Зуун жилийн өмнө ийм хүмүүс байсан гэвэл домог гэмээр юм. Гэтэл ердөө 70-аад оны сүүлч, 80-аад оны эхэнд болсон явдал. Тэгээд ч амьд гэрчүүд нь одоо байгаа болохоор бодит байлгүй яах вэ. Буянт гэдэг нь Баян-Өлгий аймгийн Буянт сум л даа. Тэр үед баруун аймгуудаас зүүн аймгуудад ажилчин элсүүлдэг байв. Бүр төрийн бодлогоор шүү. Тийм нэгэн аянаар Буянтаас 20-иод өрх Хэнтий аймгийн Өндөрхааны САА-д очжээ. Тэдний дотор үр хүүхдээ дагасан хоёр буурай байж. 
Нэгийг нь Бор өвгөн, нөгөөг нь Жамьян гэлэн гэх авай. 

Хоёулаа 1900 оны эхээр Засагт хан аймгийн Саруул гүний хүрээ, хожмоо Согсойн хүрээ болсон, одоогийн Баян-Өлгий аймгийн Буянт суманд төрсөн үе тэнгийн хоёр юм. Харваас хар багаасаа л эрдэм номын хүн болох шинжтэй тул хоёр эцэг нь хэлэлцээд эхлээд уйгаржин бичиг заалган эзэмшүүлээд дараа нь Сагсайн хүрээнд шавилуулж орхижээ. Хоёулаа бусдаас тасархай, номонд гаргуун байжээ. Ингээд Сагсайн хүрээ, урианхай түмэн хоёр сайн ламтай болжээ. Хүрээнийхэн ахмад номтой лам нараас байнга суралцан, буддын гүн ухаанд нэвтэрч, улмаар анагаах ухаанд суралцан оточ, маарамба болцгоожээ. 

“Үлээдэг” Жамьян
Буянтын хоёр “бурхан”-ы нэг “үлээдэг” хэмээн алдаршсан Жамъян бөлгөө. Жамъян үеийн анд “Бор өвгөн” Дэндэвтэй хамт их баривчилгаанаас бултан Лхаст очиж “элдэв”-т суралцсан хүн юм. Жамьян Сагсайн хүрээнд шавилан бурхны номонд суралцжээ. Гэхдээ их “хачин” хүн байсныг нутгийнхан одоо ч ярьдаг. Лам мөртлөө ан хийчихдэг, мал төхөөрдөг нэг ёсондоо бараг буруу номтон гэхээр хүн юм. 

Яагаад ингэдгийг нь асуухаар “Нэгд, бидэнд хүнс болон заяасан болохоор нүгэл болохгүй. Хоёрт, би хар багаасаа мал гаргаж, тарвага, туулай, үнэг, зурам агнаж өссөн. Хүний амьдралын хэрэгцээ гэдэг өөр юм. Харин ямар ч зорилгогүйгээр амьтны байтугай, хорхой шавьжийн амийг хөнөөж огт болохгүй. Тэгвэл жинхэнэ нүгэл болно” гэдэг байжээ. Нутгийн нэгэн хөгшинд “үлээдэг” Жамьянгийн хэлсэн үг сонин байдаг. “Дэндэв бид хоёр Лхаст очоод олон газраар орсон. Тэгж явахдаа тэнд шавилдаг хоёр халх ламтай танилцсан юм. Тэр хоёр бидний замыг зааж өгсөн дөө. Та хоёр хүрээнд шавилчихсан улс одоо түүнийгээ давтаад юу хийхэв. 

Тэрний оронд өөр юманд суралцаад авахад гэмгүй. Бид хоёртой хамт суралц. Нэг чинь галын, нөгөө чинь үлээх эрдэмд шамд. Эднийг дагаад нууц тарнийн ухаанд суралцдаг юм. Зүйрлэвэл илбэ, ид шид л гэсэн үг. Эдгэшгүй гэх олон арван эмгэгийг эмчилж болдог юм гэсэн. Ингээд бид хоёр тэр хоёрыг нэг нэгээрээ дагасан даа” гэжээ. Ийнхүү нууцад нэвтэрчээ. 
Нутагтаа ирээд удаагүй байтал сумын эмчийн эхнэрийнх нь өрөөсөн нүдэнд цагаа унажээ. Аймгийн эмнэлэгт очсон боловч эдгэсэнгүй. Эмч ч гэсэн хүн л юм болохоор эхнэртээ санаа зовон олон арга сүвэгчлээд арай ойроор нь Дэндэвт ханджээ. Яагаав, “Бор өвгөн” Дэндэв шүү дээ. Дэндэв үзээд “Наадахыг чинь гаргахгүй ганц хүн бол “үлээдэг” Жамьян. Тэнд оч” гэжээ. Сумын эмч Жамьянгийнд очоод болсон явдлыг бүгдийг нь ярьжээ. “Аа, Дэндэв тэгж байна уу? Тэгвэл явъя даа” гэжээ. 

Сумын эмчийн эхнэрийг үзвэл баруун нүдийг нь цагаа бараг тэр чигт нь бүрхсэн байжээ. Сумын эмчид хандан “Маргааш өглөө эмчилнэ. Нэг аяга шинэ саасан халуун сүү, хоёр чимх арвай хэрэгтэй” гэжээ. Сумын эмч бүхнийг шийдэлгүй яахав. Ингээд товлосон цаг болж, эмчилгээ эхэлсэн байна. Нүдийг боох хар даавуу ч бэлдүүлжээ. Эхнэрийг нь өөдөөсөө харуулж суулгачихаад аяга халуун сүүнд хоёр чимх арвай хийгээд тарни уншжээ. Тэгээд эхнэрийнх нь нүдийг хэлээрээ долоогоод нөгөө аягатай сүү рүү нулимаад байж. Тэгж, тэгж нүд рүү нь гурвантаа үлээгээд хар даавуугаар боон “Гурав хоноод өглөө нар мандахаар боолтоо аваарай. Нүдний чинь цагааг авчихлаа” гээд аяга руу заажээ. Эхнэр, нөхөр хоёр хараад жинхэнэ алмайрчээ. Нөгөө нүдэнд нь байсан цагаа яг дүрээрээ сүүний голд байсан арвай дээр буусан байж. Ингээд Жамъян ч явжээ. Гурав дахь өдрийн өглөө боолтоо авбал хоёр хар нүдтэй болчихсон байж. 

Үүнээс хойш “үлээдэг” Жамьян хэмээн алдарших нь тэр. Мөн л баруун гурван аймагт алдаршжээ. Харин амьдралын явц дунд Жамьян архинд нэлээд оржээ. Голдуу л халамцуу байдаг болж. Нэг өдөр Дэндэв иржээ. “За, Жамьян минь. Чи архинд толгойгоо мэдүүлэх нь. Уг нь улс түмэндээ хэрэгтэй л хүний нэг сэн. Би чамайг эмчлэхээр зорьж ирлээ” гэж. Ингээд өөрийн аргаар эмчилжээ. Яг тэр мөчөөс эхлээд Жамьян үхэн үхтлээ архи уугаагүй гэнэ билээ. Үүнийг дагаад цөөнгүй хүн Дэндэвээр эмчлүүлж архинаас гарсан гэдэг юм. Ингээд дээр өгүүлсэнчлэн баруун аймгаас Хэнтийд ажилчин элсүүлэхэд Дэндэвээ дагаад нүүчихэж. Бас л Өндөрхааны САА-д очжээ. Тэнд мөрөөр аж төрж байсан байна. 
Нэг өвөл Жамъян яагаад ч юм хөдөө багт байдаг хамаатныдаа очиж хэд хоножээ. Нэг өдөр морь тэрэг хөлөглөсөн халх хүн иржээ. Мэнд ус мэдэн цайлсны дараа өвгөнд хандан “Миний дүү хүнд өвчинд ээрүүлээд одоо бараг үхэхдээ тулаад байна. Аймгийн эмнэлэг эмчилгээгүй гэсэн. Эмч нар болохоор цусан хатгаа хүндэрчээ гэсэн онош тавьсан. Бид бүр илүү гэр бариад гаргачихлаа. Гомдлын мөр юм, та нэг үзээд өгөөч” гэжээ. Жамьян эхлээд татгалзсан байна. “Намайг үздэг, барьдаг гэж хэн хэлэв? Тэгээд ч хориотой ш дээ. Насны мухарт элдэв юманд орооцолдмооргүй байна” хэмээжээ. “Таны тухай хамаатнаас чинь сонслоо. Бид айл саахалт улс. Манайх холгүй ээ. Тэр толгойн цаахна байдаг юм. Та нэг тус болооч” гээд гуйгаад суучихаж.” “Гадаа хүйтэн, харанхуй ч болох нь. Би айлд хонодоггүй” гэжээ. Таныг авчирна аа гээд морин тэргэнд суулган, дах дэгтийгээр ороогоод аваад явжээ. Жамьян очвол гучаад насны залуу үхлүүт хэвтэж байж. Ахад нь ганц үг хэлж, ам тангаргыг нь авчээ. 

“За, би гурав үлээнэ. Нэг бол өнөө шөнө нас барна. Хэрэв өглөөний нартай “уулзвал” амьдарна. Урт ч насална. Харин үхчихвэл цагдаа, шорон болохгүй юм байгаа биз дээ?” гэжээ. Нөгөөх нь “Үгүй ээ. Тийм юм байхгүй. Тэртэй тэргүй үхэж байгаа хүнд ялгаа юу байхав” гэжээ. Жамьян тарнидаад, цээж рүү нь гурав үлээгээд хучин “За, болов” гэсэн байна. Гэрийн эзэн Жамьяныг хүргэж өгчээ. Маргааш нь бага үдэд нөгөө хүн бөөн идээ, будаа болсон амьтан хөтөлгөө морьтой иржээ. Бөөн баяр “Хүү мэнд хонохоор барахгүй хэд хоног юу ч идэж, уугаагүй хүн цай уун, аяга шөл ооччихлоо” гэжээ. “За, тэгвэл одоо алзахгүй. Таван хоногт багтаад хөл дээрээ босно” гэжээ. Баярласан гэрийн эзэн хөтөлж ирсэн номхон бор морио бэлэглэжээ. Ингээд “үлээдэг” Жамьян үхэн үхтлээ олонд туслаж, ихэд алдаршжээ. Хэнтийчүүдийг бишрүүлсэн Буянтын хоёр “бурхан”-ы түүх ийм бөлгөө. Мань хоёр 1983, 1984 онд насан өөд болжээ.