Хотын дарга Э.Бат-Үүлийн хүү Б.Чулуудай Турк улсын нэр бүхий компанийг залилан мэхэлсэн гэх асуудал шуугиан дэгдээж байсан. Харин Үүл баатар энэ бүхнийг эрс үгүйсгэж зарим нэг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг шүүхэд өгч нэр төрөө сэргээлгэхээр болсон юм. Энэ асуудлаар өмгөөлөгч Р.Батрагчаатай ярилцлаа.
-Таныг нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлийн нэхэмжлэлтэй “Монголын Үнэн” сонинд холбогдох хэрэг дээр өмгөөлөгчөөр ажиллаж байгаа гэж сонссон энэ хэрэг одоо ямар шатандаа явж байна вэ. Үүл дарга ер нь яг ямар үндэслэлээр тус сониныг шүүхэд өгсөн юм бэ?
-2015 оны 8 сарын 20-ны өдөр “Өнөөдөр” сонины байранд Турк Улсын “216 Япи Үрэти Худалдаа” компанийн өмгөөлөгч хэвлэлийн бага хурал хийлгэсэн байдаг. Эндээс үндэслэн “Монголын Үнэн” сонин 2015 оны наймдугаар сарын 21-ны ¹159 дугаартаа “Э.Бат-Үүл баатрын хүү Б.Чулуудай Туркийн компанид их хэмжээний хохирол учруулжээ” гэсэн гарчигтай нийтлэл гаргасан. Хэвлэлийн хурлаар “Гранд лайн” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Турк Улсын “216 Япи Үрэти Худалдаа” компанид холбогдох хэргийг 2015 оны гуравдугаар сарын 26-ны өдөр Монголын олон улсын ба үндэсний арбитраар хянан шийдвэрлэж 47 дугаар Арбитрын шийдвэр гарсан бөгөөд Арбитрын шийдвэрийг Б.Чулуудай одоог хүртэл биелүүлээгүй талаар мэдэгдсэн. Таван сар өнгөрөөд байхад Үүл баатрын хүү Чулуудай арбитрын шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэхгүй байна гэж хэвлэлийнхэнд хандсан нь энэ. Үүний дагуу хэвлэлийн хурал дээр “216 Япи Үрэти Худалдаа” компанийн өмгөөлөгч Н.Оюунбилэгийн ярьсан зүйл, хэвлэлийнхэнд тарааж өгсөн материал дээр үндэслэн нийтлэл бичсэнээс бус иргэн Э.Бат-Үүлийн нэр төр, алдар хүндийг гутаасан зүйл байхгүй. Гэвч Үүл баатар “Монголын Үнэн” сониныг нэр төр алдар хүндэд халдлаа хэмээн үзэж шүүхэд өгч 50 сая төгрөг нэхэмжилсэн.
-Хэвлэлийн хурлыг тоймлон бичсэний төлөө худал мэдээлэл тараалаа. Нэр төр алдар хүндэд халдлаа хэмээн үзсэн юм байна. Тийм үү?
-Тэгж ойлгож болно. Яг нарийн задлаад ярьвал Э.Бат-Үүл “Монголын Үнэн” сониныг гурван үндэслэлээр шүүхэд өгсөн.
-Яг ямар үндэслэл юм бэ. Тодруулбал?
-Э.Бат-Үүл анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэлийн шаардлагаа тодорхойлохдоо, нийтлэлд орсон “Үүл баатарын хүү Б.Чулуудай”, “хотын дарга Э.Бат-Үүлийн хүү Чулуудай” гэж бичсэнийг болон “Хотын дарга аавынхаа буянаар, томоохон тендерт ялалт байгуулсан”, “Э.Бат-Үүл даргын ерөнхий шүүгчээр нь ажилласан гэр хороололын дахин төлөвлөх, орон сууцжуулах түүхэн ажил” гэсэн хэсэгт ажил хэргийн нэр хүндийг гутаасан гэж үзэж байна гэсэн байдаг юм.
-Анхан болон давж заалдах шүүхийн шийдвэр гарсан гэж сонссон. Яг ямар шийдвэр гараад байгаа вэ?
