Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн өөрчлөлттэй холбоотой төр төлбөрийг нь хариуцах тусламж үйлчилгээг ЭМД-ын сангаас санхүүжүүлэх тусламж үйлчилгээний жагсаалттай нэгтгэн ЭМД-ын Үндэсний зөвлөлийн 03 дугаар тогтоолоор батлан, 2021 оны гуравдугаар сарын 1-нээс хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд ЭМДҮЗ-ийн дээрх тогтоолоор даатгуулагчдад үзүүлэх тусламж үйлчилгээний зардлын төлбөр, ЭМДС болон иргэний төлөх төлбөрийн хэмжээг тогтоосон. Тодруулбал, бүх төрлийн хорт хавдрын эмийн эмчилгээ болон мэс засал, хавдрын дараах хими болон химийн бай эмчилгээ, амбулаторийн хяналт, хими, туяаны өдрийн эмчилгээ, хавдрын дараах сэргээн засах эмчилгээ зэрэг хорт хавдар түүнтэй холбоотой бүх төрлийн тусламж үйлчилгээг даатгалын сангаас бүрэн хариуцаж байна.
Үүний үр дүнд зөвхөн энэ оны 3 дугаар сард гэхэд 2527 хорт хавдрын тохиолдолд 1.5 тэрбум, 5035 иргэний мэс заслын тусламж үйлчилгээнд 6.8 тэрбум төгрөгийг ЭМД-сангаас олгожээ.
Түүнчлэн энэ оны эхний 3 сарын байдлаар нийт 188 221 зорилтот бүлгийн иргэнд 6.6 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг ЭМДС-аас санхүүжүүлсэн байна. Ингэснээр хүн амын зорилтот бүлэг болох ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, хүүхэд, нийгмийн халамжийн дэмжлэг туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай өрхийн гишүүн иргэдэд эрүүл мэндээс үүдэх санхүүгийн бодит дарамт учруулахгүйгээр эрүүл мэндийн шаардлагатай тусламж үйлчилгээнд хамрагдах боломжийг бүрдүүлэн ажиллаж байна.
УИХ, Монгол Улсын Засгийн газрын шийдвэрээр Эрүүл мэндийн багц хуулиудад олон нэмэлт өөрчлөлтүүд оруулсан. Үүний үр дүнд өндөр өртөгтэй хагалгааг Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас хариуцаж, иргэдэд учирч буй санхүүгийн дарамтыг бууруулсан юм.
Үүнтэй холбогдуулан “Эрүүл мэндийн даатгалын шинэчлэл” уулзалтыг өнгөрсөн баасан гарагт ЭМДЕГ-т зохион байгуулав. Уулзалтад тус газрын дарга Л.Бямбасүрэн, дэд дарга Г.Гийхнаран, Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Б.Батчимэг, Тусламж үйлчилгээний чанар төлбөрийн хяналтын газрын дарга Б.Оюунцэцэг болон сэтгүүлчид оролцож Эрүүл мэндийн даатгалын шинэчлэлийн талаар харилцан нээлттэй ярилцлаа.
Тодруулбал, өнгөрсөн оны наймдугаар сард УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт орж салбарын хууль, эрхзүйн орчин, иргэдэд үзүүлэх тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулах, салбарын хүний нөөцийг чадавхжуулахад чиглэсэн хууль, тогтоомжийг баталж хэрэгжүүлж эхэлсэн. Тухайлбал, төр төлбөрийг нь хариуцах тусламж, үйлчилгээнүүдийг ЭМДС-гаар дамжуулан худалдан авах зохицуулалтыг хийж, Эрүүл мэндийн даатгалын байгууллага нь “Стратегийн худалдан авагч” болох эрхзүйн орчин бүрдсэн юм.
Ингэснээр эрүүл мэндийн салбарт нэг худалдан авагчийн тогтолцоо бүрдэж, бүх төрлийн тусламж үйлчилгээг ЭМДС-гаас санхүүжүүлдэг болсон. Өөрөөр хэлбэл, хуулийн шинэчлэлтээс өмнө улсын эмнэлэг зарим санхүүжилтээ нэг хэсгийг нь улсын төсвөөс нөгөө хэсгийг нь даатгалын сангаас авч, харин хувийн эмнэлэг төр хариуцах тусламж, үйлчилгээ үзүүлсний төлөө санхүүжилт авалгүй, иргэн төлбөрийг нь бүрэн хариуцдаг байсан. Харин хуулийн шинэчлэл хийснээр улсын хувийн ялгаагүй бүх эмнэлэг иргэдэд үзүүлсэн чанартай тусламж, үйлчилгээнийхээ тоогоор ЭМДС-аас санхүүжилт авах боломж бүрэн нээгдсэн гэсэн үг юм.
