Гэр бүлийн хүчирхийллийн эсрэг манай хууль хяналтын ажилтнууд маш хариуцлагагүй ажиллаж байгааг олон жишээ баримтуудаас бэлхнээ харж болох ажээ. Тухайлбал Монголд төрж өссөн, бидний ярьж заншсанаар “местный” Орос эр Александр Юрьевич Былиновский гэгч нь арав гаруй жил ханилан суусан эхнэрээ байнга зодож хүчирхийлсэн ноцтой хэргийг мөрдөн байцаагч, прокурорууд хэрэгсэхгүй болгож, гэр бүлийн иргэний маргааныг нь ч мөн зарим шүүгч нар хуулиа зөрчин хүчирхийлэгчид ашигтайгаар шийдсэн байх юм.

Александр Юрьевич Былиновскийн тэрхүү хүчирхийллийн гэмт хэрэг анх 2014 оны долоодугаар сарын 1-ний өдөр цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдэн шалгагдаж эхэлжээ. Тэрбээр эхнэр Марина Ждановагаа урьдын адил зодож дарамтлахдаа түүний хамрыг хуга цохиж, хоёр уруулыг нь язлаад, нүүр нүдгүй хөх няц болгосноос гадна нуруу, дал мөрөнд бараг хуруу дарах зайгүй шахам хөх эрээн болтол хамаг чадлаараа балбасан байна. Марина Жданова нь түүний гурав дахь эхнэр бөгөөд өмнө нь хүнтэй сууж байгаагүй, анх 2002 онд  Александр Юрьевич Былиновский тай Монголд танилцан Орос дунд сургуульд тасралтгүй 16 жил ажиллаж байгаа аж.

Александр Юрьевич Былиновский нь Монголд бүх насаараа амьдарч, өмнөх хоёр Орос эхнэрээ нэг нэг хүүхэдтэй болгоод хаяж явсан байв. Анхны эхнэр нь одоо Израиль улсад 27 настай охинтой нь хамт амьдардаг бөгөөд Монголын шүүхээр гэр бүлээ цуцлуулжээ. Хоёр дахь эхнэрээ харин мань эр жирэмсэн болгоод бараа сурагггүй алга болж, арван дөрвөн жилийн дараа Оросын шүүхийн тогтоолоор охиндоо тэтгэмж өгөхөөр болсон юмсанж. Өөрөөр хэлбэл Александр Юрьевич Былиновский гэгч нь гэр бүлийн талаар маш тогтворгүй, ханилсан ханиа үргэлж зодож дарангуйлдаг муу зуршилтай этгээд аж. Жданова Маринагийн хувьд анхны нөхөр Александр Юрьевич Былиновскийд сүүлийн хэдэн сар зодуулдаг болсон ч гэсэн 2014 оны долоодугаар сарын 1-ны өдрийн тэрхүү жигшүүртэй, зэрлэг балмад зодуурыг хүртэл тэр бүхнийг нь шүд зуун тэвчиж өнгөрүүлсээр ирсэн байна. Гэвч тэр өдөр нөхөртөө дэндүү аймаар зодуулсандаа голдоо ортол гомдож, хэзээ нэгэн цагт алуулж мэдэх нь гэж бомгоомжлон арга буюу цагдаад мэдэгдэж, болсон бүх явдлыг нэгбүрчлэн хэлэхэд эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн байна. Ээжийг нь тийнхүү цус нөжтэй нь хольж хутган зодохыг харсан бяцхан хүү, охин хоёр нь цагдаад өгсөн гэрчийн анхны мэдүүлэгтээ аавынхаа бүх үнэнийг ярьжээ. Гэтэл улам өширхсөн  Александр Юрьевич Былиновский нь эхнэрээ гэрээсээ хөөж явуулахдаа хүү, охин хоёроо өөр дээрээ шүүгчийн захирамж гаргуулан авч үлдээд ээжтэй нь огт уулзуулахаа больж, энэ хооронд тэднийгээ ятгасаар байгаад мөрдөн байцаалтын явцад өнөөх бодит мэдүүлгээс нь татгалзуулж, давтан өгсөн мэдүүлгийг охиноороо худал өгүүлсэн байв.

Былиновский Александр Юрьевич Былиновский нь мөрдөн байцаагчид “Манай эхнэр гэнэт уурлан аягаа шүүрч аваад өөрийнхөө нүүр ам руу цохиод салахгүй байсан. Түүнээс биш би зодоогүй” гэсэн байлаа. Хүү, охин хоёроос нь хэргийн газарт буюу тэдний гэрт өөр гэрчлэх гэрчгүй байсан болохоор Марина Жданова нь “Наадуул чинь илэрхий худал мэдүүлж эхэллээ. Ингэж улаан цагаан худлаа ярьж болохгүй шүү дээ” хэмээн хэдэнтээ хэлээд ч нэмэр болсонгүй. Уг нь яаж ч харлаа гэсэн цоо эрүүл эмэгтэй хүн ганц удаагийн цохилтоор хамраа хугартал, уруулаа язартал, ар нуруу руугаа тийм олон газар хөх алаг болтол нүдэх боломжгүй юм. Марина Жданова г нөхөртөө ийм аймшигтайгаар зодуулаад цагдаад очиж харуулсан анхны тэмдэглэлд бүх зүйл тов тодорхой байсаар байхад харин Н.Мөнхнаран прокурор хэргийг нь хянаад удахгүй шүүх рүү шилжүүлнэ гэж байснаа гэнэт нэг өглөө гэр бүлийн хүчирхийлэгч  Александр Юрьевич Былиновскийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгоод “Маргаанаа иргэний шүүхээр шийдвэрлүүл” гэжээ.

Александр Юрьевич Былиновский нь эхнэрийнхээ цагдаад гомдол гаргахад зөрүүлээд Гэр бүл цуцлуулах, хүүхдийн асран хамгаалагч тогтоолгох тухай зөрүүлээд нэхэмжилсэн байсан болохоор үүнийг нь далимдуулан Н.Мөнхнаран прокурор тийнхүү худал мэдүүлгүүдээр нь эрүүгийн хэргийг хааж, гэмт этгээдэд ял завших боломж олгосон байна. Марина Ждановагийн өмгөөлөгч нар ч мөн яг ингэж л дүгнээд байгаа юм. Үүний адил мөн монголчуудын ярьдагаар нэг бүдэрвэл долоо бүдэрнэ гэгчээр иргэний шүүх дээр очоод зарим шүүгчийн хариуцлагагүй, хууль бус ажиллагаанаас болж Марина Жданова  нь хүү, охин хоёроо өөрийн биеэр асран өсгөж хүмүүжүүлэх бололцоогүй байдал үүссэн байна. Нөхөртөө зодуулсан Марина Жданова гийн хувьд гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогч гэдгээ үнэн зөвөөр  тогтоолгох шиг чухал юм үгүй байсан нь мэдээж. Тиймээс тэр зальт этгээд  Александр Юрьевич Былиновскийн гэр бүлээ цуцлуулах хүсэлтийг хүлээн зөвшөөрөхдөө хамгийн гол нь хоёр хүүхдээ өөр дээрээ авч үлдэхийг л хүссэн байна. Ингээд 2014 оны долоодугаар сарын 24-нд Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Ж.Сэмжид нь Александр Юрьевич Былиновскийн эрхийг хязгаарлах шийтгэвэр гаргажээ. Тэрхүү шийтгэвэрт Александр Юрьевич Былиновскийн хүчирхийлэл үйлдснийг маш тодорхой заасан байна. Тодруулбал, “…Александр Юрьевич Былиновский нь эхнэр Марина Ждановаг ойр дотнын хүмүүстэй нь уулзуулахгүй тусгаарлах, айлган сүрдүүлэх, доромжлох зэргээр үг яриа, үйл хөдлөлөөрөө сэтгэл санааны хэлбэрээр, 2013 оны долоодугаар сараас хойш зодож, хүч хэрэглэн биед мах бодийн хэлбэрээр ту тус гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлддэг болох нь Марина Ждановагийн тайлбар, Хүчирхийллийн эсрэг үндэсний төвийн 2014 оны долоодугаар сарын 2-ний өдрийн тодорхойлолт, 2014 оны долоодугаар сарын 9-ны өдрийн Гэр бүлийн хүчирхийллийн эрсдэлийг тодорхойлох үнэлгээний маягт, “Натур” эмнэлэгийн 2014 оны долоодугаар сарын 2-ны өдрийн компьютер томографийн шинжилгээ болон 2014 оны долоодугаар сарын 1-ний өдрийн гэмтэл авсан үеийн зураг зэрэг баримтуудаар тогтоогдож байна” гээд дахиж хүчирхийлэл үйлдэхээс сэрэмжлэх үүднээс Александр Юрьевичи Былиновскийд 6 сарын хугацаагаар эхнэрээсээ тусдаа амьдрах, гэр бүлийн сургалтанд хамрагдахыг даалгажээ.