– Анхан болон давж заалдах шүүхээс “Монголын Үнэн” сонины бичсэн зүйл нь бодит байдалд нийцсэн, нэр хүндийг гутаагаагүй гэдгийг тогтоогоод байгаа. Шүүхийн шатанд “Монголын Үнэн” сониныг бус харин ч эсрэгээрээ нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлийг хууль зөрчснийг тогтоогоод өглөө.
– Дээрх үндэслэлүүд дээр нь үү?
-Тийм. Э.Бат-Үүлийн 2014 оны долдугаар сарын 14-ны өдөр Авилгатай тэмцэх газарт явуулсан албан тоотоор “Ашиг сонирхолын зөрчилгүй гэдгээ илэрхийлэх, зөрчил үүссэн тухай мэдэгдэл”-ээр Э.Бат-Үүл Чулуудайг өөрийн төрсөн хүү гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, Б.Чулуудайг “Гранд лайн” ХХК-ийг эзэмшдэг тухай дурьдсан байдаг. Мөн Улсын бүртгэл, Статистикийн ерөнхий газраас шүүхэд ирүүлсэн лавлагаагаар Б.Чулуудайг “Гранд лайн” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч бөгөөд захирал байсныг нотолсон байгаа. Хоёрдугаарт гэвэл Б.Чулуудай Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн сонгон шалгаруулалтад оролцохдоо “Зуншин”, “Грандлайн” ХХК, “Сайрам булган” ХХК-ийн хамтарсан консерциумын тендерийн материалыг хүргүүлсэн байдаг. Уг тендерийн материалыг Э.Бат-Үүлийн байгуулсан Төсөл хэрэгжүүлэгчийг сонгон шалгаруулах ажлыг зохион байгуулах ажлын хэсэг хүлээж аваад шалгаруулсан. Гэтэл Үүл баатар маань энэ бол тендер биш гэж үзсэн.
-Яагаад тэр вэ. Үнэхээр тендер биш байсан гэж үү?
-Сонгон шалгаруулалт явуулахдаа тендер мөн байна хэмээн консерциумын тендерийн материалыг хүлээн авч сонгон шалгаруулалт явуулж ялагчаар Б.Чулуудайн “Гранд лайн” ХХК-ийг шалгаруулсан хэрнээ өнөөдөр болохоор тендер биш гэж үзснийг бид хүртэл гайхаж байлаа. Гэвч шүүхийн шатанд энэ бол тендер биш ээ хэмээн нэхэмжлэгч тал буюу Э.БатҮүл маргасан. Гэвч шүүхээс “хотын дарга аавынхаа буянаар томоохон тендерт ялалт байгуулсан” гэсэн нь бодит байдалд нийцсэн байна гээд тогтоогоод өглөө. Тодруулбал, “Гранд лайн” ХХК-ийн бэлтгэсэн “Зуншин”, “Гранд лайн”, “Сайрам булган” ХХК-ийн хамтарсан консерциумын тендерийн материал”-ыг Гэр хорооллын хөгжлийн газар нь хүлээгээд авчихсан байдаг. Ийм байхад тендер л гэж үзнэ биз дээ. “Гранд лайн” ч тэр, Гэр хорооллын хөгжлийн газар ч тэр төсөл шалгаруулалтыг тендер гэж үзэж байхад хэн ч ингэж ойлгоно биз. Хэрвээ тендер биш байсан бол Гэр хорооллын хөгжлийн газар анхнаасаа л материалыг хүлээж авахгүй биз дээ. Бас болоогүй ээ, Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн газрын Мониторингийн хэлтсийн дарга нь шүүх хуралдаанд гэрчээр ирж оролцохдоо, “Энэ бол тендер биш сонгон шалгаруулалт гэж мэдүүлж байх жишээний. Хэрвээ үнэхээр тендер биш байсан бол Э.Бат-Үүл өөрөө батламжлахдаа буцаах ёстой байсан юм. Гэвч тэгээгүй.
-Үүл дарга өөрөө батламжилчихаад шүүхэд тендер биш гэж нэхэмжлэл гаргасан гэж бодохоор итгэхэд бэрх юм?
-Харин тийм ээ, би хүртэл гайхаад байгаа юм. Нэхэмжлэлийн гурав дахь заалт нь бүр сонин байдаг юм.
