Энэ долоо хоногийн эхний өдрөөс Газрын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл “нэн яаралтай” дэгээр Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороогоор хэлэлцэгдэж 77.7 хувийн дэмжлэг авч УИХ-ын нэгдсэн чуулганы танхимаар орж явчихав.
Мөн л “яаралтай” горимоор УИХ-ын нэгдсэн чуулганы өчигдрийн хуралдаанаар хэлэлцэгдэж 81.8 хувийн саналаар дэмжигдэн анхны хэлэлцүүлгийг хийхээр байнгын хороо руу буцаалаа.
Та бүхэн санаж байгаа бол өнгөрсөн оны өдийд буюу бүр тодруулбал 2014 оны зургаадугаар сарын 16-ны өдөр уг хуулийн төслийг эсэргүүцэж УИХ-ын нэр бүхий гишүүд “оролцсон” жагсагчид Чингисийн талбайг эзэгнэн сүр хүчийг үзүүлсэн. Цахим хуудсуудаар ч эсэргүүцлийн жагсаалыг дэмжиж“эрвийх дэрвийхээрээ” сөрсөөр арайхийн гайтай хуулийг дарж авсан юм. Гайтай гэхийн учир нь тухайн үед УИХ-аар хэлэлцүүлэхээр оруулж ирсэн Газрын тухай багц хуулийн төслийн 44-т заасан “Монгол Улсад байнга буюу 183 хоногоос дээш хугацаанд оршин суугаа гадаадын иргэнд газар өмчлүүлэх нь” гэж хардсан явдал хамгийн их “гал өрдсөн” шалтгаан байлаа. Тухайн үед Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг болон АН-ын бүлгийн төлөөлөл “Монгол Улсад байнга /183 хоногоос дээш хугацаагаар/ оршин суугаа гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнд газрыг зөвхөн гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар ашиглуулна” хэмээн тайлбарлаж байв. Мөн өмчлүүлэх, ашиглуулах, эзэмшүүлэх гэсэн үгсийн утгыг ялгаж ойлгох хэрэгтэй гэлээ. Ашиглуулах газар 0.1-0.05 га байхаар хуулийн төсөлд тусгасан. “Газрын тухай хуулийн төсөлд гадаадын иргэнд 60 жилийн хугацаатай газрын эзэмшүүлэх, хугацааг нь 40 жилээр сунгахдаа, нийтдээ 100 жилийн газар эзэмших эрх олгох боллоо” гэсэн яриаг үгүйсгэсэн. Харин зарим улстөрч уг хуультай холбоотойгоор дуулиан тарьж, олон нийтийг жагсаал цуглаанд уриалан дуудаж улс төр хийж байна” хэмээн тайлбарласан ч жагсаалыг намжааж, Газрын тухай хуулийн төслийг дэмжүүлж чадаагүй юм. Энэ бол олон нийтийн хүч эрх мэдлийн хүчийг ялж чадсан явдал байв.
Дашрамд дурьдахад ноднин өдийд УИХ-аар батлуулахаар оруулж ирсэн Газрын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгад “Эрчимжсэн мал аж ахуй эрхлэх зориулалтаар бэлчээрийн газрыг эзэмших эрхийг тодорхой болзол, гэрээний дагуу хуулийн этгээдэд нэг удаа үнэгүй олгож болно” хэмээн заасан нь малын бэлчээрийг хувь хүнд өмчүүлэх гэж байгаа хэрэг гэж үзэв. Мөн “Ашигт малтмал, газрын тос, байгалийн хий ашиглах газар” гэсэн тусгай ангилал шинээр үүсгэсэн нь газрын зураг дээрх байгалийн баялагтай газруудыг хувьчлуулах гэсэн санаа агуулж байна” хэмээн хардаж байлаа. Хардлага, таамаглал төөрөлдөөгүй л болов уу. Харин ч өөр аргаар оруулж ирээгүйдээ харамсахад хүргэсэн байж мэднэ.
Тэгвэл энэ удаад Газрын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг санаачлагчид нь тайлбарлахдаа “Улсын чанартай томоохон бүтээн байгуулалтын үйл ажиллагаа явуулах, бүс нутгийг хамарсан төсөл арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, олон улсын нисэх онгоцны буудал, аймаг, хотыг холбосон шинэ зам, шугам сүлжээ барих, дагуул хот байгуулахад иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эзэмшил, өмчлөлд байгаа, эсхүл Монгол Улсын иргэдэд өмчлүүлснээс бусад зарим газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд эргүүлэн авах, солих, гаргах, түүний хэмжээ, заагийг тогтоох хэрэгцээ бий болж байгаа тул энэ талын зохицуулалтыг дээрх төсөлд тусгалаа” гэж тайлбарлаж байна.
