УИХ дахь “Шударга ёс” эвслийн бvлгийн гишvvн Ч.Улаан УИХ-ын Тєсвийн байнгын хороон даргаар томилогдоод 15 хонож байна. Урьдах Тєсвийн байнгын хороон дарга Б.Болор Сангийн сайдаар тушаал дэвшсэн тул орон гарсан орон тоонд “Шударга ёс” эвслийн бvлэг Ч.Улаан гишvvний нэрийг дэвшvvлж, байнгын хорооны гишvvдийн бараг л 100 хувийн саналаар Тєсвийн байнгын хороон даргаар томилогдсон юм. Ч.Улаан даргын хувьд насныхаа ихэнхийг Монгол Улсын тєсєв, санхvvгийн салбарт элээж яваа, туршлагатай эдийн засагч, санхvvгийн томоохон мэргэжилтэн гэдэгтэй маргах хvн гарахгvй болов уу. Ингээд ажлаа аваад хагас сар болж байгаа УИХ-ын Тєсвийн байнгын хороон дарга Ч.Улаантай хийсэн ярилцлагыг хvргэж байна.
-УИХ-аар Монгол Улсын 2015 оны тєсвийн тухай хуульд нэмэлт єєрчлєлт оруулахаар хэлэлцэж байгаа, улсын эдийн засаг, санхvvгийн байдал тун хvндэрсэн vед УИХ-ын Тєсвийн байнгын хороон даргаар та дахин томилогдлоо. Ажлаа юунаас эхлэе гэж бодож байна?
-Бодож суух цаг алга, ажлаа эхэлчихээд л явж байна. Мэдээж улсын тєсвєєс л миний ажил эхэлнэ шvv дээ. Монгол Улсын эдийн засаг харьцангуй тогтвортой, єсєлттэй байх vед бид бодлогын томоохон алдаануудыг гаргасаар ирсэн. Vйлдвэрлэж байгаа бvтээгдэхvvнээсээ, олж байгаа орлогоосоо хамаагvй єндєр хурдацтайгаар зарлагаа нэмэгдvvлээд яваад байсан. Сvvлийн 10 жилийг аваад vзэхэд тєсвийн зарлага 10 дахин єсчихлєє шvv дээ. Энэ нь эргээд тєсвийн орлого унаж, эдийн засгийн хурдац саараад ирэхээр зарлагаа яагаад ч бууруулж чадахгvй байдал руу орж, vvнээс шалтгаалан тєсвийн алдагдал ихэсч, єр зээл хуримтлагдсаар єнєєдрийн бодит хvндрэл vvссэн л дээ. Монгол Улсын эдийн засаг харьцангуй нааштай байхад энэ байдлыг засах гэж оролдож байсан ч амжилтад хvрээгvй. Та бvхэн санаж байгаа бол би Сангийн сайд хийж байх vед Засгийн газраас хэмнэлтийн тухай тогтоол гаргаж, эдийн засгийг эрчимжvvлэх тухай тогтоолыг УИХ-аар батлуулж, янз бvрээр л vзсэн. Гэхдээ зарлагаа бууруулах, тєсвийн алдагдлыг багасгах тал дээр дорвитой єєрчлєлт гаргаж vнэндээ чадаагvй. Тэгвэл эдийн засаг тааламжтай байх vед хийж чадаагvй ажлаа гарцаагvй амьдралын шаардлагаар улсын эдийн засаг, санхvvгийн байдал яг бодит хєрсєн дээрээ буучихаад байгаа єнєєдєр бид юу хийж чадах вэ. Бид эдийн засаг, санхvvгийн єнєєдрийн хямралыг бага ч гэсэн давуу тал болгоод ашиглачих бололцоо байхгvй юу гэдгийг олон талаас нь нягталж, тооцоо судалгаа хийж байна. Ер нь ч ажлаа аваад хамгийн тvрvvнд энэ асуултыг л би єєртєє тавьсан юм. Тэгээд ч энэ чиглэлд л хамгийн дорвитой єєрчлєлтийг хийх шаардлагатай. Засгийн газраас онцгой сайн гэж хэлэхийн аргагvй ч бас ч гэж боломжийн санал, санаачлагуудыг оруулж ирсэн. Мэдээж єнєєдєр хэлэлцэж байгаа тєсєв бол сайн, сайхан тєсєв биш л дээ. Яагаад гэвэл ард иргэдэд наалдах єгєєж, гялтайх зvйл багатай тєсєв шvv дээ. Гэхдээ аминд тулсан, зайлшгvй авах ёстой арга хэмжээнvvдийг тусгахыг оролдсоноороо ємнєх тєсвvvдээс багагvй ялгаатай байгаа. Товчхондоо зардлын реформ хийх чиглэлд орж ирсэн тєсєв л дєє. Одоо бид давын ємнє зардлын реформоо оновчтой зєв хийгээд авбал цаашдаа эдийн засаг сайжрах хєрс суурь болох учиртай юм.
