“ Эрлийз хурлийз гадны тагнуул”-ууд нь ч биш эх орноо гэсэн сэтгэлгүй “Монгол” хүн олон болсон нь л монгол улсад илүү хор уршигтай байна
Өөрийгөө би монгол хүн гэж боддог, үүндээ итгэдэг, монголын төлөө зүрх нь цохилж, зүсээ элээж зүтгэж яваа хүн бүр МОНГОЛ
Еврейчүүд мундаг үндэстэн. Зургаан сая хүн амтай ч Израиль инновацийн хөгжлөөр Америкаас түрүүлдэг ажээ. Тэд яагаад ийм мундаг вэ гэвэл еврейчүүдийн “Тора” сударт “ Бусдаас хүчээрээ, амаараа, цусаараа илүү гарах гэж оролдохын оронд боловсролоо дээшлүүлж, амжилтад хүр” гэсэн сургаалийг дагадаг аж. Гэтэл цөөхөн монголчууд бид цусаа бузартуулсан улсыг төрд бүү ойртуул гэх эсвэл жалга довны үзэлд автаж, дөрвөд, бага ястан зэргээр биесээ хэмлэж суух юм. Үүнийг эх орноо гэсэн чин зүрхтэй нэгнийгээ гадуурхах шалтгаан болтол дэвэргэж байгаа нь бидэнд ямар өгөөжтэй юм бол оо… Энэ нь үндэстний цул байдлыг эвдэж, хооронд нь хагаралдуулахаас цаашгүй л баймаар. Монголын дотоод нягтралыг ч сарниулах нөлөөтэй. Манай өнөөгийн нөхцөл байдал ийм хэмжээнд битгий хүрээсэй! Бид эвтэй байхдаа хүчтэй.
Монголчуудын тал нь хотдоо суурьшсан. Гадаад дотоод явах эрх нь, ямар хүнтэй суух нь ч чөлөөтэй болсон цаг. Энэ үйл явцаас болж угсаатны бүтцэд өөрчлөлт орох вий гэсэн зовнил байдаг нь мэдээж.
Угсаатан зүйч С.Бямбадорж “Угаасаа цөөхөн хүмүүст зовнил байх. Мөн бидний өөрсдийн өвөг дээдэс, нүүдэлчдийн генид суулгасан уламжлалаас бас болж байна. Чингис хаан гаднаас хатан авдаггүй байсан уу, авдаг л байсан. Тэрнээс болоод бид сөнөж сүйрсэн үү гэвэл үгүй. Харин монголчуудын баримталж явдаг зарчим нь эмэгтэй хүн гадаад хүнтэй суувал удмаасаа гараад цаашаа харьяалагдах болдог. Эрэгтэй хүн гаднаас эхнэр авбал өөрийн удамд шингээж наашаа харьяалуулдаг гэж үздэгтэй холбоотойгоор зовниод байдаг талтай. Тэрнээс ард түмэн холилддоггүй, цэвэр угсаатан гэж хэзээ ч байдаггүй” гэжээ. Монголчууд хүнээ өсгөе гэвэл гадаад дахь монголчуудаа тат гэсэн санал байдаг. Аливаа угсаатанд өөрийгөө тодорхойлох том шинж бий. Энэ бол цус яснаас илүү нарийн шинж. Монгол гэдгийг батлахын тулд нэг бол генийн шинжилгээ хийнэ, эсвэл удмыг нь хөөгөөд асар их хүч хөдөлмөр гаргана гэсэн үг биш үү. Миний дээд удамд XII зууны үед нэг сартуул ч юм уу, туркмен нөхөр гараад ирвэл яах вэ. Тэгэхээр туркмэн гэж өөрийгөө нэрлэх үү. Байж болшгүй асуудал биш гэж үү. Хэн нэгнийг хятад, эсвэл түрэг болохыг батлаад өгөөч гэдэг асуудал нь өөрөө их бүдүүлэг хэрэг ” гэдгийг түүхч судлаачид онцолжээ. Ерөөсөө итгэл үнэмшлээрээ би монгол хүн шүү гэж өөрийгөө хүлээн зөвшөөр ч байгаа зүрх сэтгэлтэй хүн бүр монгол. Аав нь орос, ээж нь хятад байж болно. Сэлэнгэ аймагт л гэхэд ийм хүн олон бий. Гэсэн ч тухайн хүн би монгол гэж зүтгэж л байх юм бол хэн ч чи монгол биш гэж хэлэх аргагүй.
“Би монгол” гэж зүгээр л ярьдаг. Гэвч эх орноо гэсэн сэтгэлгүй, элэггүй монгол хүн ч бий шүү дээ. Үүнийг монгол гэхэд хэцүүеэ. Угсаатан гэдэг дээр ч бид цусны асуудлыг айхтар эрчимтэйгээр тавьж болохгүй юм. Хэрвээ тэрийг чухалчилдаг бол аль ч улсад цус судлаачид асар олноор байх биз ээ.