-Тийм үү, ямар утгатай нэхэмжлэл байсан юм бол?
– Ер нь бол гол агуулга нь миний бие Э.Бат-Үүл нь Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлын Ерөнхий шүүгч биш гэсэн байдаг. Гэтэл шүүхээс бас л мөн юм байна гэдгийг тогтоогоод өгсөн. Анхан шатны шүүх бүрэлдэхүүн Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэгчийг шалгаруулах эцсийн шийдвэр гаргагч нь нийслэлийн Засаг дарга байна гэж дүгнэсэн нь нотлох баримтыг зөв үнэлж, хуулийг зөв хэрэглэсэн байна гээд Давж заалдах шатны шүүх нь тогтоосон. Тодруулбал, НИТХ-ын 2013 оны 3/31 дугаар тогтоолоор батлагдсан “Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн үйл ажиллагааны журам”-ын 4.17-д “Нийслэлийн Засаг дарга нь Ажлын хэсгийн дүгнэлтийг үндэслэлтэй гэж үзвэл батлах, үндэслэлгүй болон хууль зөрчсөн гэж үзвэл дахин шалгаруулалт явуулах шийдвэрийг гаргана” хэмээн тус тус заасан байдаг. Үүнийг ямар ч тэнэг хүн уншсан эцсийн шийдвэрийг нийслэлийн Засаг дарга гаргаж байгаа нь товч бөгөөд тодорхой байгаа биз дээ.
-Шүүхийн шийдвэр хэрхэн гарсан нь тодорхой юм байна. Та дээр дурдахдаа Үүл баатрыг хууль зөрчсөнийг шүүхээс тогтоосон гэж байсан. Яг ямар хууль зөрчсөнийг нь тогтоосон юм бэ?
– Ийм юм. Нэгдүгээрт гэвэл “Зуншин”, “Сайрам Булган”, “Грандлайн” ХХК-ийн хооронд байгуулсан 2013 оны гуравдугаар сарын 14-ний өдийн гэрээ бий. Гэрээ ёсоор талууд Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн сонгон шалгаруулалтад хамтран оролцох зорилготой байсан. Ингээд консерциум дахин төлөвлөлтийн ажилд оролцсон. Консерциум шүү. Нэг ёсондоо дээрх гурван компанийн нэгдэл гэсэн үг. Гэтэл арбитрын шийдвэрээс цаашид энэхүү төсөлд “Зуншин”, “Сайрам Булган” ХХК нь оролцоогүй нь тодорхой байдаг. Тодруулбал, нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл 2013 оны тавдугаар сарын 29-ний өдрийн “Төсөл хэрэгжүүлэгчээр батламжлах тухай” гэсэн Захирамждаа, “Зуншин”, “Грандлайн”, “Сайрам булган” ХХК-ийн хамтарсан консерциумыг биш уг консерциумын нэг тал болох зөвхөн “Грандлайн” ХХК-ийг шалгаруулж батламжилсан. Уг нь төсөл хэрэгжүүлэгчийг шалгаруулах бол “Зуншин”, “Гранд лайн”, “Сайрам булган” ХХК-ийн хамтарсан консерциумыг батламжлах ёстой. Ийм л зүйл болсон байдаг юм. Өнөө консерциум хаана байна вэ. “Зуншин”, “Сайрам булган” ХХК хаана гээгдсэн бэ. Эхлээд консерциум орчихоод яг батламжилахад Брокер диллерийн компани яагаад ороод ирэв. Өөрсдөөс нь асуугаад нэг үзээрэй. Тайлбарлах хүн олдохгүй л болов уу. Үүнтэй холбоотой бас нэгэн баримт дурдах уу
– Тэг л дээ?
– За яахав эхлээд консерциум ороод дараа нь нэг компани гэрээ хийж болдог гэж ойлгох гээд үзье. Гэтэл нийслэлийн Засаг даргын 2014 оны зургадугаар сарын 04-ны өдрийн А/464 дугаар захирамжаар “Гангаринвест” болон “Вишдевелопмент” ХХК-уудын түншлэл шалгарсныг батламжилж байсан түүхтэй. Ийм нь юм болоод байгаа юм. Хүчний байгуулга үүн дээр яагаад анхаарлаа хандуулахгүй байгаа нь сонин байгаа биз. Нийслэлийн Засаг дарга төсөл хэрэгжүүлэгчээр “Зуншин”, “Гранд лайн”, “Сайрам булган” ХХК-ийн хамтарсан консерциумыг биш уг консерциумын нэг тал болох зөвхөн өөрийн хүү болох Б.Чулуудайн “Гранд лайн” ХХК-ийг өөрөө санаачилж батлуулсан журмаа зөрчин шалгаруулж батламжилаад олон тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгосон нь маш олон эрх зүйн үр дагаврыг үүсгэж байгаа юм.
