УИХ дахь МАН-ын бүлгээс долоо хоног бүр зохион байгуулдаг мэдээллийн “Морин цаг”-т УИХ-ын гишүүн Ё.Отгонбаяр, А.Тлейхан нар оролцлоо. Тэд махны экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр цаг алдалгүй арга хэмжээ авахыг Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгээс дахин шаардлаа. Учир нь эдийн засагт үүссэн нөхцөл байдал, байгаль цаг уурын таагүй байдалтай холбогдуулан үүсч болох эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор тодорхой ажлуудыг яаралтай хийх санал санаачилгыг УИХ дахь МАН-ын бүлгийн гишүүд өнгөрсөн сард Ерөнхий сайдад хүргүүлсэн юм. Тухайлбал, малыг хөлөөр нь гадагш гаргах, үйлдвэрлэлийн аргаар нядалж боловсруулан ОХУ, БНХАУ-ын зах зээлд нийлүүлэх ажлыг зохион байгуулах, махны экспортын чиглэлийн компаниудын тоог нэмэгдүүлэх. Ингэхдээ малыг үнэгүйдүүлэхгүйгээр худалдан авч, гадаад зах зээлд үнэ хүргэж борлуулах боломж, нөхцөлөөр хангах ажлыг яаралтай хийхийг сануулсан байна. Мөн дотоодын зах зээлд махны үнийг хэт унах эрсдэлээс сэргийлэх арга хэмжээ авах, малын гаралтай түүхий эд, мах экспортлох чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй малчид, нөхөрлөл, хоршоо, аж ахуйн нэгжүүдэд дэмжлэг үзүүлэх, зээл тусламж, татварын таатай орчин бий болгох зэрэг ажлыг яаралтай зохион байгуулж хэрэгжүүлэх талаарх саналаа Ерөнхий сайдад уламжилжээ. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Ё.Отгонбаяр хэлэхдээ “Өнгөрсөн жил хоёр хөршийн төрийн тэргүүн Монгол Улсад айлчлахдаа манай улсаас мах авна гэдгээ хэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, улс төрийн шийдвэр гарсан гэсэн үг. 2010 онд жилд 24 мянган тонн мах экспортолдог байсан Монгол Улс 2014 онд 1.8 мянган тонн мах экспортолсон. Иймд Засгийн газар махны экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр зохион байгуулалтын арга хэмжээг яаралтай авах шаардлагатай байна” гэлээ. Харин УИХ-ын гишүүн А.Тлейхан нэг жилд зөвхөн махны экспортоос 800 сая ам.долларын орлого олох тооцоо байдгийг онцлов. Тэрбээр “Зөвхөн газрын баялаг, уул уурхай гэж хошууралгүй малын гаралтай түүхий эдийн борлуулалтаас асар их ашиг олох боломж бий. Арьс шир, ноос ноолуур, малын үнэ буурсан нь малчдын амьжиргаанд нөлөөлж байна. Энэ жил 21 тэрбум төгрөгийг малчдад ноосны, 25 тэрбум төгрөгийг арьс ширний урамшуулал хэлбэрээр олгох ёстой байсан. Гэвч одоо болтол олгож чадаагүй байна” гэдгийг онцолсон.
 Дээрх мэдээллийн дараа гишүүн Ё.Отгонбаяраас дараах асуултад хариулт авлаа.

 -Махны экспорт буурсан нь юутай холбоотой гэж үзэж байна вэ?

 -Монгол Улс ОХУ руу голлон мах экспортолсоор ирсэн. Үхэр, адууны мах голлон авдаг. Мах экспортлогч компаниудтай энэ талаар ярихад гол бэрхшээл нь ОХУ- ын Гаалийн татварын хэмжээ өндөр болсон нь махны үнэд нөлөө үзүүлэх болсон. Өнгөрсөн жилээс эхэлж Монгол Улсын Засгийн газар ОХУ-тай хэлэлцээ хийсэн. Энэ хэлэлцээгээ яаралтай дуусгаад махаа экспортлох шаардлагатай байна. Өмнө нь ОХУ руу мах экспортлох зөвшөөрөл авсан хоёрхон компани байсан бол одоо долоо, Хятад руу зургаан үйлдвэр мах экспортлох зөвшөөрлийг тус бүр авчээ. Энэ нь үйлдвэрлэгч талдаа мах экспортлох боломж нь байна. Засгийн газар хорио цээрийн дэглэм, мал эмнэлгийн асуудал дээрээ шийдвэртэй алхам авах ёстой.

 -УИХ-ын гишүүн Засгийн газрыг гишүүнийг огцруулах санал гаргаж, тогтоол өргөн барих боломжгүй гэсэн утгатай шийдвэрийг өчигдөр Үндсэн хуулийн Цэцээс гаргачихлаа. Энэ нь УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхэд халдсан үйлдэл гэх хүн байна л даа. Ер нь та Цэцийн шийдвэрийг хэрхэж харж байна вэ? 

-Миний хувьд ийм шийдвэр гарсныг хэвлэл мэдээллээс л олж харлаа. Би Цэцийн шийдвэрийг гар дээрээ авч үзээгүй байна. Ямар үндэслэлээр ийм шийдвэр гаргасныг нь харж байж хэлэх бололцоотой. Гэхдээ ийм шийдвэр гарсан тохиолдолд сайн, муу хоёр талтай. Сайн тал нь нэг талаас Засгийн газар арай илүү тогтвортой байх бололцоо бүрдэх нь гэж харж болох юм. Муу тал нь хэрвээ Засгийн газрын гишүүнийг огцруулдаггүй тогтолцоо руу шилжчихвэл бүх хариуцлагыг Ерөнхий сайд толгойгоороо үүрдэг болно. Ер нь л тогтворгүй л Ерөнхий сайдтай болно доо.

 -Ерөнхий сайд нь тогтворгүй болно гэдэг нь юу гэсэн үг вэ?

 -Аль нэг сайдыг салбартаа алдаа гаргасны төлөө УИХ, Ерөнхий сайдтай хариуцлага тооцдог системтэй болно гэсэн үг шүү дээ. Яахав зарчмын хувьл бол Цэцийн шийдвэрийг нэг их зөв гэж бодохгүй байна. УИХ Засгийн газраа хянаж байх үүрэгтэй байгууллага. Үндсэн хуулиараа УИХ-аас томилоод УИХ хяналтаа тавьдаг учиртай юм шүү дээ. Гэтэл одоо давхар дээлтэй сайд нар орж ирээд хяналт байхгүй боллоо. Одоо бүүр хуулиар хяналтгүй болгож, Засгийн газрыг орхиж байгаа нь буруу гэж бодож байна.