-Сангийн сайд Б.Болортой мэдээж уулзаж, ярилцаж л байгаа байх. Ер нь АН-ын залуухан сайдтай аль хэр гар нийлж ажилламаар юм шиг санагдаж байна?
-Бид хоёр байнга уулзаж ярилцаж байгаа. АН-ынх байна уу ямар намынх байх нь хамаагvй. Сангийн сайдтайгаа гар нийлж ажиллахаас єєр арга байхгvй. Энэ жилийн тєсєв дээр Тєсвийн байнгын хорооноос барьж байгаа нэг бодлого бол Засгийн газрын оруулж ирсэн бодлогын ерєнхий рам, ясыг эвдэхгvй гэж бодож байгаа. Зvгээр зайлшгvй засах ёстой, дахиж авч vзэх ёстой асуудлуудыг нь бид зааж єгнє. Жишээ нь тєсвийн орлого талд хэтэрхий єєдрєг тєсєєлєл багагvй явж байна. Vндэслэл муутай, эрсдэлтэй орлогуудыг тооцсон зvйл нэлээн байгаа учир тєсвийн орлогоо дахин сайн хяна гэдэг vvрэг єгч байгаа. Тухайлбал тєсвийн хvрээний мэдэгдэлд баталж єгсєн хэмжээнээс тєсвийн орлогыг нэмэгдvvлэхгvй байх шаардлагатай байхад нэмээд орчихсон л байгаа. Эдийн засаг улам хvндэрч байна, єсєлт нь огцом буурч байна гэсэн мєртлєє орлогоо нэмээд тавьчихаар эргээд л эрсдэл дагуулна шvv дээ. Энэ мэтчилэн тодорхой асуудлуудыг нь бид зааж єгнє. Тєсвийн орлогыг дагуулаад тєсвийн зарлагын єсєлтийг хязгаарлах ёстой. Энэ ч vvднээс Засгийн газрын оруулж ирснээс ч илvv авч vзэх ёстой болж байна. Бидэнд тодорхой нєєц бололцоо байгаа. Ингэхээс ч єєр арга байхгvй. Тєсвийн алдагдлыг байж болох хэмжээгээр бууруулах хэрэгтэй. Болж єгвєл тэглэх боломж байна уу vгvй юу гэдгийг яг одоо судалж, бодлогын ажлын хэсэг дээр ажиллаж байна. Ер нь Засгийн газрын бодлогын ноён нурууг хадгалаад зайлшгvй анхаарах, шийдэх асуудлуудыг нь зааж чиглvvлж єгєєд энэ тєсвийг батлана гэсэн л байр суурьтай байгаа. Тиймээс ч Б.Болор сайдтай санал зєрєлдєж, зєрчилдєєд байгаа асуудал байхгvй.
-Засгийн газраас оруулж ирсэн тєсвийн тєсєлд тєрийн албан хаагчдын цалинг 30 хувиар хасахаар оруулж ирсэн нь бvгд нийлээд 1.8 тэрбум тєгрєг л болох юм билээ. Гэтэл Архангай аймгийн Хайрхан суманд 1.6 тэрбумаар барилга барина гэж байна. Иймэрхvv vр ашиггvй, vрэлгэн тєсєлд Тєсвийн байнгын хороо ямар дvгнэлт хийж байгаа бол?
