Уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг тэмцэх технологи бага ашиглагдах, хамгийн боломжийн, тогтвортой хэрнээ үр өгөөж өндөртэй арга хэлбэр юу вэ?
Энэ асуултын хариулт бол мод тарих юм. Хэдэн мянган, сая ширхэг биш их наядаар тоологдох хэмжээний мод тарих хэрэгтэй.
НАСА-гаас дэлхий дээрх модыг ойролцоогоор 400 тэрбум гэж тооцоолсон байдаг.
Харин Зурич хотын Шинжлэх ухаан,технологи,инженер,математикийн Eth их сургуулийн уур амьсгалын экологич Том Кровтер нийт гурван их наяд мод бий гэсэн тооцооллыг дөрвөн жилийн өмнө гаргасан байдаг. Том болон түүний багийнхан дэлхийд дахиад хэдэн ширхэг модны багтаамж байгаа талаар судалгаа хийжээ. Судалгааны үр дүнгээр дэлхийд дахиад 1.2 их наяд ширхэг модны багтаамж бий гэж гарсан байна.
Уур амьсгалын өөрчлөлтийн голлох шалгаан болох нүүрсхүчлийн хийн хуримтлалыг зогсоох, нүүрсхүчлийн хийг өөртөө шингээн авдаг учир мод тарих нь бидэнд маш их ашиг тустай.
Тэрээр “1.2 их наяд ширхэг мод тарих нь уур амьсгалын эсрэг тэмцэх хамгийн шилдэг арга болох болно” гэж үзэж байна.
Одоо байгаа ой модыг ногооноор, ирээдүйд тарих боломжтой ой модыг шараар тэмдэглэжээ.
Түүний багийн 1.2 их наяд ширхэг мод тарих тухай бүтээл Шинжлэх ухааны дэвшлийн төлөөх Америкийн холбооноос эрхлэн гаргадаг Science сэтгүүлд хэвлэгдэхээр хүлээгдэж байгаа юм.
Нүүрс хүчлийн хийн ялгарлыг хэр их хэмжээгээр бууруулж байгаа үзүүлэлтээр уур амьсгалын эсрэг арга хэмжээг зэрэглэдэг Drawdown төслөөс уг судалгаанд дүн,шинжилгээ хийв. Шинжилгээгээр 1.2 их наяд ширхэг мод тарих нь агаар мандал дахь нүүрс хүчлийн хийн төвшинг 90 тэрбум тонноор бууруулна гэж дүгнэжээ.
Дэлхийн хэмжээнд жил бүр 37 тэрбум тонн нүүрс хүчлийн хий ялгардаг.
“Trillion trees” кампанит ажлыг явуулдаг Plant for the Planet байгууллагыг 9 настайдаа үүсгэн байгуулсан Феликс Финкбейнер 1.2 их наяд мод тарихыг боломжтой гэж үзэж байна.
Феликсийн хувьд одоо Томын багшилдаг сургуульд докторт суралцаж байгаа бөгөөд Том кампанит ажлын зөвлөхийн үүргийг гүйцэтгэдэг. Мод тарих нь мэдээж сайн хэрэг боловч, мод тарих зайлшгүй шаардлагатай, хэрэгцээт байршлыг олж тогтоох ёстой.Кампанит ажлын хүрээнд улс орнуудын Засгийн газрын тусламжтайгаар аль хэдийн 15 тэрбум ширхэг модыг дэлхий дахинаа тариад байна. Жишээлбэл, Энэтхэгийн Засгийн газрын дэмжлэгтэй тус улсад нийт хоёр тэрбум ширхэг мод тарьжээ.
Зөвлөхийн хувьд хөдөө аж ахуй эсвэл хотжилт хөгжсөн газраас илүү орхигдсон, ямар ч газар тариалан эрхлэх боломжгүй, доройтсон талбайг дараачийн мод тарих газраас сонгоход нь тусалдаг байна. Дэлхий дахинаа явагдаж буй уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулахын тулд зөв талбайг нөхөн сэргээх нь чухал юм. Жишээлбэл, цасан бүрхэвчид их хэмжээний гэрэл, дулаан ойх үзэгдэл ихтэй учраас хойд Европд мод тарих хэрэгтэй юм.
Перугийн зүүн-өмнөд хэсэгт байрлалтай Амазоны талбайд уул уурхайн хууль бус олборлолт, химийн бодисын дүнд доройтсон газар
Мод тарих нь хэдий хялбар санагдах боломж бодит байдал дээр тухайн газрыг хэн эзэмшиж буй, тэнд мод тарих, арчлах эрхийг баталгаажуулах гэх мэх асуудлуудтай нүүр тулгардаг гэж Том хэлж байлаа. Хэдий тийм ч улс орнууд өргөн цар хүрээнд хүчин чармайлж гаргаж эхэлжээ.
Австалийн Засгийн газраас 2030 он хүртэл 1 тэрбум ширхэг мод тарих “Их Ногоон Хэрэм” төслийг эхлүүлээд буй. Сүүлийн үед тус улсын хувьд анхаарлын төвд буй Сахара цөлжилтийн эсрэг, нийт 100 сая га доройтсон газрыг нөхөн сэргээх, нүүрсхүчлийн хийн ялгарлыг 250 сая тонноор бууруулах ажил ийнхүү эхлээд буй.
Харин БНХАУ-ын хувьд 1970 оноос хойш цөлжилтийн эсрэг идэвхтэй тэмцэж, “Их Ногоон Хэрэм” төслийн хүрээнд нийт 50 тэрбум ширхэг мод тарьжээ.
Мөн 2014 оноос Нэгдсэн үндэсний байгууллагын дэмжлэгтэйгээр эхэлсэн Bonn уриалгын хүрээнд 2030 он гэхэд 350 сая га доройтсон газрын моджуулахаар төлөвлөсөн нь аль хэдийнэ ажил хэрэг болж эхэлжээ.
Африкт хэрэгжиж буй цөлжилтийн эсрэг Их Ногоон Хэрэм төслийн хэрэгжилтээс
Томын хувьд өөрөө ч мод тарих нь ийм ашиг тустай гэдэгт эргэлздэг үе байсан гэнэ. Харин одоо бол:
Уур амьсгалын өөрчлөлт нь хэн бүхний хувьд маш төвөгтэй, хэцүү асуудал байсаар ирсэн. Гэхдээ хэн ч үүнийг миний асуудал гэж харалгүй, хэн нэгний асуудал, хэн нэгэн л уур амьсгалын эсрэг тэмцэнэ, эсвэл хэн ч юу ч хийхгүй байна гэж хөндлөнгийн байр сууринаас хандсаар ирсэн. Би үүнийг хүн болгон оролцох боломжтой шийдэл болгохыг хүсч байна. Хэрвээ өнгөрсөн хугацаанд болсон уур амьсгалын эсрэг жагсаалд оролцсон хүн бүр мод тарьсан бол үр нөлөө нь илүү том байх байлаа.
Эх сурвалж: CNN
