амиа бодож буй бололтой.

-Махны үнэ хямдарсан ч худалдан авалт буурчээ-

Нэг ам.доллар өнөөдрийн байдлаар 1993 төгрөгтэй тэнцэв. Арилжааны банкууд 1991-1994 төгрөгөөр авч 1998-2000 төгрөгөөр зарж байна.

Цалингаараа амьжиргаагааг залгуулж яваа маш олон айл өрх бий. Өнгөрөгч найдугаар сарын дунд үеэс нэмэгдсэн ам доллар дорвитой буухгүй өдийг хүрлээ. Үүнийгээ дагаад хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдэж худалдан авах чадвар буурдаг. Тэгвэл хүнсний өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ буурсан ч наймаа муу байна хэмээн худалдаачид үзэж байна. Энэ нь манай улсын эдийн засгийг элгээрээ хэвтчихсэн гэдгийг илтгэж буй тод жишээ.

Аравдугаар сарын 1-р долоо хоногт хонины ястай нэг килограмм мах дунджаар 4860 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 6690 төгрөгийн үнэтэй байна. Үхрийн ястай махны үнэ өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 55 төгрөгөөр, үхрийн цул мах 80 төгрөгөөр буурчээ. Харин хонины ястай мах 340 төгрөг, хонины цул мах 75 төгрөгөөр тус тус хямдрав.

“Алтан тариа” савласан нэг кг гурилын үнэ дээд зэрэг нь 1200-1500 төгрөг, 1-р зэргийнх 1000-1300 төгрөг, 2-р зэргийнх 760-1100 төгрөг байна. Манжин 10 төгрөгөөр буурсан ч төмс 20 төгрөгөөр, байцаа 75 төгрөгөөр, хятад сонгино 10 төгрөгөөр өссөн үзүүлэлттэй гарчээ.

-Иргэдээс авсан татвараараа төсвийн алдагдлаа нөхнө-

Манай улсын төсвийн алдагдлын хэмжээ энэ оны найман сарын байдлаар улсын төвсийн алдагдлын хэмжээ 679 тэрбум төгрөгт хүрсэн. Тэгвэл төсвийн алдагдлаа татвараар нөхөх болов уу гэмээр хуулиуд төрөн гараад эхэллээ. Тухайлбал, ирэх оны нэгдүгээр сарын нэгнээс 100 сая төгрөгөөс дээш хадгаламжтай иргэдээс хүүгийн татвар авч эхэлнэ. Манай улсын хувьд нийт хадгаламж эзэмшигчдийн гуравхан хувь нь л 100 саяас дээш төгрөгийн хадгаламжтай. Хэрэв ийм хууль хэрэгжиж эхэлбэл 100 саяас дээш төгрөгийн хадгаламжтай иргэд хүүгээсээ 10 хувийн татвар төлнө.

Хууль санаачлагчид их хэмжээний хадгаламжтай иргэдээс татвар авах нь тэдэнд ямар нэг хүндрэл учруулахгүй гэж үзэж, татварын энэ шинэчлэл нь эргээд банкуудыг урт хугацааны нөөцтэй байлгах боломж бүрдэнэ гэж тайлбарлаж байгаа. Харин банкуудын хувьд нөхцөл байдал хүндэрч эхэлнэ. Ялангуяа эдийн засаг хумигдаж, хямралтай тэмцэлдэж байгаа энэ үед ийм маягаар их хэмжээний хадгаламжтай иргэдийнхээ халаас руу өнгийж байгаа нь буруу ажээ.

Мөн татвар төлөгчийн худалдан авсан бүх төрлийн согтууруулах ундаа, тамхинд 0-1 хувийн татвар авахаар заажээ. Үйлчилгээн дээр ресторан, баар, амралтын газар, зочид буудлаас татвар авах нөхцөлтэй байгаа юм. Харин дэн буудал, цайны газар гэсэн өдөр тутмын үйлчилгээ үзүүлдэг газраас татвар авахгүй. Архи, тамхинаас олох орлого нь 11 орчим тэрбум, харин зочид буудал, ресторан, баар эрхлэх үйлчилгээнээс хоёр тэрбум төгрөгийн орлого олох боломжтой гэж хууль хэрэгжүүлэх байгууллага тооцоолжээ. Одоогоор Улаанбаатар хотод 5600 орчим аж ахуй нэгж татвар төлөх үүрэг хүлээх гэнэ. Уг хуулийг эсэргүүцэхэд Хотын дарга Э.Бат-Үүл "гэр хорооллын иргэд рестарон, бааранд ороод байдаггүй" хэмээсэн.

dorgio.mn