-Тэр бvгдийг ихээхэн нарийвчлан авч vзнэ. Ер нь бvх байнгын хороод дээр ажлын хэсэг гарсан байгаа. Мєн нам, эвслийн бvлгvvд дээр ажлын хэсгvvд гарсан. Хуульд заасны дагуу тэд нар тєсєвтэй холбоотой санал, дvгнэлтээ гаргана. Тvvнийг нь Тєсвийн байнгын хороон дээр нэгтгэн боловсруулна. Тэр vед зайлшгvй анхаарах ёстой асуудал бол мэдээж хєрєнгє оруулалтын асуудал байх юм. Шинээр эхэлж байгаа обьектууд дотор амин чухал шаардлагатай биш, хойшлуулж болох обьектууд нэлээдгvй байна лээ. Vvнийг бууруулах ёстой. Бид ч энэ талаар сайн шахаж, шаардана. Нєгєє талаар бvх тvвшинд, бvх чиглэлд хэмнэлтийн горимд маш шударга, зоригтой шилжих ёстой. Хєрєнгє оруулалт, урсгал зардал, зээл тусламж, нийгмийн хамгааллын арга хэмжээ тэр ч байтугай цалин, тэтгэвэр ч гэсэн хэмнэлтэд орох ёстой, шаардлагатай болчихоод байна.
-Бvх тvвшинд хасъя, таная гэж байна. Тэгвэл таны удирдаж байгаа Тєсвийн байнгын хороонд хэдэн хvн ажиллаж байгаа вэ. Хасалт, таналт хийх боломж харагдана уу?
-Миний хувьд урьд нь Тєсвийн байнгын хороон даргаар ажиллаж л байсан. Тэр vетэй харьцуулвал орон тоо нь бараг 2.5 дахин нэмэгдсэн байна. Тєсвийн байнгын хорооны ажлын алба гэж байна. Хажууд нь УИХ-ын Тамгын газрын Хууль зvйн хэлтэс дотор Тєсвийн шинжилгээний алба гэж байна. Энэ хоёр албыг аваад vзэхэд л ажиллах потенциал, нєхцєл нь хангалттай бvрдсэн ч аль хэр шахаж, найдвартай ажиллаж байна вэ гэдэг нь єєр асуудал л даа. Нєгєє талаар зардлаа бууруулъя, орон тоог цєєрvvлье гэж ярьж байгаа бол хамгийн жижиг нэгж дээр ч ярих л ёстой болно. Тийм болохоор Тєсвийн байнгын хороон дээр ч хасалт, таналтын асуудал яригдах, хийгдэх л ёстой гэж бодож байгаа.
-Монгол Улсын эдийн засаг 17 хувиар єсч, бvх зvйл “нисч” байх vед тєсвєє дээд хэмжээгээр “хєєсрvvлэн” баталж, ёстой л нэг цацах шиг болж байсан. Олон жил Сангийн сайд хийсэн хvний хувьд тэр vеийн алдаа, завхрал дээрээ одоо ямар дvгнэлт хийж, сургамж авч байна даа?
-Ажил хийж байхад алддаггvй хvн гэж байдаггvй. Бид бvгдээрээ нийлээд л тэр алдааг хийж байсан. Эдийн засгийнхаа єсєлтєєс, тєсвийнхєє орлогоос давуулаад зарлагаа дандаа л нэмсээр яваад ирсэн нь бидний хамгийн гол алдаа. За яах вэ, энэ асуудалд Сангийн сайд, Тєсвийн байнгын хороон дарга гээд хувь хvний буруутай vйл ажиллагаа мэдээж байгаа. Гэхдээ яах аргагvй хvчин мєхєстдєг юм шvv дээ. Яагаад гэвэл зарлага дэндvv их тавигддаг. Засгийн газраас оруулж ирсэн зарлагын санал УИХ дээр дандаа нэмэгддэг байхгvй юу. Зарлагаа нэмчихээр орлого нь хvрэхгvй болохоор орлогоо хийсвэрээр, хєєсрvvлээд тавьчихдаг. Энэнээс болоод жил бvр тєсвийн тодотгол хийдэг, тєсвийн орлого нь мэдээж тасалддаг. Энэ нь эргээд тєсвийн тэнцвэргvй байдлыг бий болгосон нь олон жил vргэлжилсэн гажиг, нэг ёсны ужиг завхрал юм. Бид давын ємнє энэ завхралыг засч авах ёстой. Гэхдээ энд нэг зvйлийг зориуд тэмдэглэн хэлэхэд Монгол