Байнгын хороогоор тун удахгүй хуралдаж УИХ-ын сонгуулийн тойрогт хуваарилсан мандатын асуудлыг хэлэлцэнэ. Харин дээрх хуваарилалтыг "шог" болсон талаар улс төрийн хүрээнийхэн олонтаа ярьж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл эрх баригчид өөрсдийн сонгогдож "цэнхэртэх" магадлал илүүтэй газруудад гурван мандат оноолоо. Харин сонгогдох магадлал багатай, байнга ялагдал хүлээж ирсэн аймгуудад хоёр болон нэг гэсэн мандат хуваарилжээ. Энэ нэг талаасаа сонгогчдынхоо эрхийг зөрчиж байгаа бөгөөд өөрсдөдөө давуу тал үүсгэж буй хувилбар юм.
Тодруулбал, 20 сум, 83,800 хүнтэй Баянхонгорт 3 мандат, - 17 сум 71,200 хүнтэй Хэнтийд 3 мандат хувиарласан. Гэтэл 19 сум, 81, 200 мянган хүн амтай Увсад 2 мандат хуваарилжээ. 15 сум, 46,800 хүн амтай Өмнөговьд 2 мандат, 13 сум, 56,600 хүн амтай Сүхбаатарт 2 мандат хуваарилсан атлаа 16 сум 60,800 хүнтэй Булганд 1 мандат, 18 сум 60,900 хүнтэй Говь-Алтайд 1 мандат хуваарлажээ.
Угтаа бол хуулийн дагуу хүн ам, засаг захиргааны нэгж, газар нутгийн хэмжээ гэсэн 3 хүчин зүйлийг харгалзан мандатын тоог тогтоодог. Гэвч эрх баригчид хуулийг дагуу биш өөрт ашигтай хувилбарыг ийнхүү сонгосон бололтой.
3 мянган хүний зөрөөн дээр 1 мандат нэмдэг, 4000-14 000 хүний дутуу дээр 1 мандат нэмсэн нь хачирхалтай. Ганцхан мянган хүнээр илүү Хэнтий гурван мандаттай болж байна. Хуульд заасан засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийнхээ хэмжээгээр Завхан Хэнтийгээс илүү. Хэнтий 18 сумтай бол Завхан 24 сумтай. Хэнтий 80.000км.кв нутагтай бол Завхан 82.500 км.кв нутагтай. Коффециент хийж бодоход хоёулаа адилхан 2.2 байгаа юм. Ийм байхад л Хэнтийд 3, Завханд 2 мандаттай хуваарилжээ.
Ер нь өнгөрсөн сонгуулиудын түүхийг сөхөж үзвэл Завхан, Увс, Булган, Говь-Алтай аймгууд АН-д санал өгөх магадлал бага байсан. Увс, Говь-Алтай хоёроос АН-ынхан ялж УИХ-д сонгогдож байсан түүх бараг байхгүй. Тиймээс тойргийн мандатыг нь хасч илүү боломжтой газрууддаа нэмжээ.
Ч.Ган
