Сүхбаатар дүүргийн Засаг дарга Д.Бадарсан НИТХ-ын сонгуульд нэр дэвшиж байгаа. Тус дүүргийн 27-р тойрогт Ардчилсан Намаас нэр дэвших эрхээ авсан тэрбээр өнгөрсөн хугацаанд улстөрчдийн хувьд “тойрог услах” гэгддэг арга хэмжээг зарим зүйлс дээр авч хэрэгжүүлсэн байж болно. Гэхдээ тэрбээр өнгөрсөн хугацаанд өрх толгойлсон ээжүүд, хүүхдүүдийн хоолыг булаасан ”Сүхбаатар дэвшил”-ийг өмгөөлж ирсэн гэх асуудалд нэр холбогддог.
Эрхэм уншигч та санаж буй бол 2014 он дөнгөж гараад байхад “Сүхбаатар тохижилт” ХХК-ийн 60 гаруй шар хантаазтан ажилгүй болсон тухай мэдээлэл гарч байсан билээ. Өвлийн тэсгим хүйтэн, зуны аагим халууныг эс тоон, хоногийн 24 цагийн хэдийд ч хамаагүй хотын өнгө зүсийг засан, цэвэрлэгээ хийж явдаг хүмүүс бол шар хантаазтангууд гэх тодотголтой хүмүүс байдаг, тэрийг ч хүмүүс бүгдээрээ мэддэг болохоор, тэднээс олон хүн ажилгүй боллоо гэхэд нь ахуй амьдрал нь яана даа гэлцэх эгэл жирийн иргэд олон байсаан. Гол нь Сүхбаатар дүүргийн нийтийн эзэмшлийн гудамж, зам талбайг гэрээ хийн цэвэрлэдэг байсан тус компанийн ажилчид нийслэл болон дүүргийн ИТХ-аас гаргасан шийдвэрүүдийн улмаас ажилгүй болоход хүрсэн байдаг. Уг нь НИТХ-аас “Улаанбаатар нэгтгэл” ОНӨУҮГ-ыг байгуулан есөн дүүргийн гудамж талбайн цэвэрлэгээ үйлчилгээг хариуцуулсан байдаг. Улмаар “Сүхбаатар тохижилт” ХХК-ийн удирдлагууд орон сууцны хороолол дундах нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайг цэвэрлэх үүрэг хүлээнэ гээд байж байтал тус үйлчилгээг “Сүхбаатар дэвшил” ОНӨУҮГ-т хариуцуулах журмыг Сүхбаатар дүүргийн ИТХ-аас баталсанд асуудлын гол байсан гэдэг. Тэгснээр “Сүхбаатар тохижилт” ХХК-д дээд тал нь хорь гаруй жил, доод тал нь нэгээс хоёр жил ажилласан 60 гаруй хүн ажилгүй болжээ.Тус компани нь 120 гаруй ажилчин албан хаагчидтай бөгөөд тэдгээрийн 60 гаруй нь зам талбайн үйлчлэгч нар буюу шар хантаазтангууд гэх тодотголтой хүмүүс юм. Тэдний дотор өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд олон байдаг гэдгийг ч удирдлага нь хэлж байсан юм. Тэгэхээр өрх толгойлсон ээжүүдээс, хүүхдүүдээс нь хоолыг нь булаасан шийдвэрийг өөрийн талд гаргуулсан “Сүхбаатар Дэвшил” орон нутгийн өмчит, аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар гэж том газрын талаар мэдээж энд ярих хэрэгтэй болж таарч байна.
Сүхбаатар дүүргийн ИТХТ-ийн 2011 оны 5 дугаар сарын 13-ны өдрийн 42 дугаар тогтоолоор энэхүү газрыг байгуулж, дүрмийг нь баталсан байдаг. Тэр дүрэмд нь “Хөрөнгө оруулалтын үр дүнд бий болсон өмчийн ашиглалт, эзэмшилт, хамгаалалт, арчлалтыг хариуцах” чиг үүргийг тус газарт хариуцуулж хэрэгжүүлэхийг үүрэг болгосон ч эхнээсээ мөрдөгдөөгүй, мөрдүүлэх арга хэмжээ аваагүй, шийдвэрийнхээ хэрэгжилтэнд хяналт тавиагүйгээс уг тогтоол хангалтгүй хэрэгжсэн гэдэг нь өдгөө аудитын шалгалтаар тогтоогдоод байгаа юм. Ерөөс энэ газрын удирдлагыг удаа дараа сольж, хариуцах хөрөнгийг хүлээлгэн өгөөгүй, чиг үүргийг нь тодорхой болгоогүй зэргээр байгууллага хэвийн ажиллах нөхцлийг дүүргийн Засаг дарга, албадын зүгээс бүрдүүлээгүй, байгууллагын удаа дараа солигдсон удирдлагууд ажлаа мэддэггүй, мэдсэн ч санаачлагагүй ажилласан, санхүү, бүртгэлийн үйл ажиллагааг бүх удирдлага, нягтлан бодогчид хариуцлагагүй зохион байгуулж, гүйцэтгэдэг байсан нь тогтоогджээ. Тодруулбал, Сүхбаатар дүүргийн удирдлага энэ байгууллагыг хэвийн ажлуулах нөхцлийг бүрдүүлээгүй, удирдлагыг солихоос өөр удирдах, хянах үйл ажиллагаа хийгээгүйгээс үйл ажиллагааны болон санхүү, бүртгэлийн түвшинд маш замбараагүй явжээ.
