Улаанбаатар хотын тєв цэвэрлэх байгууламж нь нийслэлд vйл ажиллагаа явуулж буй бvх албан байгууллага, vйлдвэр, аж ахуйн нэгж, айл єрхvvдийн бохирын усыг дахин шvvн цэвэрлээд Туул голд нийлvvлдэг.
Туул бол Нийслэлчvvдийн ундны усны гол нєєц билээ. Угтаа цэвэрлэх байгууламж бидний хэрэглэсэн усыг 95 хувиар шvvж цэвэршvvлдэг байсан ба энэ нь нэлээд боломжийн vзvvлэлтэд тооцогддог байсан цаг саяхан. Гэтэл энэ бvхэн vлгэр домог болж єнєєдєр, магадгvй маргааш гэхэд нийслэлчvvд бохир усаар ундаалах аюул нvvрлээд байгаа юм.
Товчхондоо нийслэл чvvдийг олон зуун жил ундны усаар тэтгэж ирсэн Туул гол нэг л єглєє бохироор дvvрэх аюулд орлоо гэсэн vг. Уг цэвэрлэх байгууламж нь 1964 онд ашиглалтад орж байсан ч єнєєдрийнх шиг асуудал vvсгэж байгаагvй аж. Ийн хэлэхийн учир нь єнгєрсєн баасан гарагт Тєв цэвэрлэх байгууламжинд засвар хийсэн талаар нийслэлчvvд бид бvгд мэдэж байгаа. Хэдийгээр уг цэвэрлэх байгууламжийг зассан ч гэлээ амь аргацаасан тєдий л гэдгийг албаны хvмvvс шогширон ярьцгааж байна.
Тэдний ийнхvv шогшрох болсон шалтгаан нь “Нvглийн нvдийг гурилаар хуурч” олон нийтийн сэтгэлийг засахын тулд засвар хийсэн гэх мэдээллээр иргэдийг тайвшруулсанд оршиж байгаа юм.
Єєрєєр хэлбэл, УСУГ-ын дарга, цэргvvд Тєв цэвэрлэх байгууламжинд яаралтай капитал засвар хийхгvй бол энэ байдал цаашид давтагдана гэдгийг хэлсээр байгаа ч тэдний амыг таглаж буй албан тушаалтнууд байгаад хэргийн учир оршино. Тиймээс ч єнгєрсєн хугацаанд Туул гол руу бохир асгана, асгахгvй гэх хоёр зєрvvтэй мэдээлэл гарах болсон юм. Тухайлбал, Улаанбаатар хотын Ерєнхий менежер Б.Бадрал “Засвар хийх хугацаанд хэрэглээний ус ч хязгаарлахгvй, бохир усыг ч Туул руу цутгахгvй” хэмээсэн бол УСУГ-ын дарга С.Vнэн “нийслэлчvvдийн усыг хязгаарлах, Туул гол руу бохироо цутгах хоёроос єєр сонголт байхгvй” гэж хэлж байсан.
Тэгвэл уг байгууламжийг зассан єдрийн орой нь Туул гол руу цутгасан гэх мэдээлэл бидэнд ирлээ. Энэ талаар холбогдох албаны хvмvvсээс асууж тодруулах гэсэн боловч бидэнд мэдээлэл єгєх хvн олдсонгvй. С.Vнэн даргын мэдээллээс болж нийслэлчvvд айдас тvгшvvрт орсон нь нууц биш. Тиймээс л галыг намжаах зорилгоор Хотын ерєнхий менежер Б.Бадрал олны анхаарлыг сарниулж байгаад Туул гол руу бохироо цутгачихлаа гэх хардлага тєрснийг нуух юун. Хэрвээ энэ янзаараа нийслэлийн удирдлагууд хоног єдєр аргацаан Тєв цэвэрлэх байгууламж одоо айх аюулгvй болсон хэмээн нийслэлчvvдэд худал vнэн суртал хийгээд байвал бид наадмын дараа дахин бохироо гадагшлуулж чадахгvй аюулд унах нь тодорхой. Тиймээс л тус байгууламжийн Аэротехникийн хэсгийг шинэчилж засварлах хэрэгтэй гэдгийг УСУГ-ын албан тушаалтнууд хотын удирдлага болон Э.Бат-Vvлд удаа дараа хэлсэн ч тэд иймэрхvv байдлаар єнгєрсєн баасан гарагт аргацааж бага ч болов хvмvvсийн сэтгэлийг амраасан нь энэ юм. Єєрєєр хэлбэл, Аэротехникийн хэсэг нь єдєр бvр нийслэлийн иргэдийн хэрэглэсэн бохир усанд биологийн цэвэрлэгээ хийдэг байна. Гэтэл тус байгууламжийг байгуулсан цагаас нь хойш огт шинэчлэл хийгээгvйгээс болж цооролт vvсч, цооролтын хэмжээ ихэссэн байна. Тиймээс одоогийн 65 хувийн цэвэрлэгээний хувь хэмжээ улам багасах аюул нvvрлээд байгаа тухай албаныхан хэлж байна. Хэрвээ энэ янзаараа байвал нийслэлчvvд ирэх жил гэхэд хэрэглэсэн бохир усаа ариутгах байгууламжгvй болно гэдгийг С.Vнэн дарга хэлсээр байгаа. Байдал ийм тул сая амь аргацаасан засвар хийсэн болжээ. Хэрвээ уншигчид санаж байгаа бол єнгєрсєн хугацаанд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Vvл бvхэл бvтэн зургаан тэрбум тєгрєгийг “хогийн ногоон уут болгоод хувиргачихсан”. Тэгвэл энэ их мєнгєєр Тєв цэвэрлэх байгууламжаа шинэчилж засварласан бол єдийд нийслэлчvvд бохир усаар амь зогоохгvй, Туул гол ч бохирдох аюулд орохгvй байх байсан. Товчхондоо хотын даргын буруу шийдвэрээс vvдэн Туул гол бохироор хальж байна гэж шулуухан дvгнэж болно.