Өөрөөр хэлбэл, өнөөгийн нөхцөл байдалтай уялдуулан “Хөгжилд чөдөр тушаа болбол төрийн дайсан болно” гэсэн болхи суртлын аргаар гадныханд найр тавьж саналаа өгөх байх гэж тооцоолсон бололтой юм. Гэвч сонгууль бараг эхэлчихээд байхад бэлчээрийн газрыг нь 183 хоногоос дээш хугацаанд оршин суугч гадны иргэнд өмчлүүлчихвэл тойрогтоо очих нүүргүй болно гэж бодож суугаа гишүүн ч цөөнгүй. Үнэн хэрэгтээ энэ хуульд товчлуур дарахын өмнө ирэх сонгуулийг эргэцүүлж суугаа бол “ухаалаг” гэхээс өөр юу гэх вэ. Яадаг юм бэ, сонгогчдодоо таалагдах гарцыг сонгох нь улстөрчид байх л шинж.
Түүнчлэн яагаад энэ хуулийг хоёр жил дараалан зургаадугаар сард оруулж ирээд байна вэ.Наадмаар анхаарал сулрахад ёсчлогдож бэлэн болно гэж тооцоолсных уу. Лав энэ удаад бол“үндэсний монополь, тендерийн мангас-MCS”-ээр гэхээсээ илүүтэй алдарт “Керри” группээр овоглон “Улаанбаатарын тэнгэрт Хятадын далбааг мандуулна” гэснээ хэрэгжүүлж “Шангри Ла” зочид буудлын саяхан нээлтээ хийснээс гурав хоногийн дараа л УИХ, БОХХАА-н Байнгын хороод яаралтай горимоор “гялалзуулсан” нь хардлага дагуулахгүй гэж үү.
Тэртэй тэргүй “Энержи ресурс” гэдэг өрний тулам болсон охин компани нь Монголын газар нутагт ноёрхлоо тогтоох гэсэн тодорхой санаархалтайгаар Тавантолгойн гэрээн дээр дажин үүсгэчихээд байхад яаж “Керри”-г манай газар нутагт огт шунаагүй шүү гэж мэлзэх билээ.Тэднийг хэн жижиг, эсвэл дунд хэмжээний бүтээн байгуулагч гэх вэ. Яах аргагүй ТОМ БҮТЭЭН БАЙГУУЛАГЧ. Тэгвэл том бүтээн байгуулагчид Газрын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслөөр ямар эрх олгож байна вэ гэхээр “Үндэсний хэмжээний томоохон бүтээн байгуулалт” гээд газар өмчлөх боломжтой болох нь. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн , ЗГХЭГ-ын дарга С.Баярцогт тайлбарлахдаа “Үндэсний хэмжээний томоохон бүтээн байгуулалт гэдгээ нийт оруулсан хөрөнгө оруулалт эсвэл аймаг дамжсан, олон улсын гэж ялгах хэрэгтэй гэж тооцсон. Эзэмшлийн хэлбэрээр газруудаа авсан байдаг. Манайх үндсэн хуульд төр улсын тусгай зориулалтаар буцаан авч болно. Ингэхдээ төлбөр болон газрыг нь солино гэж заасан байдаг” хэмээн хариуллаа. Товчхондоо ноднин өдийд Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг, Б.Гарамгайбаатар нарын хийж байсан тайлбартай төстэй тодорхойгүй, бултсан, дургүйцэл төрүүлэм албан ёсны хэрнээ бэлдсэн танил хариулт байгаа биз.
Мөн хэлэлцүүлгийн шатанд УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр “УИХ-аас маш нууц байдлаар батлан хамгаалах, аюулгүй байдлыг хангах зорилготой цэргийн ангиудад олгосон газарт орон нутаг газрын зөвшөөрөл өгөөд маргаан үүсчихсэн байдал олон байна. Ихэнх тохиолдол нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай компанид олгосон байна, энэ бүхнийг шалгах шаардлага үүсч байна” гэдгийг ч үл мартаж анхааралтай ажиглах ёстой юм.
Ямартай ч “Шангри Ла”-ийн маргаашаас шавдуулж эхэлсэн “Нэн яаралтай” горимоор бушуу түргэн хэлэлцэгдэж буй Газрын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг олон нийт анхааралтай ажиглах ёстой. Учир нь хууль тогтоогчдод мөнгө хэрэгтэй. Тиймээс ч ийм чухал хуулийн төслийг буцааж чадалгүй “өндөр дэмжлэгтэйгээр” хэлэлцэхээр болчихлоо. Бас сонгогчдодоо таалагдах ч хэрэгтэй. Ийм үед тэдэнд итгэж болно гэж үү.
Г.Чинзориг
ZALUU.COM