Улсын эдийн засгийн 17 хувийн єсєлт гэдэг нь єєрєє бодит биш, хєєсєрсєн єсєлт байсан л даа. Шал худлаа хєєсєрсєн єсєлтєєс давуулаад зардлаа нэмчихээр зардал чинь єєрєє бодитой байдаг болохоор єнєєдрийн хvндрэлийн бас нэг суурь хvчин зvйл болчихсон юм. Цалин, тэтгэвэр, хєрєнгє оруулалт, санхvvжvvлэлт гээд бодитой зардал нь гарч яваад байдаг, орлого нь хаанаа ч хvрэхгvй хоосон шахуу яваад байхаар єр зээл єсч, эдийн засаг улам л хvндэрнэ шvv дээ. Тэгэхээр одоо л орлого, зарлагаа бланслуулж, зєв эрvvл хєрсєн дээр шилжих боломжтой болж байгаа нь энэ удаагийн хямралын жаахан ч гэсэн эерэг тал нь байж болох юм. Энд нэг зvйл тэмдэглэхэд бид 2012 оноос зардлагын єсєлтийг эрс хязгаарлаж чадсан юм шvv. Єнгєрсєн хоёр жилийн тєсєвт орлого, зарлагын єсєлтийг vндсэнд нь тэнцvvлж чадсан. Гэхдээ 20-иод жил хуримтлагдчихсан асуудал болохоор зєвхєн орлого, зарлагыг тэнцvvлээд орхих биш ер нь зарлагаа байж болох дээд хэмжээнд нь танаж, бодит орлого дотроо багтаах ёстой юм.
-Ирэх 2016 онд Монгол Улсын эдийн засаг санхvvгийн байдал улам л дордох шинжтэй. Яагаад гэвэл бондын єрд 3.4 их наяд тєгрєг тєлнє. Тэгж байтал АСЕАМ-ын уулзалт гээд баахан зардал гарна. Хотын захирагч Э.Бат-Vvл саяхан “Монгол Улс 2016 оны хавар Грекийн араас орно” гэсэн байна лээ. Энэ талаар та ямар бодолтой явна?
-Ер нь маш хvнд байгаа нь vнэн. Энэ хvндрэлийг Монголчууд бид єєрсдєє л vvрч гарна. Хэн нэгэн буянтан ирээд энэ хvндрэл, бэрхшээлийг шийдээд єгєхгvй. Гаднаас баахан мєнгє орж ирээд ч энэ хvндрэлийг шийдэж чадахгvй. Бид олсон орлогодоо тааруулж л зарлага гаргах хэрэгтэй. Байгаа орлого маань хvрэхгvй тохиолдолд яах ёстой вэ гэвэл хvсэл мєрєєдєл, хэрэгцээгээ хумих, хязгаарлах хэрэгтэй. Зайлшгvй амин чухал биш бvх зардлыг хасах, танах, тэвчих л ёстой. Бидэнд орлого, зардлагаа тэнцvvлэхийн тулд лав л ойрын гурваас дєрвєн жилдээ санхvvгийн маш чанга гар, нэлээн их зориг, тэвчээр хэрэгтэй болно. Мэдээж шууд хvний амьдралын хэрэгцээг хасах хэцvv л дээ. Харин хvний амь, амьдралаас нэлээн хол зардлууд их бий. Жишээлбэл хєрєнгє оруулалтын зардал байна. Єнєєдєр амьдрал залгуулах мєнгє тасарчих гээд байгаа vед хєрєнгє оруулалт, урсгал зардлуудыг тэвчих, танах л хэрэгтэй. Энэ олон хурал зєвлєгєєн, гадаад томилолт, хавтгайрсан нийгмийн халамжыг байж болох хэмжээнд хасч, танахаас єєр арга байхгvй. Шулуухан хэлэхэд 2016 онд нэг ч зардлыг нэмэгдvvлэх ямар ч бололцоо байхгvй, харин дээд зэргээр хасах л шаардлагатай. Ингэж чадвал харин ирэх жилvvдэд бид жаахан ч гэсэн эрvvлжиж, хєнгєрєєд явчихна.
-Та Н.Алтанхуягийн толгойлсон Шинэчлэлийн Засгийн газарт Сангийн сайд байсан хvн. Таныг Сангийн сайд байхад “Чингис”, “Самурай” бондыг дэлхийн зах зээл дээрээс босгон авч ирж vндсэндээ Монголчуудыг 2.1 тэрбум ам. долларын єрєнд оруулсан. Одоо эргээд харахад Шинэчлэлийн Засгийн газрын гол алдаа нь юу байж вэ?
