Монгол хэлний их тайлбар тольд “Урвагч” гэдэг үгийг “Урвамтгай, буцамтгай, тогтворгүй, Дайсан этгээдийн талд орох, тэрслэх, шударга биш явах, хэлсэн үгнээсээ буцах ” хэмээн тайлбарлажээ. Мөн энэ үгийг “ноён урваач, нохой шарваач” гэх зүйр цэцэн үгээр илэрхийлсэн байна. Энэ зүйр үг нь “ноён хүнд итгэлтгүй” гэсэн санаа илэрхийлж байгаа. Төр засагт үеийн үед “урвамтгай, хэлсэн үг, үйлдлээсээ буцдаг” хүмүүс байсан. Гэвч тэр бүгдийг дурдах нь утгагүй биз. Харин 2012 оны УИХ-ын сонгуулиас хойш нүдээ илхэн байгаа “урвагчид”-ыг танилцуулья. Жишээ нь хэдхэн хоногийн өмнө угшлаа сэргээсэн Ц.Даваасүрэн, Х.Болорчулуун нарыг энд нэрлэж болно.

Тэд нам нь итгэл хүлээлгэхгүй, сонгуулийн тойрог өгөхгүй болохоор нь бие дааж нэр дэвшчихээд “албан тушаалын бялуу хуваалцах” болохоор эргээд нам руугаа гүйгээд оччихож байгаа юм. Үүнийг л урвамтгай, үзэл бодолдоо үнэнч биш, тогтворгүй, хэлсэн үгнээсээ буцдаг гэж тайлбарлахаас өөр яах вэ.

Мөн УИХ-ын гишүүн Д.Арвин ч энд багтаж байна. Түүний хувьд уг нь МАН-ын гишүүн байсан. Тус намаас хоёр ч удаа нэр дэвшиж, УИХ-ын гишүүнээр ч сонгогдож байсан нэгэн. Гэвч 2012 оны сонгуулиар нам нэгт Б.Батзоригтойгоо/БЗД-ийн Засаг дарга асан/ өрсөлдөж, дахин сонгогдохын тулд АН-тай тохиролцож, гишүүн болоод АН-д элссэн байдаг.

Мөн “Амлалт нэхэх ард түмний холбоо”-ны ерөнхий зохицуулагчид гэгдэх Д.Батцогт, Г.Уянга нарыг мартаж болохгүй. Тэдний хувьд холбооны зохицуулагчаа орхиж, Монголын Үндэсний ардчилсан намаас УИХ-д нэр дэвшиж, УИХ-д сонгогдож байсан. Гэвч хоёул УИХ-ын гишүүн болсныхоо дараа “үзэл бодол нэгдэхгүй байна” гэсэн шалтгаанаар намаасаа гарч Д.Батцогт АН-д, Г.Уянга Тусгаар тогтнол эв нэгдлийн нам /намын дарга болсон/-д элссэн. Өөрөөр хэлбэл эдгээр гишүүд бүгд л үзэл бодлоосоо ухарч, “өөрт ашигтай бол чөтгөртэй ч нэгдэхэд бэлэн” гэдгээ энэ үйлдлээрээ баталж байна.

Тэгвэл УИХ-ын гишүүдтэй адил “урвагч”-д орон нутагт ч цөөнгүй байна. Тухайлбал, УИХ дахь МАН-ын бүлгийн зөвлөх О.Батнасан. Тэрээр энэ жил Ховд аймагт нэр дэвшихээр санаархаж, УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат шиг “бидон тарааж яваа” сурагтай. Түүний хувьд анх АН-д элсч улс төрд орж ирж байсан ч одоо МАН-ын угшилтайгаар УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөхөөр болж, үзэл бодол, итгэл үнэмшил нь 360 градус эргэчихээд л явж байна. О.Батнасан шиг хүн Говь-Алтай аймагт ч бий. Түүнийг А.Дэлгэрсайхан гэнэ. Одоогоор Говь-Алтай аймгийн Иргэдийн хурлын даргын албан тушаалтай. Гэвч бас дээрх нөхдүүд шиг намтартай. Тодруулбал, тэрээр анх МАН-д элсч, улс төрд орж байж. Гэтэл удалгүй намын харьяаллаа сольж, МАХН-д элсч нэр дэвшиж байжээ. Улмаар үзэл бодол, итгэл үнэмшил нь тогвторгүйгээс болоод мөн л намаа сольж одоо АН-д харьяалагдах болсон байна. Тэгээд л орон нутаг дахь “үл бүтэх нөхдүүд”-ийн адилаар албан тушаалын хэрэгт холбогдоод Авлигатай тэмцэх газрын хаалга татаж яваа нэгэн.

Үзэл бодлоосоо урвагчдын тоонд Ш.Адьшаа гэх хүн зүй ёсоор орно. Түүний хувьд МАН-ын гишүүн байсан. 2012 онд МАН түүнд “виз өгөөгүй”-ээс болж бие дааж нэр дэвшсэн. 2012 оныхоо намар АН-д элсч, аймгийн орон нутгийн сонгуулийн менежерээр ажиллаж ялалт байгуулсан байдаг. Мөн Налайх дүүргийн ИТХ-ын төлөөлөгч А.Тулга энэ жагсаалтад багтана. Түүний хувьд 2012 онд МАН-аас сонгогдон дүүргийн ИТХ-ын төлөөлөгч болсон боловч 2012 онд эцсээр АН-ынхантай “түрийвч” нэгдэхээр болж, МАН-аас гарч АН-д орсон нэгэн ажээ. Эрх мэдэл эд хөрөнгөнд үзэл бодлоо худалджээ гэж ойлгогдож байгаа биз.

Ийм л үзэл бодлоосоо урвасан, туйлбаргүй, итгэл үнэмшилгүй, тогтворгүй албан тушаал, эрх мэдэл амлавал хэнд ч “бие худалдаж” мэдэх хүмүүсийг нэгтгээд “урвагчдын арми” гэж нэрлээд байгаа юм.Тэгвэл бид “урвагчдын арми”-д яаж дахин итгэл үзүүлэх вэ. Тэд амласан, ярьсан зүйлсээсээ урваад, одоо шал танихгүй хүмүүс болчихсон явж байна шүү дээ. Жишээлбэл, УИХ-ын гишүүн Д.Батцогтод Ховдыг зорих нүүр байна уу? Ярьж, зорьж байсан итгэл үнэмшил, дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөр нь “буруу шилэрсэн адуу шиг” алдагдчихаад байхад сонгогчидтойгоо уулзаад юу ч ярих юм билээ. УИХ-ын гишүүн Г.Уянга ч ялгаагүй. Ц.Даваасүрэн, Х.Болорчулуун, Д.Арвин нарт ч ялгагдаад байхгүй зүйл алга.

Орон нутаг байгаа “арми”-ийн гишүүд ч ах нар шигээ л “шилэрч” итгэл алдах биз. Тэгэхээр энэ “урвагчдын арми”-д дахин итгэл хүлээлгэж, саналаа өгөх хэрэг байгаа ч юм уу, үгүй ч юм уу, бүү мэд. Сонгогч таны Үндсэн хуулиар зөвшөөрөгдсөн эрх юм даа.

Амар