Өнөөдөр хамгийн богино өдөр, хамгийн урт шөнө тохиож, монголчуудын өвлийг бэлгэддэг 9х9=81 хоногийн хүйтэн эхэлж байна.
Монгол түмэн өвлийн ид хүйтэн энэ 81 хоногийг 9, 9-өөр нь хуваан тоолж, хүйтний эрчээр нь  балчир гурван ес, идэр гурван ес, хөгшин гурван ес хэмээн хувааж тоолдог. Энэ 81 хоногийг тоолж дуусахад цаг улирал наашлан, урин хаврын эхэн ирнэ гэж үздэг.
Ес тус бүр хэдийд тохиодог хийгээд  хүйтний эрч ямар байдаг хэмээн монголчууд бэлгэдэн ярьдаг вэ.

XII/22-XII/30    
                                        Нэг есөд яах вэ ?
                                        Нэрмэл архи хөлдөнө
XII/31-I/8    
                                        Хоёр есөд яах вэ
                                        Хорз архи хөлдөнө
I/9-I/17        
                                        Гурван есөд яах вэ ?
                                        Гунан үхрийн эвэр хуга хөлдөнө
I/18-I/26    
                                        Дөрвөн есөд яах вэ?
                                        Дөнөн үхрийн эвэр хуга хөлдөнө
I/27-II/4    
                                        Таван есөд яах вэ?
                                        Тавьсан будаа хөлдөхгүй
II/5-II/13
                                        Зургаан есөд яах вэ?
                                        Зуурын  зам эрээн болно
II/14-II/22
                                         Долоон есөд яах вэ?
                                         Довын толгой борлоно

II/23-III/2    
                                         Найман есөд яах вэ?
                                         Нал, шал болно

III/3-III/12    
                                         Есөн есөд яах вэ?
                                         Ерийн дулаан болно
гэдэг байна.
Харин өнөөдрөөс өдөр хором хормоор уртасч шөнө богиносч эхэлнэ.