-Н.Алтанхуяг Ерєнхий сайдад алдаа ч бий, оносон зvйл ч их бий. Аль нь их байж вэ гэдгээр нь хожим дvгнэх байх. Явуулсан бодлогын хувьд зєв бодлого барьж байсан гэж хэлнэ. Хэрэгжvvлэх явцад багагvй гажуудал гарсан нь vнэн. Энэнээс болоод ч анх бодож тєлєвлєсєн vр дvндээ хvрч чадаагvй нь эргээд эдийн засгийн ужиг хvндрэл vvсэх нєхцєл, шалтгаан болсон. Хамгийн гол нь Н.Алтанхуяг Ерєнхий сайд хэдийгээр тєсєв хvнд байсан ч эдийн засагтаа хєрєнгє оруулъя гэсэн бодлого явуулсан юм. Энэ ч утгаар “Чингис”, “Самурай” бондыг босгож, “Хєгжлийн банк”-ыг ажиллуулсан. Бондын мєнгєнєєс тєсвийн урсгал зардалд нэг ч тєгрєг зараагvй, зєвхєн хєрєнгє оруулалтад л зарцуулсан юм шvv. Муу хэлээд байгаа бондын мєнгєєр зам ч барьсан, эрчим хvчинд ч оруулсан, шинэ vйлдвэрvvдэд ч хєрєнгє оруулсан. Уг нь энэ бодлого цаашдаа vргэлжлээд явсан бол 2017 он гэхэд тvрvvчийн vйлдвэрvvд єгєєжээ єгч эхлэх байсан юм. Гэтэл бонд босгож ирээд ажил дєнгєж эхлэнгvvт улстєржєєд дєнгєж эхэлж байсан ажлуудыг нураагаад, буулгаад хаячихсан. Шал дэмий баахан пижигнэсний vр дvнд єнєєдєр “Чингис” бондынхоо талыг нь ч ашиглаж чадаагvй, зvгээр л vхмэл мєнгє дараад байж байна шvv дээ. Мєнгийг зvгээр дарж суух биш эргэлдvvлж байж ашиг олдог биз дээ. Итгэлт баян “Мєнгийг байн байн сэгсэрч бай” гэдэг биз дээ. Бид олж ирсэн мєнгєє бvгдийг нь ашигтай зарцуулж, сэгсэрч, эргэлдvvлж чадаагvйгээс зээлийн хvvд нь нам цохиулаад сууцгааж байна.
-Тантай хамт “Чингис”, “Самурай” бондыг босгож ирсэн Эдийн засгийн хєгжлийн сайд асан Н.Батбаяр бондын мєнгєнєєс олон тэрбумыг зувчуулсан асуудалд нэр нь орооцолдоод байгаа. Эхнээс нь хамт явсан хvний хувьд энэ талаар сонсож, мэдсэн л байлгvй. Энэ талаар юу хэлэх вэ?
-Хоёр бондыг босгож ирэхэд Н.Батбаяр бид хоёр яах аргагvй хамт явсан, их ч ажилласан. Харьцангуй хямд, их сайн нєхцєлтай бонд босгож ирсэн нь ч маргашгvй vнэн. Одоо бол яаж ч мєрєєдєєд “Чингис”, “Самурай “ бонд шиг сайн нєхцєлтэй бонд хаанаас ч олж, босгож чадахгvй. Уг нь бид олоод ирсэн юмаа чулуу болгох ёстой байсан ч чулуу болгож чадсангvй. Яг бондын зарцуулалтыг, тєслийн сонголт, тvvний хуваарилалт, хэрэгжилтийн явцыг хариуцаж байсан газар бол Н.Батбаяр сайдын удирдаж байсан Эдийн засгийн хєгжлийн яам л даа. Эдийн засгийн яамны ажилд Сангийн яам огт оролцдоггvй, оролцох ч боломжгvй юм. Сангийн яам бол бондын vйлчлэх зардлыг л хариуцаж байсан. Тухайлбал хvvг нь жил жилд нь тєлєєд vйлчилгээ хийгээд л явж байсан. Тиймээс бондын ашиглалтын явцад ямар гажуудал, завхрал гарсныг ажлын хэсэг гарч шалгах, хєрєнгє мєнгє зувчуулсан зvйл байгаа эсэхийг нарийвчлан тогтоох нь зєв л дєє. Бондын мєнгєнєєс зvвчуулсан, идэж уусан зvйл байвал хэнбугай дээр ч хариуцлага тооцох, хуулийн нэрийн ємнєєс ярих л ёстой.
