХ-ын гишүүн Д.Оюунхорол “Төлөг 50 мянган төгрөг хүрэхгүй, үхэр бол 400 мянган төгрөгийн үнэтэй байна. Хонины арьс 1000 төгрөг ч хүрэхгүй байна шүү дээ. Эдийн засгийн хүндрэлийг хамгийн их мэдэрч байгаа хүмүүс бол хөдөө аж ахуйн салбарынхан, малчид мэдэрч элгээрээ хэвтэж мөлхөж байна. Тэгээд л малын халдварт өвчин гармагц үнэн худал мэдэгдэхгүй хэвлэлээр мэдээлж гадаадад гаргах боломжийг хааж байна шүү дээ. Энэ хууль бол малчдын хүсч хүлээж байгаа хууль юм шүү. Гэхдээ хууль гаргаад орхихгүй хамт зарцуулах мөнгийг шийдвэрлэх хэрэгтэй. 300-хан мянган малчиддаа анхаарлаа хандуулах нь төр засгийн тулгамдаж байгаа асуудал” гэх саналыг хэллээ.

Мөн хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэхийг дэмжих асуудлаар санал хурааж гишүүдийн 89.7 хувийн саналаар хуулийн төслийг Байгаль, орчин хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хороонд шилжүүллээ.

М.БОЛОР