Туул голын амийг Vvл баатар 2013 онд таслах захирамж гаргаж байжээ
Тухайлбал, Э.Бат-Vvл баатар єнгєрсєн 2013 оны аравдугаар сард Туул голын амийг бvр мєсєн таслах захирамж гаргаж байж. Тухайлбал,“Туул болон Дунд голын эрэг дагуу амралт зугаалгын бvс байгуулах тухай А/942 тоот захирамжийг гаргаж байсан юм.
Уг захирамжид Туул, Дунд голын эрэг дагуу нийт 18 байршилд амралт зугаалгын бvс байгуулахаар тогтож байж. Энэхvv захирамж нь єдгєє нийслэлчvvд бидний ундны усанд заналхийлж, арай ядан урсаж буй Туул голыг бохироор дvvрэхэд багагvй vvрэг гvйцэтгэсэн гэж хэлэхэд нэг их хилсдэхгvй. Уг нь Туул голын ус ихээр бохирдож нийслэлчvvд ундны усгvй болох аюул нvvрлээд байна гэдгийг ТББ-ууд болон албаныхан сануулсаар байсан ч vvнийг нь хотын удирдлагууд тухайн vед юман чинээ бодолгvй А/584 дvгээр захирамжаар “Архигvй цэнгээний газар” байгуулж ажиллахыг vvрэгдсэн байдаг юм. Ийм л хачирхалтай захирамжийг хотын дарга гаргаж байсан тvvхтэй. Уг нь хууль дvрмээ мєрдсєн бол голын эргээс 200 метр хvртэлх газрыг онцгой бvсэд хамааруулдаг юм билээ.
Гэтэл хууль дvрмээ чандлан сахиж ажиллах ёстой хотын дарга єєрєє хууль зєрчсєн захирамж гаргаж, єнєєдрийн нєхцєл байдлыг бvрдvvлжээ гэхэд vнэхээр гаслантай. Єєрєєр хэлбэл, Vvл баатар дарга Туул голоор аль хэдийнэ туг тахиж иргэдийнхээ эсрэг шийдвэр гаргаж байгаа нь хэн хvний анхаарлыг татсан нь єнєєдрийн бодит байдал.
Энэхvv захирамжаас харахад хэн нэгний бизнесийг дэмжиж дээрх захирамжийг гаргасан ч юм шиг харагдаад байгаа юм. Хатуухан хэлэхэд Vvл дарга хогны ногоон уут, цэцгийн мандал зэрэг элдэв зvйлд зарцуулдаг мєнгєнєєсєє цэвэрлэх байгууламжаа засахад єгч байсан бол нийслэлчvvд усгvй байх уу, Хатан Туул руугаа бохироо цутгах уу гэсэн сонголтод хvрэхгvй байсан. Одоогийн байдлаар Тєв цэвэрлэх байгууламжийн асуудал Засгийн газрын хэмжээнд хvртэл яригдаж, эхний ээлжинд тэрбум орчим ам. доллар шаардлагатай гэсэн судалгаа гаргажээ. Энэ мєнгийг гадны хєрєнгє оруулалтаар шийдэж, тодорхой хувийг нь улсын тєсвєєс гаргах хэрэгтэй гэдэг дээр УИХ-ын гишvvд тогтож, Засгийн газарт хvргvvлэхээр болсон байна. Ер нь л Улаанбаатарт шинэ цэвэрлэх байгууламж барихгvй бол Туул гол бохирын цэг болно гэдгийг эрдэмтэд сануулж хэлсээр байгаа.
Нийслэлчvvдийг олон зуун жил ундны усаар тэтгэж ирсэн Туул гол нэг л єглєє бохироор дvvрч мэдэх нь Хотын дарга аа. Засвар хийж аргацаасан Тєв цэвэрлэх байгууламжинд ирэх жилийн єдийд ч гэсэн дахин цооролт vvсэх нь тодорхой. Учир нь тvvний хана ёстой л шvvрэн шанага болоход ойрхон байгаа гэдгийг С.Vнэн дарга сануулсаар байгаа. Тэр vед Нийслэлчvvдийг олон зуун жил ундны усаар тэтгэж ирсэн Туул гол руугаа нэг л єглєє бохироо асгаж л таарах болов уу.
Эх сурвалж:
