Засгийн газрын өнгөрсөн лхагва гаригийн хуралдаанаар Хөгжлийн банкны чанаргүй зээлийн асуудлыг хэлэлцжээ. Одоогоос долоон сар орчмын өмнө буюу өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 31-нд Хөгжлийн банкнаас чанаргүй зээлдэгчдийн мэдээллийг олон нийтэд дэлгэсэн. Тус жагсаалтаар нийт 1.8 их наяд төгрөгийн зээлийн эргэн төлөлтийн хугацаа хэтэрсэн байв. Сангийн сайд Б.Жавхлангийн уржигдар сэтгүүлчдэд өгсөн мэдээллээр бол өнгөрсөн хугацаанд 541,5 тэрбум төгрөгийг эргэн төлөөд байгаа аж.

Энэ нь хэдийгээр муугүй үзүүлэлт ч өнгөрсөн долоо, наймдугаар сард чанаргүй зээлийн төлөлтийн эрч буурчээ. Тиймээс Ерөнхий сайдын чиглэл өгснөөр чанаргүй зээлдэгчдэд хатуу арга хэмжээ авч, зарим зээлдэгчдийн барьцаа хөрөнгийг хурааж, албадлагын арга хэмжээ авахаар болсныг Сангийн сайд дуулгав. Бүр тодруулбал, албадлага хэрэглэх компаниудыг ч захаас нь нэрлэсэн нь анхаарал татлаа. Б.Жавхлан сайдын дурдсанаар барьцаа хөрөнгийг нь хураах компаниуд “Шинэ яармаг” төслийг хэрэгжүүлэгч “Нью яармаг хаусинг прожект”, “Эрэл” групп гэнэ.

Шинэ яармаг төслийн хувьд Хөгжлийн банкны томоохон зээлдэгчдийн нэг. Тэдний нийт авсан зээл нь 145 тэрбум бөгөөд 59 тэрбумыг төлж, 117 тэрбум төгрөгийн өр төлбөртэй үлдээд байгаа. Хөгжлийн банк “Нью яармаг хаусинг прожект” компани хоёр нэлээд эртнээс шүүхдэлцэж ирсэн. Өнөөг хүртэл өр барагдаагүй. Энэ хэрэгтэй холбогдуулж “Нью яармаг хаусинг прожект” компанийн захирал Ц.Ууганбаярыг саатуулан шалгаж байгаа юм. Хөгжлийн банкнаас анх шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлдээ “Нью яармаг хаусинг прожект” ХХК-ийн анх зээл авахдаа барьцаанд тавьсан бүх хөрөнгүүдийг албадан дуудлага худалдаанд оруулж, хохирлоо барагдуулах хүсэлтэй байгаагаа тусгасан байдаг.

Тэгвэл “Эрэл” группийн хувьд хоёр удаагийн зээлээр нийт 161 тэрбум төгрөгийн эргэн төлөлт хийгдээгүй гэж Хөгжлийн банкнаас анх мэдээлсэн. Зээлийн зориулалт нь Байшин үйлдвэрлэх комбинатын шинэчлэл байсан төдийгүй үе үеийн Засгийн газрын захиалгаар хямд өртөгтэй, эко орон сууц барих шийдвэрүүд гарч байсан байдаг. Гэвч үйлдвэрийн шинэчлэлт хийгдсэн ч захиалга байхгүй болсноор зээлийн төлөлт хийгдэх боломжгүйд хүрсэн гэж Эрэл группийн захирал Б.Эрдэнэбат нэг бус удаа мэдэгдэж байгаа. Түүний хэвлэлд өгсөн мэдээллээс харахад Хөгжлийн банкны зээлийн барьцаанд Байшин үйлдвэрлэх комбинат бүх тоног төхөөрөмжийн хамт байдаг аж.

Хөгжлийн банкнаас анх эргэн төлөлтийн зөрчил үүссэн 10 компани, шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан буюу чанаргүй зээлдэгч болсон 25 компани, мөн шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрсдэлд тулсан 17 компанийг нэрлэн зарлаж байсан билээ. Эдгээрийн нийт өр төлбөрийн хэмжээ 1.8 их наяд байв. Өнгөрсөн долоон сарын хугацаанд 514 тэрбум төгрөгийг буцаан төвлөрүүлээд байгаа гэвэл 1.3 их наяд төгрөгийн өр төлбөр дутуу гэсэн үг. Одоогоор хэчнээн компани өр төлбөрөө бүрэн барагдуулсан талаар албаныхан мэдээлээгүй байгаа юм.

Тус банкны Хөрөнгийн удирдлагын газрын захирал Л.Тэмүүжингийн хэвлэлд ярьснаар бол “Хөгжлийн банк байгуулагдсан цагаасаа хойш нийт 3 их наяд 199 тэрбум 370 сая төгрөгийн зээл олгожээ. Ингэхдээ аж ахуйн нэгжүүдээс 3 их наяд 177 тэрбум 400 сая төгрөгийн барьцаа хөрөнгө авсан байна. Гэхдээ зарим аж ахуйн нэгж “Ирээдүйд бий болох хөрөнгө” барьцаалсан. Уг хөрөнгийг хасаж тооцвол тус банкны олгосон нийт зээлийн 69.2 хувь нь барьцаа хөрөнгө хангалтгүй байгаа” гэж байв.

Үүнээс харахад Хөгжлийн банкны нийт зээлийн гуравны хоёр нь барьцаа хөрөнгө хангалтгүй гэсэн үг. Чанаргүй зээлдэгчдийн хувьд гол асуудал нь ч барьцаа хөрөнгийн тухай байгаа. Тиймээс Хөгжлийн банкны чанаргүй зээлдэгчдийн хөрөнгийг албадан хурааж эхэлнэ гэвэл ирээдүйн орлого зэргээ барьцаалсан компаниуд, дээр нь төрийн өмчит компаниуд хэрхэх нь тодорхойгүй байна.

Эх сурвалж: Б.Энхзаяа

Өдрийн сонин