Дэлхийн нэр нөлөө бүхий эрхмүүд болоод томоохон компаниудын далд худалдаа, оффшор дахь дансуудтай холбоотой мэдээллийг Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн холбооны зүгээс хэдэнтээ илчилсний дотор манай улсын 40 гаруй иргэн болоод компанийн мэдээлэл дэлгэгдсэн билээ. Анх С.Баярцогтын оффшор баригдаж байсан бол араас нь Панамын баримтууд дэлгэгдсэнээр нэр бүхий улстөрчид мөн л оффшортонгуудаар тодорсон билээ. Гэхдээ сонгууль энэ тэр гээд энэхүү асуудал хүчээр намжчихаад байгаа. Харин дэлхий дахинд нөхцөл байдал өөр байна. Оффшортой дайн зарлах талаар хүчтэй яригдсан хэвээрээ байгаа юм. Ерөөс оффшортой дайн хийж эхлэвэл олон улс төрч, санхүүгийн ажилтнууд дампуурах төдийгүй ХХ зууны шувтаргын санхүүгийн загвар сөнөж мэднэ гэж шинжээчид анхааруулж байгаа аж.
ICIJ байр сууриа илэрхийлэхдээ “Санхүү, улс төрийн элитийн төлөөлөгчдийн улс дамнасан бизнесийн ил тод биш байдал зэвүүцэл төрүүлсээр байна. Дэлхийн эдийн засгийн нөгөө талыг үзүүлэхийг нийт олон шаардаж байна. Британийн Виржиний арлуудын оффшорын барагцаалбал 120 мянган компанийн үйл ажиллагааны тухай 2,5 сая баримт бичиг бидэнд байна” гэсэн юм. Мөн тэд мөнгө хөрөнгө болон компаниудын эздийг далдлах газар үгүй гэсэн дүгнэлтийг сэтгүүлчид яаран хийсэн гэж шинжээчид үзээд байна. Учир нь, нэгдүгээрт дэлхийн тэрдундаа Британийн оффшорын системийн зөвхөн ялимгүй хэсгийг илрүүлсэн. хоёрдугаарт муу нуугдсан нь баригдсан гэж шинжээчид дүгнэж байна. Мөн түүнчлэн “Мэргэшилтэй бус замаар зохион байгуулсан оффшорыг илрүүлсэн. Далдлаж нуух оффшорын технологи бий. Миний бодоход дийлэнх олонхи нь тийм технологиор байгуулсан оффшор юм. Тухайлбал Кипрт компанийг ямар нэг захирал гэгчийн нэр дээр бүртгэж болно. Эдгээр захирлын гарын үсэг зурсан цэвэр албан хуудсыг жинхэнэ эзэнд нь өгнө. Тэрээр шаардлагатай тохиолдолд эд хөрөнгийг шилжүүлж өгөх хүний нэр усыг өөрөө бичнэ» гэж ОХУ-ын “Хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх төвийн» захирал Юрий Данилов хэлсэн байна.
Ер нь оффшорыг санамсаргүй байгуулаагүй. Тэргүүлэх улс орнууд хэдэн зорилтыг биелүүлэхээр тэдгээрийг байгуулсан. Энэ нь мөнгө хөрөнгөө татвараас далдлан нуух ба томоохон компаниудын өрсөлдөх хэрэгсэл юм. Компани оффшорыг дамжин зардлаа багасгаж, экспортоо хямдруулж байна. Эцэст нь оффшор бол санхүүгийн капиталаас нийгэмд шахалт үзүүлэх арга хэрэгсэл. Төр улсаас томоохон бизнесийн ажлын дүрмийг чангатгавал хөрөнгөө улс орноосоо гаргаж оффшорт шилжүүлнэ гэж сүрдүүлдэг гэж шинжээчид хэлж байна.
Түүнчлэн оффшор нийт олны эгдүүцэл төрүүлж байгаа нь мэдээжийн хэрэг. Эдгээр оффшорыг нэг жилийн дотор хааж болно. Ингэх эдийн засгийн хялбар механизм байгаа. Харин санхүүгийн олигархитай нягт холбоотой засгийн газраас ийм арга хэмжээ авахыг хүсэхгүй, чадахгүй байгаа нь өөр хэрэг гэж байна. Ер нь бол оффшорыг эрт орой хэзээ нэгэн цагт устгах юм. Тэгэхгүй бол оффшор дэлхийн эдийн засгийг сүйтгэж мэднэ гэж байгаа бол нөгөө талд оффшорыг устгавал орчин цагийн санхүүгийн систем оршихоо болино гэж үзэх эдийн засагчид байгаа юм. Тэр нь илүү боловсронгуй оффшорыг байгуулж болзошгүй гэх сэрэмжлүүлэг ч байна.
Тэгэхээр татварын диваажин буюу татвар, хяналт, нууцлалын хамгийн таатай, хялбар нөхцөлийг санал болгож байгаа бүсэд байгуулагдан үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа оффшор гэгддэг компаниудыг хумих бодлого олон улс даяар ийм маягаар яригдаж байна.
Олон улсын валютын сангаас гаргасан албан ёсны жагсаалтад дурдсанчлан өнөөдрийн байдлаар нийт 56 улсыг энэ төрлийн бүсэд хамруулан авч үздэг. Оффшор компанийг мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэх үйл ажиллагаанд ашиглах магадлал өндөр гэдэг байхад нөгөө талд энэ төрлийн компаниар дамжуулан бизнесийн үйл ажиллагаа эрхлэх нь олон улсын худалдаа эрхлэх, хөрөнгө хамгаалах болон нууцлалыг хадгалах, татварын таатай орчинд ажиллах хамгийн оновчтой шийдлийн нэг хэвээрээ хэмээн өмөөрөн зөвтгөгсөд ч байсаар байна.
Эх сурвалж: Б.Тамир, Шуурхай.мн
