Сонгуулийн хуулийн өөрчлөлт улс төрийн намуудын толгойн “өвчин” болоод байна. Парламентад суудалтай намууд сонгуулийн тогтолцооны өөр өөр зарчим ярьж маргалдсаар ирэх жилийн сонгуулийн хаяанд тулж очих бололтой. Зарим судлаачид “Сонгуулийн хууль мөддөө батлагдахгүй байх” гэж муу амлах болжээ. Энэ нь намууд учраа ойлголцох болоогүй гэсэн үг. Гэхдээ УИХ-аар цаг алдалгүй батлуулахыг иргэд хүсэн хүлээж буй.
Сонгуулийн тогтолцооны талаар МАН-ын бүлэг 76 тойрогтой мажоритар байх нь зохимжтой гээд байгаа. Харин МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс” эвслийнхэн улсын хэмжээнд нэг тойрогт нэр дэвшүүлж санал хураах хувилбарыг сөргүүлэн тавьсан бол АН-ынхан 28:48 гэсэн хуучин загвараа хадгалж үлдэхийг хичээж байв. Гэвч саяхнаас АН-ын дарга З.Энхболд нар өөр нэгэн хувилбарыг битүүхэн ярилцаж эхэлжээ. Тэр нь юув гэвэл Германы сонгуулийн тогтолцооны загвар буюу тойргийн пропорциональ тогтолцоо ажээ. Энүүгээр бол 17 тойрогт нэр дэвшигчид өрсөлдөж, хамгийн олон санал авснаараа эрэмбэлэгдэн, намдаа ч, тухайн нэр дэвшигчдээ ч оноо цуглуулах юм байна. Ингээд сонгогчид хувь хүний төлөө санал өгсөн хэдий ч цаана нь нам давхар дугуйлагдах аж. Гэхдээ нэг тойрогт нэг намын нөхөд хоорондоо өрсөлдөхгүй гэж байгаа. Ийм хувилбар хэр зэрэг үр ашигтай эсэхийг одоогоор тооцоолох боломж муутай байна. Тэгвэл МАН-ынхан 76 тойрогт нэр дэвшүүлэх мажоритар тогтолцооныхоо талаар нийт ард түмний санал асуулга явуулах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг өргөн бариад байна. Үүнийг нь УИХ-ын гишүүд хэрхэн авч үзэхийг ч мөн таашгүй ажээ. З.Энхболдын дэвшүүлж буй дээрх хувилбараар бусад намууд санал нэгдэх эсэх нь ч бүрхэг байна.
Б.Баяр
Эх сурвалж: Tumen.mn
