Төрийн албаны нэр хүнд гэгчийг хайж үзлээ. Иргэдийн үзэл бодол, сошиалаар төрийн албан хаагчдын тухай яриа, телевизээр гарч буй иргэдийн ярилцлага, мөн төрийн албан хаагчдын ажиллаж буй байдал, үүсгэж байгаа асуудал, удирдаж байгаа дүр төрх, улстөрчдийн шүүмжлэл, төрийн албаны сонгон шалгаруулалт хийгээд томилгоо зэргийг анхаарч харлаа. Ингэж харж буй нь төрийн албаны нэр хүнд гэж юу байна гэдгийг л хайж байгаагийн минь хэлбэр юм. Хайсны эцэст их л таагүй дүгнэлттэй үлдэв. Учир нь төрийн албанд нэр хүнд гэж алга. Мөн төрийн албанд ажиллаж буй төрийн албан хаагчдын нэр хүнд ч үүнийгээ дагаад унажээ. Гэхдээ би үүнд бүх төрийн албан хаагчид гэж хэлээгүй юм шүү. Мэдээж уулын мод урттай, богинотой гэдэг шиг сайн, муу янз бүрийн хүмүүсийн төлөөлөл төрийн албанд бий.
Төрийн албан хаагчийн шалгалт өгөх гэж байгаа хүн шалгалтдаа бэлдэхийн сацуу өөрийгөө хөгжүүлэх хэрэгтэй гэсэн бодол юун түрүүнд бодох учиртай. Гэтэл өнөөдөр бүх зүйл эсрэгээрээ.
Эхлээд өөрийнх нь ажиллахыг хүсэж байгаа төрийн албан газарт танил тал байна уу гэдгийг хайна. Эсвэл танилын танил, аав, ээжийн, найз нөхдийн танил гэхчлэн хэн нэгнийг хайх эрэл дуусахгүй. Эцэст нь танилаа олж, төрийн албандаа орно, бас болоогүй нөгөөх танилдаа баярласан талархсанаа илэрхийлнэ. Энэ бол төрийн албаны үнэн нүүр царай.
Хэрэв ажил хайгч аль нэг намынх бол бүр асуудалгүй. Намын ах, эгчээр яриулж, аль эсвэл намын томилгоогоор ажилтай болчихно. Уг нь Төрийн албаны тухай хуульд тусгаснаар төрийн албан хаагчид аль нэг намын харьяалалгүй байх ёстой. Наанаа намын харьяалалгүй юм шиг харагдавч, цаанаа огт өөр эрх ашгийн төлөө ажиллах нь олонтаа.
Төрийн алба ийм байгаа гэдгийг эрх баригчид, хууль тогтоогчид бүгд мэдэж байгаа. Энэ талаар ч шүүмжилдэг. Гэвч төрийн албыг эрүүлжүүлэхийн тулд дорвитой алхам хийдэггүй, хийхийг ч хүсдэггүй бололтой. Төрийн албыг төрлийн алба болгохдоо манай улстөрчид гарамгай. УИХ-ын 2012 оны сонгуулийн дараагаар л гэхэд Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан Н.Алтанхуягийн дүү Наранцэцэгийн охин Уянга нь “Тавантолгой” компанийн 17 тэрбумын тендерт өрсөлдөгчгүй ялсан талаар тухайн үед шуугиж байв. Энэ нь өнөөдөр Уянгын нөхөр Г.Дэнзэн буюу Н.Алтанхуягийн хүргэний асуудал яригдсаар байна. УИХ-ын гишүүн А.Бакей эхнэрээ Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яамны газрын албаны даргаар, дүү А.Манкейгаа Баян-Өлгий аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын даргаар тавьсан гэж хэвлэлээр бичигдэж байлаа. УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяагийн нөхөр Газрын тосны газрын даргын албыг хашиж байгаа. Энэмэтчилэн олон дарга нарын ах, дүү, хамаатан садан, нутгийнх нь найз гээд албан тушаалд очих нь элбэг.
УИХ-ын сонгуулиар АН олон суудал авсны дараа төрийн албан хаагчдын тоо нэмэгдэж, үүнийхээ хэрээр мэргэшсэн төрийн албан хаагчид үндэслэлгүйгээр ажлаасаа халагдсан.
2008-2012 онд Засгийн газрын яамдууд нийт 102 газар, хэлтэстэй байсан бол одоо 183 буюу 81 нэгжээр нэмэгдсэн байна. Мөн 2012-2013 онд төрийн албан хаагчдын хөдөлгөөн хамгийн ихээр хийгдсэн байдаг аж. 2012 онд гэхэд 9.3, 2013 онд 11.3 буюу давхардсан тоогоор 30-32 мянган төрийн албан хаагч хөдөлгөөнд орсон байгаа юм. Статистикийн тоогоор ийм мэдээлэл буйг гишүүд албан ёсоор мэдээлж байсан. Төрийн албанаас сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд 22 мянган хүн өөрийн хүсэлтээр өөр ажилд томилогдсон байдаг. Шинэчлэлийн Засгийн газар 30-40 мянган хүнийг шинээр ажилд авсан байна. Түүнчлэн Шийдлийн Засгийн газар ч мөн халаа сэлгээ, томилгоо хийж байна гэх шүүмжлэл тасраагүй. Үргэлжилсээр байна...
Төрийн алба төрлийн алба болдог, шахааны алба болдог энэ байдалд цэг тавья. Хууль тогтоогчид Төрийн албаны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах асуудлыг ярьдаг. Гэхдээ засаглал тогтворгүй байгаа ийм үед төрийн албаны тогтвортой байдлын талаар ярих нь цаашлаад цэг тавих тухай бодох нь учир дутагдалтай байна. Иймээс л Үндсэн хуульдаа өөрчлөлт оруулж засаглалын тогтолцоогоо сайжруулах шаардлагатай. Засаглалын тогтолцоо сайжирснаар төрийн алба тогтвортой болно. Засгийн газар солигдмогц төрийн албан хаагчид хөдөлгөөнд ордоггүй тогтолцоотой байхыг хүсэж байна. Энэ тогтолцоо бүрдүүлсний дараа Төрийн албаны тухай хуулиа сайжруулж, төрийн албаны хямралд цэг тавина. Үүний дараа л төрийн албаны нэр хүнд хаа байгааг дахин нэг хайж үзье.
Ц.Цацрал
Zaluu.com