Сүхбаатар дүүргийн өмнөх Засаг дарга Б.Баярмагнай тус газрын дүрмээр хүлээсэн чиг үүргийг зөрчиж 2011 оны 6 дугаар сарын 10-ны өдрийн 61 дүгээр захирамжаар СБД-ийн ЗДТГ-ын мэдэлд байсан Хог тээврийн шуурхай албыг, мөн 2011 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрийн 357 дугаар захирамжаар Сүхбаатар дүүргийн Засаг даргын дэргэд байсан “Хог хаягдлын үйлчилгээний сан”-г тус тус татан буулгаж “Сүхбаатар Дэвшил” ОНӨААТҮГ-т хөрөнгийг шилжүүлж нэгтгэх шийдвэр гарснаар өмнөх байгууллагуудын хүлээж ирсэн үүрэг, хэрэгжүүлж ирсэн ажлуудыг дутуу дулимаг хийгдэхэд хүргэсэн байгаа юм. Тэгвэл засаг дарга Д.Бадарсан ч экс удирдлагын адил энэхүү газрын үйл ажиллагаанд олигтой анхаарал хандуулахгүй явж ирсэн байдаг. Тэгтэл нөгөөх нь газар нь өдгөө нийгмийн эмзэг хэсэг болох өрх толгойлсон эхчүүд болоод тэдний хүүхдүүдийн хоолыг булаачихсан нь харамсалтай явдал юм.
Ер нь бол “Сүхбаатар Дэвшил” ОНӨААТҮГ-ын үйл ажиллагаа нь үр нөлөөгүй, үр ашиггүй, арвилан хэмнэлтгүй урсгалаараа хэрэгжиж, санхүүгийн их хэмжээний зөрчил илэрсэн байдгийг бас хэлэхэд илүүдэхгүй болов уу. Тус газар нь 2011 онд 6 сар ажиллаж жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангаар 298.9 сая төгрөгийн орлого, 296.9 сая төгрөгийн зардал, 1.9 сая төгрөгийн ашигтай ажиллаж, 33.0 сая төгрөгийн дансны авлага, 31.3 сая төгрөгийн өр төлбөртэй ажиллажээ. Харин 2012 оны жилийн эцсийн тайлангаар 978.7 сая төгрөг орлого, 1.051.0 сая төгрөгийн зардал, 72.3 сая төгрөгний алдагдалтай, 73.8 сая төгрөгийн дансны авлага, 159.1 сая төгрөгийн өр төлбөртэй ажиллаж үйл ажиллагааны санхүүгийн үр дүн өмнөх оноос эрс муудсан байдаг. Энэ нь тус байгууллагын удирдлагууд үйл ажиллагааны цар хүрээг багасгаж, орон тоог олон болгож, төсвийг үр дүнгүй зарцуулсантай холбоотой аж. Тус байгууллагын хөрөнгөнд I гарын үсгийг П. Батхүлэг /2011.06.15– 2012.03.01 хүртэл/, Н. Энхцогт /2012.03.01–2012.09.05 хүртэл/, Б.Олонтүмэн /2012.09.05-2012 оныг дуустал/, II гарын үсгийг Б. Одонцэцэг /2011.06.15 – 2012.06.13 хүртэл/, Ө. Буджав /2012.06.15 – 2012.09.12 хүртэл/, Р.Мөнхбаяр /2012.09.12-оос одоог хүртэл/ нар тус тус зурж захиран зарцуулж ирсэн байдаг.
Харин үйл ажиллагааны хувьд орлогоо бүрэн бүрдүүлээгүй, төсвийн хөрөнгийг арвилан хэмнэлттэй, үр ашигтай зарцуулаагүйгээс алдагдал нь их хэмжээтэй нэмэгдсэн, санхүүгийн бүх үйл ажиллагаанд сахилга батгүй ажилласнаас нягтлан бодох бүртгэл хөтлөөгүй, авлага, өр төлбөр, хөрөнгөтэй холбоотой баримтаар нотлогдохгүй их хэмжээний гүйлгээ хийснээс 55.4 сая төгрөгийн төлбөрийн акт тогтоож, 331.1сая төгрөгийн албан шаардлага хүргүүлжээ. 2012 оны сүүлийн хагас жилийн үндсэн үйл ажиллагааны орлогыг 2011 оны мөн үетэй харьцуулахад 20.1 хувиар өссөн байдаг аж. Үндсэн үйл ажиллагааны орлогоор тайлагнасан 650.4 сая төгрөгийг задалж шалгахад 67.4 сая төгрөг юуны орлого болох нь баримтаар нотлогдохгүй байсан бөгөөд нягтлан бодогч Р.Мөнхбаяраас нь үүнийг тодруулахад “Хаанаас орж ирсэн юуны орлого болохыг мэдэхгүй байна” гэсэн тайлбарыг өгөөд хээвнэг сууж байсан талаар бид өмнө нь өгүүлж байсан билээ. Орон нутгийн өмчит, аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газар гэх статустай энэ газар ийм маягаар дампуу үйл ажиллагаа явуулж ирсэн бол өдгөө олон арван хүнийг ажилгүй болгох лоббиг ч хийж чадсан уу гэдэг асуултыг тавихад хүргэдэг.
Тэрчлэн өдгөө НИТХ-д нэр дэвшиж байгаа Д.Бадарсан даргад хандаж “өрх толгойлсон ээжүүд, хүүхдүүдийн хоолыг булаасан “Сүхбаатар дэвшил”-ийг өмгөөлөх нь зөв байсан уу?” гэдэг асуултыг тавихад цаг хугацаа тэгтлээ алдаагүй болов уу? Ер нь эрх мэдэлтэй байгаа хүмүүс нийгмийнхээ эмзэг бүлгийг анхаарахгүйгээр яаж төрийн албыг хашиж, урагшлуулах билээ.
Б.Тамир