-Та “Шударга ёс” эвслийнхээ ажилд аль хэр оролцож байгаа вэ. О.Баасанхvv гишvvнээс эхлээд Н.Батцэрэг даргыг солихоос нааш бvлгийнхээ хуралд суухгvй гэсэн. Энэ асуудалд та ямар байр суурьтай байна?
-Би бvлгийнхээ ажилд байнга оролцдог, оролцох ч ёстой. Удирдлагатай санал нийлэхгvй байна гээд ажилд нь оролцохгvй байж болохгvй. Харин Н.Батцэрэг даргын хувьд дэндvv олон давхар дээлтэй болчихсон нь vнэн. Энэ хvн гурав, дєрвєн давхар дээлтэй яаж ажлаа зєв, сайн хийж чадах вэ дээ. Тийм учраас Н.Батцэрэг дарга нэн даруй бvлгийн даргын ажлаа єгєх ёстой. Vнэхээр удирдлага нь ажлаа дийлэхгvй байгаагаас “Шударга ёс “эвслийн бvлгийн ажил жаахан хойрго, удаашралтай явж байгаа зvйл бий. Бvлгийн гишvvдээс Дубайн гэрээтэй холбогдуулан Ч.Сайханбилэг сайдад хоёр удаа шаардлага хvргvvлчихсэн байгаа. Адаглаад л “Шударга ёс” эвслийн улстєрийн vйл ажиллагааг Ерєнхий сайдад нь шаардлага хvргvvлчихсэн байгаа танхимын нэг сайд удирдаад байх нь ялихгvй ч гэсэн зєрчилдєєн vvсэх шалтгаан болохыг ч vгvйсгэхгvй.
-Танай бvлгийн Г.Уянга гишvvн Ерєнхий сайдыг огцруулахаар гарын vсэг цуглуулж байгаа. Та гарын vсгээ зурсан уу?
-Би зурна гэдгээ зарлачихсан. Бид бvтэн зургаан сар Засгийн газарт бололцоо єгч, Дубайн гэрээнийхээ алдааг зас гээд хvлээж байна. Бид хоёр удаа єгсєн шаардлагынхаа хариуг ирэх даваа гарагийн бvлгийн хурал дээр Ерєнхий сайдаас нэгбvрчлэн сонсоно гэж бодож байгаа. Тэр vед Дубайн гэрээнд Монголд ашигтай ямар нэгэн ахиц дэвшил гараагvй байх юм бол Ч.Сайханбилэгийг огцруулах бичигт тэр єдєр нь гарын vсгээ зурна. Дубайн гэрээнд 57 асуудал тусгагдсанаас 30 асуудлыг нь “Шударга ёс”эвсэл vг дуугvй зєвшєєрч байгаа. Харин 22 заалтад эргэж нарийвчлан авч vзэх шаардлагатай юм байна. Энэ дээрээ ажиллаач. Тэгвэл vлдсэн таван заалт Монгол Улсын хуулийг ноцтой зєрчсєн байгаа. Маш ноцтой эдийн засгийн хохирол учруулахаар байна. Товчхондоо гурван тэрбум ам. долларын эдийн засгийн шууд хохирол учруулахаар таван заалт Дубайн гэрээнд орчихсон байгаа. Vvнийгээ нэн даруй хvчингvй болго, цаана нь Монгол Улсын язгуур эрх ашгийн тєлєє зайлшгvй ярих ёстой таван асуудал огт хєндєгдєлгvй vлдсэн байгаа. Vvнийг нэн даруй ярилцаж шийдээч ээ гэж хугацаатай vvрэг єгсєн. Гэтэл Ерєнхий сайд бидний шаардлагад одоо болтол хариу єгєєгvй. Тийм учраас ирэх даваа гарагийн “Шударга ёс” эвслийн хуралд Ерєнхий сайд тайлангаа тавих ёстой гэсэн байр суурийг бvлгийн удирдлагуудад тавьчихаад сууж байна. Хэрвээ Дубайн гэрээг єєрчлєхєєр олигтой ажил хийгээгvй байх юм бол Ч.Сайханбилэгийг огцруулах асуудлыг хvчлэн тавихаас єєр арга байхгvй.
Эх сурвалж:
