Хаврын чуулган ойртлоо. Гишүүд ч эхнээсээ авахуулаад хэн хүнгүй л үүргээ ухамсарлаж эхлэж байх шиг байна. Энэ жилийн чуулганы амралт ч нэлээд үр бүтээлтэй өнгөрч байна. Бүх гишүүд сонгогдсон аймаг, орон нутагтаа очоод зарим нь бүр гурван жилийн дараа дахин хөл тавиад л. Ер нь л хариуцлагаа ухамсарлаад эхлэв бололтой. Үндсэн хуулийн гуравдугаар зүйлийн нэгд “Монгол Улсад засгийн бүх эрх ард түмний мэдэлд байна. Монголын ард түмэн төрийн үйл хэрэгт шууд оролцож, мөн сонгож байгуулсан төрийн эрх барих төлөөлөгчдийн байгууллагаараа уламжлан энэхүү эрхээ эдэлнэ”, мөн хуулийн 23 дугаар зүйлийн нэгд “УИХ-ын гишүүн бол ард түмний элч мөн бөгөөд нийт иргэн, улсын ашиг сонирхлыг эрхэмлэн баримтална” гэж заасан байдаг.
Ард түмний итгэл найдварыг өвөртөлж ирсэн тэдэнд үүрэг хариуцлагаас өөр үнэт зүйл байхгүй. Гэтэл тэд чуулганы өдөр сэнтийд суучихаад хэн нэгнийг архичин, тамхичин, хулгайч, худалчаар нь дууддаг. Харин дараа нь түүндээ уучлал гуйдаг гаж тогтолтооцоо манайхаас өөр хаана ч үгүй биз. Тэд бол үлгэр дуурайлал байх ёстой.
Гишүүд хүссэн цагтаа хурлаа таслана. Дуртай үедээ хуралдаа хоцорно. Тэр ч бүү хэл чуулганы танхимд бие биедээ салаавч “бэлэглэнэ”. Төрийн ордон дотор төрийн түшээд нь зодолдоно. Ийм зүйл болсоор л байна. Үүнээс гадна чуулганы хуралдааны үеэр хэн нэгнийг гутаан доромжилно. Үнэн худал нь тогтоогдоогүй хэрэгт хардаж сэрдсэн мэдэгдлийг хийнэ. Чуулганы танхимд л сууж байгаа 76 хүний үзэл баримтлалаар Монгол оронд нэн чухал хууль тогтоомжууд батлагдах нь гарцаагүй. Гэтэл хурлаа таслаад алга болсон хэн нэгний оронд нөгөөдөх нь санал өгөх кнопыг нь дарж байна. Тун саяхан нэгэн гишүүн танхимаар алхаж таван гишүүний кнопыг дарж харагдсан. Бас л харамсалтай дүр зураг. Зарим нь бүр дээрх үйлдлүүдээсээ ичихээ больчихсон. Нэг ёсондоо цайрчихсан гэхэд хэлсдэхгүй. Сэтгүүлч очоод "та хуралдаа хоцорлоо" гэхэд өөдөөс нь “Би угаасаа хоцордог юм” гэж хариулах нь хэвийн л үзэгдэл. Ямар их эрх мэдэл вэ. Жирийн нэг төрийн албан хаагч ажлаасаа 30 минут хоцорсон бол шууд халах байсан биз. Өөдөөс нь би угаасаа хоцордог юм гэсэн бол бараг л шоронд хийх биз. Гишүүдэд хариуцлагын тогтолцоо гэдэг зүйлийг ойлгуулах хэрэгтэй мэт.
Харин сүүлийн үед хаврын чуулган эхлэх “шүглийн” дуунаар бүгд нойрноосоо сэрсэн бололтой. Өргөдлийн байнгын хорооны хэсэг гишүүд нийлж “УИХ-ын Дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай” хуулийн төслийг санаачилж байгаа өнгөрсөн долоо хоногт танилцууллаа. Уг хуулинд УИХ-ын гишүүн бусдын кнопыг дарсан бол тусгай зүйл ангиар шалгаж, шийтгэх. Дээр нь хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр УИХ-ын гишүүн хуралдааныг тасалсан нөхцөлд 1 минутыг 100 мянган төгрөгөөр тооцож торгодог болох гэнэ. Хуралдаа согтуу, хөлчүү ирдэг гишүүнийг эргүүлэн татах, УИХ-ын гишүүн бусдын кнопыг дарсан, согтуугаар хуралд суусан, аль эсвэл хурлаа хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр олон цагаар тасалсан бол сонгогчийг доромжилсон гэж үзэх юм байна. Сонгогчийг доромжилсон бол сонгогчийн эрхэнд халдсан бол ямар хариуцлага хүлээлгэх вэ гэдгийг Зөрчлийн тухай хууль, Эрүүгийн хуулиар тус тусд нь бүлэг болгож зохицуулахаар болжээ.
Хуулиа яаралтай баталж гишүүдийн дур зоргоороо аашилдаг занг засахгүй бол тэд үүрэг хариуцлага гэдгийг умартаж гүйцэх нь.
Г.Бат
Эх сурвалж: Zaluu.com
