Манай улс нийтдээ гурван сая толгой адуутай. Эрдэмтдийн хийсэн судалгаагаар нийт адуун сүргийн 10-15 хувьд нь адууны нийлүүлгийн өвчин байгаа нь тогтоогдсон байна. Ийм төрлийн өвчин төвийн бүсийн аймаг болон Улаанбаатар хотол илүү их гарч байгаа юм.
300 адуутай фермийн эзэн гүүнийх нь 60 нь хээл хаяхаар сая л Хөдөө аж ахуйн их сургуулийн багш, эрдэмтдэд хандаж, оношлуулжээ. Гэтэл үзлэгээр эдний мал адууны нийлүүлгийн халдвар авсан болох нь тогтоогдож, азаргыг нь шууд устгах хэрэгтэй, харин гүүг нь өндөр тунгаар тусгай эмчилгээ хийж эмчлэх боломжтой гэсэн хариу сонсчээ. Энэ бол захын л жишээ.
Энэ өвчинг манайдаа харьцангуй шинэ гэж хэлж болно. Өмнө нь бараг л ийм тохиолдол бүртгэгдэж байгаагүй. Гэтэл хурдан морьдын наймаа хил хязгааргүй өргөжсөнөөр манайд Орос, Арабаас адууны нийлүүлгийн өвчин буюу тун энгийн үгээр товч тодорхойлвол адууны ДОХ-ын тархалт улам л хүрээгээ тэлсээр байна. Богино хугацаанд тархалт өндөр байгаа тул ХААИС-ийн багш, эрдэмтэд энэ өвчинг богино хугацаанд оношлох оношлуурыг нь Японы эрдэмтэдтэй хамтран бүтээжээ.
Халдвар тархах гол зам нь үржүүлгийн явцад мөн, халдвартай гүүнээс унаганд эсвэл зохиомол хээлтүүлэг хийх явцад халдвар тархдаг. Тэдний адуу хурдан, удам угшил сайтай, гүүгээ хээлтүүлнэ гэх байдлаар халдвар тархах хүрээ улам хяналтнаас гараад байна. Мөн адуугаа ийм өвчний халдвар авсанг нь мэдсээр байж, өөрөө хохирохгүйн тулд өндөр үнээр авсан адуугаа түр зуур өвчний шинж тэмдгийг нь бүдгэрүүлж, эмчлээд зардаг байна. Зарим аймагт бүр адууных нь 50-60 хувь халдвар аваад байна.
Энэ өвчин нь адууны дархлаатай шууд холбоотой. Хэрвээ зуд турхан болоод, эсвэл тухайн адууг уралдуулах гээд хэт ачаалал өгвөл өвчин улам хүндэрдэг. Олон улсад ийм халдвар авсан малыг шууд устгадаг бол манайд Францын Мераль, мөн дэмин гэсэн тусгай тариагаар эмчилж байна. Одоо гол нь малын эмч нараа улам чадавхижуулж, зөв оношлох чадвартай болгох, нөгөө талдаа зөвхөн өөрийнхөө бизнесээ бодоод асуудлаа хашаан дотроо зохицуулна гэдэг явцуу үзлээсээ салахгүй бол учрах хохирол нь бидний мэдэхгүй тоогоор хэмжигдэх нь ээ.
Нийтлэсэн: MNB Монголын мэдээ
