УИХ-аас эхлээд ихэнх орон нутагт үнэмлэхүй олонх болчихсон суугаа МАН-ынхан 2016 онд сонгуульд оролцохдоо “ТАТВАР НЭМЭХГҮЙ, шинэ төрлийн татвар бий болгохгүй” гэдэг амлалт өгч, үүнийгээ мөрийн хөтөлбөртөө тусгасан байдаг. Гэтэл засгийн эрх мэдлийг авснаасаа хойш байнга иргэдийн халааснаас хумсалж, хулгайлж, өөрсдийгөө ихэд сайнаар ажиллаж байна гэж “том” дуугарч байна.
Анх ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдахын тулд шаардлагынх нь дагуу гэж байгаад 7 төрлийн татвар нэмсэн. Үүнийх нь балаг өнөөдөр ч үргэлжилж, ирэх онд НДШ-ийг дахин нэмэгдүүлэх гэж байна. Энэ талаарх мэдээлэл дуусаагүй, иргэдийн бухимдал ч багасаагүй байхад нийслэлийг удирдаж буй дарга нар нь бас л олсон орлогоос маань татвар нэрээр нэмж авах юм гэнэ. Тодруулбал, өнгөрөгч баасан гарагт нийслэлийн 2020 оны төсвийн төслийн эхний хэлэлцүүлгийг хийх үеэр авто зам ашигласны төлбөрийг тав дахин нэмэгдүүлэхээр ярилцсан. Ингэхдээ хотын Захирагч С.Амарсайхан нийслэлийн 2020 оны төсвийн орлогын 82 хувийг татварын орлогоор, 17 хувийг татварын бус орлогоор бүрдүүлнэ гэж мэдэгдсэн. Тиймдээ ч татварын орлогын ихэнхийг энгийн иргэдийн нуруунд үүрүүлэхээр төлөвлөсөн нь энэ. Одоо иргэд автомашиныхаа моторын багтаамжаас хамаараад 20-60 мянган төгрөгийн татвар төлдөг. Тэгвэл үүнийг тав дахин нэмэгдүүлж 100-300 мянган төгрөг болгон нэмэхээр ярьж байгаа юм. Ингэж нэмснээр 2019 онд төвлөрүүлсэн 12 тэрбум гаруй төгрөгийг ирэх онд 74 тэрбум болгон өсгөж, нийслэлийн иргэдээс хотын төсөвт төвлөрүүлнэ гэж үзжээ.
Хотын дарга нар үүнийгээ “Зөвхөн авто зам ашигласны төлбөр гэж нэмж байгаа юм биш. Дэлхий дахин агаарын бохирдол, хүний эрүүл мэндэд учруулж буй хохирол, бөглөрөл, түгжрэл зэрэг нийгмийн стрессийг арилгах үүднээс хувийн авто машинаараа зорчиж зардал гаргахаас илүү их багтаамжийн автобус буюу нийтийн тээврээр үйлчлэх боломжийг нээх үүднээс эдийн засгийн зохицуулалт хийдэг. Үүнтэй холбогдуулаад нийслэлийн Засаг даргын зүгээс автозам ашигласны төлбөрийг тав дахин нэмэгдүүлж байна. Бид зам дээр түгжирч зогсохдоо үүнээс их хөрөнгө гаргадаг” хэмээн тайлбарлаж байна. Татвар, татаас авахдаа байнга дэлхийн жишиг гэж том дуугардаг хэрнээ иргэдийн амьдрал, цалин хөлс, амьжиргааны түвшин нь ямар байгааг хэзээ ч харьцуулахгүйгээр шийдвэр гаргаж байгаа нь ёстой л “номхон тэмээ ноолоход амар” гээч болж байна. Нэг ёсондоо иргэд бидний орлого, цалин дэлхийн түвшнээс хэд дахин бага хэрнээ амьжиргааны өртөг, улсад төлж буй татвар, татаас дэлхийн жишигтэй нийцэх ёстой болж таарах нь.
Үнэхээр авто замын түгжрэл, автомашины тоог бууруулъя гэж байгаа бол хилээр оруулж ирж буй машины татварыг нэмэх, нийтийн тээврийн асуудлаа шийдвэрлэх гээд гаргалгаа олон бий. Гэвч тэгсэнгүй. Уг нь МАН-ынхан чинээлэг дундаж давхаргыг нийгмийн олонх болгоно гэдэг зүүн төвийн үзэл баримтлалтай.
Гэтэл тэрхүү үзэл баримтлалаасаа эсрэгээр яг тэрхүү дундаж давхаргын иргэдээ татвар, татаасаар дарамталж, улам бүр ядуурлын түвшнийг нэмэхээр зүтгэж байна. Чинээлэг дундаж давхарга бий болгох биш байгаа дундаж давхаргыг үгүй хийх гэсэн явуургүй бодлогоо хэзээ болих вэ МАН-ынхаан. Хувь хүнээс авах татвар нэмэгдэх тусам тухайн өрхийн орлого багасах нь бичигдээгүй хууль биз дээ. Эцэст нь хотын удирдлагуудаа бүх зүйлийг хүчирхийллийн аргаар шийдэхээ боль.