Л.Бямбасүрэн:Хуулийн шинэчлэл хийснээр хувийн болон улсын эмнэлэг адилхан санхүүжилт авдаг болсон
ЭМДЕГ-ын дарга Л.Бямбасүрэн, “Хорт хавдрын туяа эмчилгээний тарианы үнэ 4.5 сая төгрөг байсан. Ийм хэмжээний мөнгийг иргэн халааснаас гаргана гэдэг хэцүү. Санхүүгийн эрсдэлд орно. Харин 03 дугаар тогтоолоор үүнийг шууд даатгалын сангаас санхүүжихээр болсон. Мэс заслын болон бусад тусламж үйлчилгээг ЭМДС-гаас хариуцахаар болсон. Нийгмийн халамж үйлчилгээ зайлшгүй шаардлагатай иргэдэд эрүүл мэндээс үүдэлтэй санхүүгийн бодит дарамтыг учруулахгүйгээр эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг үзүүлэх боломж нээгдсэн.
Эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэл төлөлт манай иргэдийн дунд их учир дутагдалтай байна. Тухайлбал, ажил хийж байгаа хүмүүс цалингаасаа 2 хувь, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, малчин, оюутнууд жилдээ 50400 төгрөг төлөх ёстой. Гэтэл эдгээр хүмүүсийн буюу төлөх ёстой хүмүүсийн 46 хувь нь шимтгэл төлж байна. Цаана нь 54 хувь нь төлөхгүй байна. Тэгэхээр эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг үнэгүй болон хөнгөлттэй авах нь хязгаарлагдаж байна. Мөн манай сангийн боломж хязгаарлагдмал байгаа юм.
Ананд хүү ард түмний дэмжлэгтэй мөнгө цуглуулж Солонгос улс руу эмчилгээнд явлаа. Олон нийтийн сүлжээнд “ЭМДС юугаа хийж байдаг юм бэ. Ийм хүүхдэд мөнгөө зориулах хэрэгтэй” гэж шүүмжилж байгаа харагдсан. Гэтэл хоёр учир шалтгаан бий. Энэ хүүгийн өвчний хувьд Монголд эмчлүүлэх боломжгүй юм. Эрүүл мэндийн салбар хөгжиж, техник технологи хөгжиж сайжирч байгаа нь үнэн. Гэхдээ Эрүүл мэндийн сайдын тушаалаар Монголд 26 өвчнийг эмчлэх боломжгүй байгаа. Тэр хүүгийн өвчин Монголд эмчлүүлэх боломжтой байсан бол ЭМДС-аас төлбөрийг нь гаргаад эмчлэх боломжтой байсан юм шүү.
Эрүүл мэндийн даатгалын шинэчлэл бол хуулиараа Эв санааны зарчим дээр тулгуурладаг. Иргэд “Манайх ам бүл гурвуулаа, хоёр нь өвддөггүй. Нэг нь өвдөөд байна. Тиймээс би эрүүл мэндийн даатгалаа энэ хүн рүүгээ шилжүүлье” гэж ярьж асуудаг. Тэртээ тэргүй энэ хүний даатгал нөгөө хүндээ зарцуулагдаад явж байгаа. Эрүүл нь өвчтэйгээ, залуу үе нь настнууддаа зарцуулаад явж байх эв санааны зарчимд тулгуурладаг гэдгийг ойлгоорой. Мөн Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуульд шинэчлэл хийснээр улсын болон хувийн эмнэлэг яг адилхан санхүүжилтийг даатгалын сангаас авдаг болсон. Хуучин бол эмчилгээний төлбөр болох 75 хувийг нь ЭМДС-аас төлөөд 25 хувийг нь хувь хүнээс төлбөр нь гардаг байсан бол энэ гуравдугаар сараас эхлээд үнэ төлбөргүй болсон. Хувийн эмнэлгүүд бол санхүүжилт авдаггүй, тухайн өвчтнөөс эмчилгээний зардлыг нь гаргуулдаг байсан” гэв.