Гэтэл үүнээс тавхан хоногийн дараа тус шүүхийн шүүгч Р.Алтантуяагийн захирамжаар бүх зүйл өөрчлөгдсөн байна. Тэрбээр Былиновскийн худал хуурмаг хүсэлтийг үндэслэн шүүхийн шийдвэр эцэслэн гартал хүүхдүүдийг эцгийнх нь асрамжинд өгөхөөр болжээ.  Ингэхдээ Р.Алтантуяа шүүгч зөвхөн нөхрийнх нь хүсэлтийг биелүүлэхийн тулд хэргийн материалд байгаа нотлох баримтуудыг огт хайхарч үзсэнгүй. Мөн жил гаруйн дараа буюу 2015 оны 11 дүгээр сарын 13-ны өдрийн шүүх хурлаараа Ж.Сэмжид шүүгчийн гаргасан дээрх шийтгэврийг дахиад үгүйсгэн “…нотлох баримтын шаардлага хангаагүй…” гээд гэр бүлийг цуцлан, хүү Бориславыг эцэгийнх нь, охин Марияг ээжийнх нь асрамжинд үлдээхээр шийджээ. Ингээд нийслэлийн давж заалдах  шатны шүүх, дээд шүүх хүртэл явсан тэдний маргаан эцэстээ хохирогч  Марина Ждановаг хоёр хүүхдээс нь салгаж, хүчирхийлэгч эцэгт нь үлдээв. Жданова Марина Валерьевна анх шүүхэд гаргасан тайлбар, гомдлууддаа Александр Юрьевич Былиновскийн зан авир зэрлэг догшин болж, өөр нэгэн Монгол эмэгтэйгээс салахаа больж, түүнтэй гэр бүлийн далд харилцаа тогтоосон тухай болон цагдаа, шүүхэд өөрийг нь хүүхдүүдээ огт асардаггүй, халамж анхаарал тавьдаггүй гэх зэргээр баахан худал мэдүүлэг тайлбар өгснийг тодорхой баримт, гэрчийн мэдүүлгүүдээр няцаасан боловч шүүх бүрэлдэхүүн тэр бүхнийг нь бодитой авч хэлэлцэн шийдэж чадсангүй. Тэр бүү хэл шинжээчийн дүгнэлтүүд нь хоорондоо илэрхий зөрүүтэй байхад хуулийн дагуу шударгаар ажиллаагүй байна.

Шүүгчийн иймэрхүү увайгүй үйлдлүүдийн талаар Улсын Дээд шүүхийн хуралдааны үеэр Марина Ждановагийн өмгөөлөгчөөр ажилласан туршлагатай өмгөөлөгч Ч.Энхээ тайлбарлахдаа “Ж.Сэмжид шүүгчийн шийтгэвэрт Александр Юрьевич Былиновскийг хүчирхийлэгч гээд нэгэнт тогтоочихсон байсан. Гэтэл үүний эсрэг шийдвэрийг дөрөв тавхан хоногийн дараагаар шүүгчийн хувьд яг ижил зиндааны шүүгч Р.Алтантуяа гаргасан нь үнэндээ байж боломгүй асуудал юм. Р.Алтантуяа шүүгч  Александр Юрьевич Былиновскийн хүчирхийлэл үйлдсэн нь яагаад тогтоогдохгүй байгаа талаар ямар нэгэн нотолгоо тайлбар хийгээгүй. Нөгөө талаар шүүгч Ж.Сэмжидийн гаргасан шийтгэвэрт Александр Юрьевич Былиновскийн хүчирхийлэл үйлдсэн гэж тодорхойлсныг яагаад үгүйсгэж байгаагаа Р.Алтантуяа шүүгч огт тайлбарлаагүй. Тиймээс энд шүүгч нь өөрөө хууль зөрчсөн тухай маш том асуудал, маргаан гарч ирж байна. Хоёулаа яг адилхан эрхтэй шүүгч нар ингэж хоёр өөр шийдвэр гаргасан нь хуулийг цаашид хэрэгжүүлэх боломжгүй байдал үүсгэж мэдэх юм. Хуульд зааснаар бол өмнөх шүүхийн тогтоолоор тогтоогдсон нотлох баримтыг дахиж нотлох шаардлагагүй гэсэн байдаг. Тэгэхээр энэ хоёр шүүгчийн хувьд жишээлбэл, нэг нь “энэ хүн хулгайч мөн” гэхэд нөгөөдөх нь  “Үгүй ээ, энэ хүн хулгайч биш” гэсэнтэй  ижилхэн юм болоод байна. Нөгөө талаар шинжээчийн дүгнэлтүүд дээр ч мөн ялгаагүй хууль зөрчигдсөн. Дүүргийнх нь Гэр бүл, хүүхдийн хөгжлийн төвөөс томилогдсон гурван хүний бүрэлдэхүүнтэй шинжээчид нь эхлээд хүүхдүүд удаан хугацааны туршид зөвхөн эцэгтэйгээ хамт амьдарсан учир хэсэг хугацаанд эхтэй нь амьдруулж дараа нь сэтгэл зүйчийн дүгнэлт гаргуулах нь зүйтэй, эцэг эх хоёр нь аль аль нь хүүхдүүдээ өсгөн хүмүүжүүлэх боломжтой гэсэн дүгнэлт гаргасан. Дараа нь шинээр томилогдож ажилласан Нийслэлийн Хүн амын хөгжлийн төвийн таван хүний бүрэлдэхүүнтэй шинжээчид нь хоёр хүүхдийг эцэгт нь өгөх хэрэгтэй гэсэн байна. Ингээд дүгнэлтүүд нь зөрөөд эхэлсэн ч анхан шатны шүүх шийдвэр гаргахдаа эхний шинжээчийн дүгнэлтийг үндэслэл болгосон бол Нийслэлийн давж заалдах шатны шүүх хоёр дахь шинжээчийн дүгнэлтийг үндэслэн ийнхүү шийдвэрээ гаргасан байгаа юм. Хуулиараа бол нэг шинжээч, гурван шинжээч, эцэст нь таван шинжээч гэж шинжээчдийн бүрэлдэхүүний тоо өсөх байдлаар дүгнэлтүүд гарах ёстой байлаа. Өөөрөөр хэлбэл, гурав болон таван шинжээчийн дүгнэлтийн зөрүүг нэг шинжээч (сэтгэл зүйчийн дүгнэлт)-ээр хагалуулах нь хууль зөрчсөн асуудал болоод байна. Иймэрхүү илт хууль зөрсөн үйлдэл гаргасан шүүгч нар авлига, хээл хахуульд л өртсөн байх магадлалтай” гэжээ.

Монголд ирээд 20 гаруй жил амьдрахдаа харгис хатуу нөхрийн эрхшээлд байнга дарамтуулан зодуулж, адаг сүүлд нь  есөөс арван гурван настай охин, хүү хоёроо өөрийнхөө өдөр тутмын хайр халамжаар асарч өсгөх эрхгүйгээр 2 жилийн нүүр үзэн яваа жирийн нэг эмэгтэй, эх хүн Марина Жданова Валерьевна ч гэсэн тэрхүү шүүгч, шинжээч нарын хэтэрхий хариуцлагагүй, хайхрамжгүй үйлдлүүдэд туйлын гомдолтой байгаа ажээ. Түүний нөхрийн хувьд жирийн нэгэн автомашин угаагчаас эхлээд хар бор янз бүрийн ажил хийж явсаар “Трафигура Монголия” гэдэг компанийн гүйцэтгэх захирал хүртэл ахиж дэвжин, овоо мөнгө хөрөнгөтэй болсон ч гэсэн ханилсан хань ижлээ хайрлах сэтгэлгүй хүйтэн цэвдэг, балмад танхай  Александр Юрьевич Былиновскийгаас аргагүйн эрхээр салахдаа хоёр хүүхдээ өөр дээрээ авч үлдэхийг л хүссэнээс биш түүнээс өөр юу ч хүсэхгүй гэдгээ шүүх хуралдаануудад шүүгч нарт хандан Марина удаа дараа хэлж байсан байна.  Александр Юрьевич Былиновский нь эхнэр Марина Ждановаг элдэв янзаар гүтгэж, худал мэдүүлгүүдийг өгөхдөө “Энэ надад бэлгийн замын өвчин халдаасан, хүүхдүүдээ бага байхад нь хаяад явсан” гэж хүртэл ичих ч үгүй ор үндэсгүйгээр гүжирдсээр л байгаа аж. Иргэний хэргийн хавтаст хэрэгт Марина Ждановагийн талаас нийтдээ 48 гэрчийн мэдүүлэг хавсаргасан хэдий ч харамсалтай нь тийнхүү Александр Юрьевич Былиновскийд үйлчилж, түүний зоргоор асуудлыг шийдсэн шүүгч нарт араараа цэвэр тавиулж байгаа ажээ. Одоо түүнд Дээд шүүхийн нийт шүүгчдийн хурлаар гомдлоо тайлж, хоёр хүүхдээ дэргэдээ авч үлдэх сүүлчийн боломж үлдээд байна.

Б.Отгонбаяр

Эх сурвалж: Шуурхай.мн