Ганц энэ ч биш Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажил дээр Э.Бат-Үүл хууль журмаа зөрчсөн олон үйлдэл гаргасан байдаг юм.
-Тухайлбал?
– НИТХ-ын 2013 оны хоёрдугаар сарын 25-ны өдрийн 3/31 дугаар тогтоолоор баталсан журмын 4.15-д “Газар болон үл хөдлөх хөрөнгө өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчийн 75-аас доошгүй хувийн дэмжлэг авсаныг нэг бүрчлэн хийсэн гэрээгээр нотолвол төсөл хэрэгжүүлэгчээр шалгарсанд тооцож, нийслэлийн Засаг даргад танилцуулна” гэж заасан. Гэтэл 2013 оны дөрөвдүгээр сарын 06-ны өдрийн “Гэр хорооллыг орон сууцжуулах төсөл” ОНӨҮГ-аас зохион байгуулсан Баянзүрх дүүргийн 12-р хорооны хэсэгчилсэн төлөвлөгөөтэй холбогдуулж саналын эрх олгох компани шалгаруулах сонгуулийн хэсгийн хорооны тайланд саналын эрхтэй 225 өмчлөгч, эзэмшигч байгаагаас 197-д нь урилга тараагдсан байдаг. Үүнээс 143 иргэн санал хураалтанд оролцсон байна. Тэгэхэд “Гранд лайн” ХХК-нд 90 санал, “Жиди” ХХК-нд 30 санал, “Цэлмэг-Ази” ХХК-нд 20 санал, хүчингүй 3 санал тоологдсон. “Грандлайн” ХХК-ийн авсан 90 саналыг нийт саналын эрхтэй 225-тай харьцуулахад 40%, урилга тараагдсан 197-той харьцуулахад 45.7%, харин санал хураалтанд оролцсон 143 саналтай харьцуулахад 62.9% болж байгаа юм. Гэтэл энэ журмын 4.15, 4.17-д Газар болон үл хөдлөх хөрөнгө өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчийн 75-аас доошгүй хувийн дэмжлэг аваагүй бол дахин шалгаруулалт явуулна гээд заасан. Ийм байхад нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүл журмын 4.17-д заасны дагуу дахин шалгаруулалт явуулах шийдвэрийг гаргах ёстой байсан. Гэвч эсрэгээрээ төсөл сонгон шалгаруулалтад хамтран оролцсон “Зуншин”, “Грандлайн”, “Сайрам булган” ХХК-ийн хамтарсан консерциумиас зөвхөн нэг тал болох брокер диллерийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг “Гранд лайн” ХХК-ийг шалгаруулж батламжилсан байгаа юм даа. Өнөө ардчилал шударга ёсыг хэнээс ч илүү ярих дуртай нийслэлийн Засаг дарга маань хүүгийнхээ амбаарч барьж үзээгүй компанийг 1200 айлын хороолол барих тендерт ялуулахын тулд ийм юм хийж байна шүү дээ. Үүнийг нь анзаардаг ч газар алга. Баг зүүсэн ардчилал гэгч л энэ байх.
Үнэнийг хэлэхэд амбаар ч барьж үзээгүй компани яаж 1200 айлын хороолол босгож чадах вэ. Өнөөдөр үүнийх нь ачаар Баянзүрх дүүргийн 12-р хороонд гурван жил өнгөрөхөд ганц ч тоосго өрөгдөөгүй л байна. Хамгийн сүүлд авсан баримтаар Э.Бат-Үүлийн хүү Б.Чулуудай компаниа “Бэрэн” группт шилжүүлсэн байна лээ. Ийм л юм болоод байна.
Эх сурвалж:
